رئیس موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران که هفت ماه پیش شرط تحقق اهداف نجفی را ثبات و ماندن او در این پست دانسته و تاکید کرده بود با توجه به شرایط بحرانی تهران، او باید تضمین دهد که صبورانه و تا پای جان به تعهدات خود پایبند باشد، پس از استعفای نجفی، ابعاد مختلف این استعفا را بررسی کرده و معتقد است؛ وقتی کمتر از یک سال مسئولیتی رها شود به تمام سیاست‌گذاری‌ها لطمه خواهد خورد و این یک نمره منفی برای شورای شهر و شهرداری تهران است.
استعفای شهردار تهران در صحن شورای شهر به رای گذاشته شد، استعفایی که
زمزمه آن از همان روزهای اول شروع به کار نجفی مطرح بود، با این حال وی دلیل استعفایش
را بیماری عنوان کرده و با وجود مخالفت شورا به نظر نمی‌رسد از تصمیم خود برگردد.
استعفای نجفی تبعات ناخوشایندی دارد
ایمانی جاجرمی،جامعه‌شناس شهری و رئیس موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی
دانشگاه تهران استعفای نجفی را دارای تبعات ناخوشایند دانست و گفت: وقتی یک جریان متفاوتی
می‌آید و مسئولیت را به عهده می‌گیرد این به معنای تغییر است و این تغییر بی‌تردید
زمان‌بر و هزینه‌بر خواهد بود. وقتی کمتر از یک سال مسئولیتی رها شود به تمام سیاست‌گذاری‌ها
لطمه خواهد خورد. این یک نمره منفی برای شورای شهر و شهرداری تهران بوده و به نوعی
شاید پایان کار اداری و سیاسی نجفی باشد.
مردم به مدیریت شهری جدید اعتماد کرده بودند
جاجرمی با بیان اینکه این اقدام نجفی شاید یک نوع خودکشی سیاسی باشد، افزود:
وقتی حاضر می‌شوید مسئولیتی را رها کنید که افراد زیادی حاضرند، برای رسیدن به آن
هزینه فراوان دهند، به نوعی به معنای پایان عمر سیاسی فرد است. شهرداری با سازمان میراث
فرهنگی تفاوت دارد و در معرض دید عموم مردم است. متاسفانه دوباره باید وارد فرایند
انتخاب شهردار شویم که روی عملکرد شورا تاثیر خواهد گذاشت. از هر جهت این استعفا اقدام
مناسبی نبود، مردم رای داده و اعتماد کرده و امیدوار بودند شرایط تغییر کند، در همین
راستا جریان اصلاح‌طلب باید تبعات این استعفا را بپذیرد، باید از اول در انتخاب خود
دقت می‌کرد.
نجفی بی‌انگیزه بود
این مدرس دانشگاه در ادامه به نحوه انتخاب شهردار انتقاد کرد و با بیان
اینکه چرا باید به دنبال شهردارانی برویم که مسن هستند؟ ادامه داد: شهرداری نیاز به
فردی دارد که توان اجرایی بالایی داشته و به شدت دارای انگیزه و سواد بالا باشد. متاسفانه
در شهرداری همیشه وارد لایه‌های سیاسی می‌شویم، فردی انتخاب شد که سالهاست در قدرت
و در مقام‌های بالا قرار داشت. مدیری که شاید انگیزه خود را از دست داده است و پستی
را ترک می‌کند که بسیاری برای قبول آن حاضرند هزینه فراوان کنند.
وی ادامه داد: در همه جای دنیا افراد حداکثر دو دوره چهار ساله قبول مسئولیت
می‌کنند و بعد هم کناره‌گیری می‌کنند، نجفی ۳۵ سال است در سطوح بالا کار می‌کند و از
پله‌های پایین شروع نکرده و ماهیت سازمان اداری را نمی‌شناسند. این نسل از مدیران اول
انقلاب و هنوز جزو مقامات هستند و کار کار‌شناسی نکردند.
