اصول متمایزکننده فرایند تهیه برنامه سوم شهرداری

در خرداد‌ماه سال‌جاری و پس از حدود ۹‌ ماه پژوهش و مطالعه، مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران به‌عنوان متولی راهبری تهیه برنامه سوم شهرداری تهران ۱۴۰۲-۱۳۹۸ پیش‌نویس نظام‌نامه تهیه برنامه را تکمیل‌ کرد.

مجموعه الزامات و
اصولی در این نظام‌نامه پیش‌بینی شده‌اند که آن را از برنامه‌های پیشین متمایز
کرده و تجربه تهیه برنامه را در تهران چند گام به پیش می‌راند.در نظام نامه تدوین
برنامه، نگاه حذفی نسبت به برنامه پیشین که هم اکنون در جریان است وجود نداشته
بلکه ارتقا‌دهنده آن و در برخی موارد حتی ادامه‌دهنده آن خواهد بود. بدین‌ترتیب
فرایند تهیه برنامه ۱۴۰۲-۱۳۹۸از مجموعه مزایایی بهره‌مند است و اصولی را سرلوحه
کار خود قرار داده که آن را از برنامه‌های پیشین متمایز می‌سازد. این موارد
عبارتند از:

۱-برنامه حاضر مبتنی بر تجربه انباشته سال‌ها فعالیت
علمی مرکز مطالعات شهر تهران به‌عنوان بازوی اصلی پژوهشی شهرداری و همچنین
تجربه عملی آن در تهیه مهم‌ترین سند شهر، یعنی طرح جامع شهر، در حال تهیه است. این
تجربه مرکز مطالعات را از سایر بخش‌های شهرداری متمایز می‌کند.

۲-استفاده از تجربه علمی و عملی ‌، سبب شده تا برنامه
به‌عنوان یک فعالیت حاکمیتی، کاملا در شهرداری تهیه شود.
۳-اتخاذ یک نگاه استراتژیک برای حل مشکلات
کلیدی شهر و شهرداری در دستور کار برنامه حاضر قرار گرفته است. این نگاه استراتژیک
با درگیر ساختن تمام بدنه شهرداری، شورایاری‌ها، گروه نمونه‌ای از مردم و نخبگان
دانشگاهی ایجاد می‌شود.

۴-با توجه به مورد قبل، فرایند تهیه برنامه حاضر
ترکیبی از ۲فرایند بالا به پایین و پایین به بالاست؛ یعنی از سویی از بالا
استراتژی‌ها جهت‌گیری حرکت شهرداری را تعیین می‌کنند و از سوی دیگر بخش‌های مختلف
درون شهرداری، مردم و نمایندگانشان در شورایاری‌ها نیز خواسته‌ها و نیازهایشان را
مطرح می‌کنند تا با تبدیل همه این موارد به سیاست‌ها، امکان بهره‌مندی کافی از
نتایج آن را نیز بیابند.

۵-گروه تدوین برنامه تلاش دارد تا نگاهی واقع‌بینانه
به ظرفیت‌های مادّی و نهادی مجموعه شهرداری و ارتباطش با سایر قوای حکومتی داشته
باشد تا از ارائه احکامی خارج از این ظرفیت پرهیز‌کند.

۶-با توجه به ماهیت متغیر و پیش‌بینی ناپذیر آینده،
برنامه آینده طوری تدوین می‌شود که به اندازه کافی انعطاف پذیر باشد همانطور که به
اندازه کافی دقیق و روشن هست تا مانع برداشت‌های نادرست یا نامرتبط شود.

۷-برنامه در حال تهیه قائم به ذات خواهد بود یعنی
وظایف و تکالیفی را که در برنامه باید روشن باشد به آینده ارجاع نمی‌دهد.
این مجموعه عوامل تمایز سبب می‌شود تا
برنامه بعدی براساس پشتوانه ارزنده‌ای که تهیه‌کنندگان برنامه‌های قبلی و به‌ویژه
برنامه جاری ایجاد کرده‌اند، چندین گام مؤثر به پیش بردارد.