نسل نوی شهرهای جدید؛ رویکردی فعالانه در ساماندهی نظام سکونت و استقرار کشور
از آنجایی که شهرهای جدید، شهرک‌های دولتی و غیردولتی بالقوه توانایی سکونت تمامی افراد در افق ۱۴۰۵ را نخواهند داشت وزارت راه و شهرسازی برآن شد تا طی یک برنامه‌ریزی دقیق و مؤثر نسل نویی از شهرهای جدید را در اقصی نقاط کشور طراحی کرده و احداث کند.
محدودیت توسعه درونی و پیوسته شهرهای موجود در کشور به دلایل زیست
محیطی و اجرایی، نیاز به توسعه منفصل شهری در قالب احداث شهر جدید و شهرک را مطرح
می‌کند.
قابل ذکر است که شهرهای جدید، شهرک‌های دولتی و غیر دولتی بالقوه
ظرفیت پاسخگویی به بیش از ۳۰ درصد جمعیت و نیاز به سکونت جدید در افق ۱۴۰۵
را دارا هستند .بنابراین
اگر افق برنامه‌ریزی ۲۵ سال مبنا قرار گیرد، جمعیت با افزایش مضاعفی مواجه شده و
با تشدید محدودیت‌های شهرهای موجود بویژه کلانشهرها و حساسیت عرصه‌های الکولوژیک،
همچنین ضرورت‌های اجرای سیاست‌ها و برنامه‌های توسعه آمایشی، شهرهای جدید نقش
پررنگ‌تری در تأمین سکونت جدید و خدمات پشتیبان خواهند داشت.
این در حالی است که از سویی دگرگونی ساختار جمعیت و الگوی زندگی و
افزایش زندگی مجردی، با تقلیل بعد خانوار و بعد نفر در مسکن، حجم نیاز مسکونی را
نیز افزایش می‌دهد و از سویی دیگر بحث حفاظت از محیط زیست و جلوگیری از تبدیل
اراضی مستعد، پهنه‌های ارزشمند طبیعی و اراضی زراعی و باغات در پهنه‌های مختلف
سرزمین ضرورت انتخاب توسعه کالبدی بویژه توسعه شهری در اراضی غیر کشاورزی را نیز
مطرح می‌سازد.
در این خصوص می‌بینیم که بهبود اقتصادی و ارتقای شرایط زندگی ملازم با
توسعه فرصت‌های مناسب برای تفرج و دسترسی به خدمات برتر متنوع بوده و پاسخگویی
شایسته به گرایشات روزافزون و سرمایه‌های سرگردان در مناطق مستعد کشور از طریق
ایجاد شهرک‌های موضوعی تنها مبتنی بر سرمایه بخش خصوصی میسر خواهد بود.
رویکردهای نوین شهرهای جدید
براساس تحقیقات و بررسی‌های انجام شده برای ایجاد شهرهای جدید در
مناطق مختلف کشور رویکردهای متنوعی برای احداث این فضاها اعلام شده که به شرح زیر
خواهد بود:
– تنوع بخشی به گونه‌های شهرهای جدید بر اساس استعدادهای منطقه‌ای و
محلی و پایه‌های اقتصادی متنوع بویژه بهره‌گیری از ظرفیت‌های گردشگری مناطق شمال و
پیرامون کلان شهرها
– فراهم کرددن زمینه اعمال قدرت نظام مدیریت سرزمین در جهت تحقق سیاست‌های
کلان نظام در کشور
– استفاده از مشارکت و سرمایه بخش خصوصی در احداث و توسعه شهرک و شهر
جدید
– بکار گیری روش‌های نوین تأمین منابع مالی در احداث و توسعه
شهرهای جدید
– شناسایی، بومی‌سازی و اجرای روش‌ها، الگوها و فناوری نوین معماری و
شهرسازی در شهرهای جدید
– توجه به دیدگاه شهروندان، نخبگان، مسئولان و سایر کنشگران موثر در
ایجاد و توسعه شهرهای جدید
شهرها و شهرک های جدید دولتی در مرحله تهیه طرح
هم اکنون ۶ شهر جدید و شهرک دولتی در راستای نسل نو شهرک‌ها و شهرهای
جدید توسط مهندسان مشاور منتخب در حال امکان سنجی، مکانیابی و طراحی هستند.
دو مورد از نقاط جدید در دست امکان‌سنجی و مکانیابی در پهنه‌های طبیعی
ارزشمند و استان‌های شمالی و سمنان، دارای نقش و عملکرد ترکیبی (اقامتی – گردشگری)
بوده و ۴ مورد دیگر تماماً در سواحل جنوبی کشور و پسکرانه آن نقش غالب سکونتی –
خدماتی خواهند داشت.
براساس قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن به مسکن و شهرسازی و
آیین‌نامه احداث بنا وزارت راه و شهرسازی مسئول پیشنهاد ایجاد شهر جدید و شهرک
بوده، همچنین مطابق قانون ایجاد شهرهای جدید و دستورالعمل ترویج شهرک‌سازی، شرکت
عمران شهرهای جدید (ستاد مدیریت شهرک سازی کشور) مسئول صدور پروانه احداث و بهره‌برداری
شهرجدید و شهرک خواهد بود. در این راستا تاکنون پروانه تاسیس دو شهرک دولتی متعلق
به اداره‌کل راه و شهرسازی استان‌ها و ۴ شهرک خصوصی و یک شهر جدید خصوصی با جمعیت
حدود ۳۶۰ هزار نفر در بیش از ۳۰۰۰ هکتار صادر شده و عملیات اجرایی آن‌ها تحت نظارت وزارت راه و شهرسازی
(شرکت عمران شهرهای جدید) آغاز شده است.
پیرو اعلام سیاست‌های دولت محترم تدبیر و امید و رویکردهای جدید وزارت
راه و شهرسازی، درخواست‌های قابل توجهی از سوی بخش خصوصی برای احداث شهر و شهرک در
اقصی نقاط کشور مطرح شده و ضمن مذاکره حضوری و مشاوره با متقاضیان موارد منطبق با
مقررات و دارای توجیه اولیه مطابق مقررات جهت طی فرایند استعلام و سیر بررسی و
تصویب استانی به مجاری ذیربط نیز هدایت شده است.