نسل نجفی سال‌ها است که دوره‌شان به اتمام رسیده‌است
جاجرمی با تاکید بر اینکه شاید
این استعفا باز هم فرصتی باشد و شورا ریسک کرده و یک فرد اجرایی و باسواد جوان را بیاورد
تا سازمان اداری شهرداری را بچرخاند، افزود: در حقیقت قرار نیست کسی در شهرداری کار
سیاسی و نمایشی کند. باید سر و سامان به شهر تهران داده شود و به فکر ارتقای رتبه‌های
آن بر اساس استاندارد‌های جهانی باشیم و زندگی را برای مردم راحت‌تر کنیم. باید نسل
جدیدی از مدیران سر کار بیایند و به آن‌ها اعتماد کرد. نسل آقای نجفی سال‌ها است که
دوره‌شان به اتمام رسیده است و ایشان دیگر بنیه قدیم را ندارد. همه جای دنیا از این
افراد به عنوان مشاور استفاده می‌شود. کار در شهرداری بسیار سنگین بوده و ساعت اداری
ندارد. شهرداری ۲۴ ساعته بوده و نیاز به فردی با توان بالا دارد و باید به دنبال شهرداری
در مقطع سنی ۳۰ تا ۵۰ سال باشیم.
مسئله اداره پایتخت را به حال خود رها کرده‌ایم
وی با اشاره به فساد موجود در شهرداری تهران، زیر و رو کردن شهرداری توسط
یک شهردار را صرفاً شعار دانست و گفت: باید شهرداری را تقویت کنیم و اگر تمرکززدایی
را قبول داریم باید بسیاری از اقداماتی که توسط دولت در سطح شهر انجام می‌شود به شهرداری‌ها
واگذار شود. در کلان شهرهای همچون لندن، نیویورک و پاریس شهرداری‌ها مانند یک دولت
شهر عمل می‌کنند. این امر نیاز به تصمیم در سطح حاکمیتی دارد.
الان سال‌ها است ایران با مسئله اداره پایتخت و کلانشهر‌ها روبرو است و
این مسئله را به حال خود رها کرده‌ایم و حاکمیت نتوانسته است تصمیم قطعی برای آن
بگیرد. حاکمیت باید نسبت به این موضوع تصمیم بگیرد درهرحال باید چارچوب و سطح اختیارات
برای شهرداری در راستای اداره کلانشهر‌ها مشخص شود. مسئله فقط شهرداری تهران نیست همه
شهرداری کلانشهر‌ها با بحران اداره شهر مواجه هستند و به منابع درآمدی غیرپایدار همچون
تغییر در طرح‌های توسعه شهری روی آوردند، این یک مشکل ملی است که با آن روبرو هستیم.
نجفی صادقانه علت استعفایش را اعلام کند
این مدرس دانشگاه استعفای نجفی را مرتبط با همین معضلات دانست و گفت: شاید
باید از این نظر به آقای نجفی هم حق داد وقتی حجم مشکلات را دیده، شاید نخواسته است
کارهای نمایشی بکند. اینکه روی مشکلات شهر سرپوش گذاشته و به دنبال کارهای نمایشی برویم،
شهرداری را تبدیل به یک سکوی پرش برای مقام ریاست جمهوری کنیم امری است که در دوره
قبل دیدیم. آنچه واقعیت دارد را باید به مردم بگوییم به هرحال سیستم مدیریت شهری ایران
مشکلات فراوان دارد این مشکلات در سطح محلی قابل حل نیست و باید در سطح ملی حل شود
و نیاز به تصمیم در سطح حاکمیتی دارد.
وی خاطرنشان کرد: همه ارکان حاکمیت باید درباره این مسئله تصمیم گرفته
و یک سیاست را دنبال کنند تا فردی که پست شهردار تهران را به عهده می‌گیرد احساس نکند
که پشتش خالی است و باید یک تنه همه مشکلات را حل کنند. اگر آقای نجفی صادقانه اعلام
می‌کرد که چرا استعفا می‌دهد و مشکلات را تشریح می‌کرد و می‌گفت که خودش یا هر کس دیگری
نمی‌تواند به تنهایی مشکلات را حل کند، قدم مثبتی بود و باعث می‌شد به مسئله اداره
تهران توجه جدی شود.
