راهبردهای فراتر از واگذاری زمین برای تقویت نقش سازندگان در بازار مسکن

به یاد داریم که مسکن مهر با اهداف نیکو آغاز شد، اما متأسفانه با مشکلات فراوانی روبه‌رو شد که شامل کیفیت پایین ساخت و ساز، عدم وجود زیرساخت‌های شهری مناسب، عدم توجه به معماری، مشکلات در جانمایی و اقتصادی شدن طرح و … بود. این تجربه تلخ برای ما درسی ارزشمند بود که باید آن را به خوبی در نظر بگیریم تا در برنامه‌ریزی‌های آینده بهتر عمل کنیم.

توجه به نقش سازندگان خصوصی در بازار مسکن از ضروریات حیاتی است. این سازندگان، با استفاده از سرمایه‌های خود، می‌توانند به ایجاد بازار مسکنی پایدار و معقول کمک کنند. این گروه با سرمایه‌گذاری در زمین و ساخت مسکن، ضمن حفظ سرمایه‌شان، به بهبود شرایط مسکن کمک می‌کنند. وقتی سازندگان خود را در ریسک قرار می‌دهند، انگیزه بیشتری برای ایجاد محصولات با کیفیت بالا دارند، چرا که سرمایه‌شان در خط است.

با توجه به این موضوع، حمایت از سازندگان خصوصی و تشویق آن‌ها به سرمایه‌گذاری در مسکن، می‌تواند به جلوگیری از تکرار تجربیات تلخی مثل مسکن مهر کمک کند. به عبارت دیگر، حمایت از سازندگان خصوصی می‌تواند باعث ایجاد بازار مسکنی که کیفیت بالا، قیمت منصفانه و استدامه دارد، شود.

پس از این چالش‌ها، می‌توان با در نظر گرفتن تجربیات گذشته، به ساخت مسکن با کیفیت بالاتر با هزینه‌های کمتر روی آورد.

با توجه به مشکلاتی که اقشار مختلف جامعه ما در تهیه مسکن مناسب با آن روبه‌رو هستند، ارائه راهکارهای جدید و کارآمد در حوزه ساخت و ساز به ضرورت حس می‌شود. از بین این راهکارها، یکی که به طور خاص در این سرمقاله مورد بررسی قرار می‌گیرد، حمایت از سازندگان ساختمان است. این سازندگان، که توانمندی سرمایه‌گذاری برای خرید زمین و ساخت مسکن با کیفیت بالا را دارند، در زمینه تامین نیازهای مسکن جامعه نقش مهمی می‌توانند ایفا کنند.

از نگاه این سازندگان، مشکلات اصلی در حوزه ساخت و ساز شامل عوارض سنگین ساخت و ساز و محدودیت‌های قانونی است. بنابراین، تقاضای آن‌ها برای حذف این موانع و ارائه تسهیلات مالیاتی به هیچ وجه ناعادلانه یا غیرمنصفانه نیست. این سازندگان تصریح کرده‌اند که از دولت زمین رایگان نمی‌خواهند؛ اما انتظار دارند که در مقابل سرمایه‌گذاری‌های خود، دولت حمایت‌های قانونی لازم را از آن‌ها انجام دهد.

به همین ترتیب، تغییر نگاه به تسهیلات ساختمانی و محوریت قرار دادن سازندگان در این معادله می‌تواند یکی از راهکارهای اصلی برای رفع مشکل کمبود مسکن مناسب باشد. با حذف عوارض ساخت و ساز و ارائه تخفیفات مالیاتی، دولت می‌تواند زمینه‌ساز سرمایه‌گذاری‌های بزرگتر و ساخت مساکن با کیفیت بیشتری باشد.

به طور کلی، تقویت نقش سازندگان در نهضت ملی مسکن با مهندسی مجدد تسهیلات و حمایت‌های دولتی، می‌تواند گام موثری در جهت تامین نیازهای مسکن جامعه و بهبود کیفیت مساکن باشد. با توجه به ظرفیت‌های بالای سازندگان در این حوزه، حمایت از آن‌ها می‌تواند در راستای تحقق اهداف نهضت ملی مسکن حرکت کند.

بسیاری از کشورهای توسعه یافته از جمله آمریکا، کانادا، استرالیا و حتی بعضی از کشورهای اروپایی از جمله انگلستان از این سیاست -یعنی ارائه تسهیلات مالیاتی و حمایت‌های قانونی برای سازندگان مسکن- استفاده می‌کنند.

به عنوان مثال، در کانادا، برخی از استان‌ها برنامه‌های مالیاتی خاصی را برای سازندگان مسکن اجرا می‌کنند که به آن‌ها این امکان را می‌دهد تا مالیات‌هایی که بابت خرید مواد اولیه و خدمات ساخت و ساز پرداخت کرده‌اند را بازپس بگیرند.

در انگلستان نیز، برای تشویق سازندگان به سرمایه‌گذاری در بازسازی بافت‌های فرسوده و نوسازی مناطق کمرنگ، برنامه‌هایی وجود دارد که به آن‌ها اجازه می‌دهد تا برخی از هزینه‌های ساخت و ساز را از مالیات‌های خود کسر کنند.

با نگاهی به این مثال‌ها، می‌توان فهمید که چگونه تسهیلات مالیاتی و حمایت‌های قانونی می‌توانند به سازندگان کمک کنند تا سرمایه‌گذاری‌های بزرگتری را در حوزه ساخت و ساز انجام دهند و به تأمین نیازهای مسکن جامعه کمک کنند.

این راهکارها، اگر در کنار تدابیر دیگری مثل تقویت بازار مسکن، افزایش دسترسی به سرمایه و ارتقای تکنولوژی‌های ساخت و ساز اجرا شوند، می‌توانند به ایجاد یک بازار مسکن پایدار و منصفانه کمک کنند.

برای اینکه این ایده‌ها در ایران نیز موفق باشند، باید یک سیاست جامع و یکپارچه را برای حمایت از سازندگان مسکن، طراحی کنیم که به آن‌ها این اطمینان را بدهد که از سرمایه‌گذاری‌هایشان محافظت خواهد شد و در نهایت، بازگشت سرمایه‌شان تضمین شده است.

سعید ظریف، مدیرعامل مجتمع رسانه‌ای صما