حاکمیت باید برای اداره کلانشهر‌ها فکری کند
وی با بیان اینکه مسئله شهرداری تهران یک بحران قدیمی است و به قبل از
انقلاب برمی‌گردد، افزود: می‌توان گفت تقریبا هیچ کدام از شهرداران تهران عاقبت بخیر
نشدند، انگار این پست یک نوع لعنت با خود به همراه دارد. پست عجیبی است.
آخرین شهردار تهران قبل از انقلاب آقای نیک پی اعدام شد و جالب آن است
که در کیفرخواست بخشی به ناتوانی او در حل مشکلات شهر تهران اختصاص داشت، مثلا اینکه
چرا نتوانسته بود مشکل ترافیک را حل کند یا چرا اجازه داده است افراد صاحب قدرت هر
کجا که خواستند ساخت و ساز کنند. به نظر می‌رسد مسائل در شهرداری آنچنان ساختاری و
کلان است که افراد و شهرداران را قربانی می‌کند و بحران از سطح نجفی و شورای شهر بالا‌تر
می‌رود. این مسئله یک بحران جدی است و حاکمیت باید برای اداره کلان شهر‌ها فکری کند،
همچون اقدامی که ترکیه در سال ۱۹۸۵ آن را انجام داد و بر اساس قانون مسئولیت‌های را
در اختیار شهرداری کلانشهر‌ها قرار داد.
جاجرمی با اشاره به شرایط بلاتکلیف شهرداری تهران با بیان اینکه در ایران
نسبت به تغییر در نحوه اداره کلانشهر‌ها نوعی ترس وجود دارد، گفت: نگران هستیم اتفاق
خاصی بیافتد، این درحالیست که بالاخره شهرداری یک دستگاه خدماتی است و باید کمک کند
تا خدمات بیشتری به مردم داده شود.
باید بتوانیم از اقدامات دیگران درس بگیریم، در حال حاضر مسئله کلان شهر
تهران است که تمام شهرهای کوچک اطراف تهران را در بر می‌گیرد. نمی‌توانیم کرج را بدون
هماهنگی با تهران اداره کنیم از ۱۹۹۰ به این طرف همه جای دنیا سیستم مدیریت کلان شهری
را پذیرفته‌اند و مدیریت یکپارچه شده است و این امر در راستای صرفه جویی و ارائه خدمات
بهتر است. نمونه بارز این مشکل وضعیت آشفته رفت و آمد میان تهران و حومه است. اگر داخل
تهران باشید وضعیت مشخص است، اما اگر بخواهید از تهران خارج شوید هیچ حساب و کتابی
وجود ندارد.
زرنگی نجفی و خروج به موقع از شهرداری
رئیس موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران ادامه داد: این همه
سازمان حمل و نقل وجود دارد و کلی آدم در حال حقوق گرفتن هستند، اما مجموعه اقدامات
آن‌ها به نظر به هیچ دردی نمی‌خورد. اگر سازمان حمل و نقل کلان شهری داشته باشیم بسیاری
از مشکلات حل می‌شود.
وقتی در سطح خرد با مسایل برخورد می‌کنیم باعث می‌شود فقط روی افراد تمرکز
کنیم، اما این مسائل کلان‌تر است، از این بابت شاید آقای نجفی زرنگی می‌کند چرا که
متوجه شده وارد چه میدانی شده و باید هرچه زود‌تر از آن خارج شود. احتمالا در ابتدا
در این حد متوجه مسئله نشده بود به هر حال او در شورای شهر کار می‌کرد و در شورا افراد
وارد کار اجرایی نمی‌شوند اما از آنجایی که به نظر می‌رسد همه چیز آشفته است از این
اتفاقات هم می‌افتد.
سوءتدبیر نجفی در انتصابات
وی با بیان اینکه نمی‌توان پس از هفت ماه قضاوت دقیقی از عملکرد نجفی ارایه
داد و نیاز به زمان دارد، تصریح کرد: در این زمان کوتاه نمی‌شود روی عملکرد نجفی در
شهرداری قضاوت کرد، اما انتصاباتی که در این مدت انجام داده، قابل توجه است. برای مثال
سید رضا صالحی امیری که به عنوان معاونت فرهنگی و اجتماعی منصوب شد پس از مدت کوتاهی
ترجیح داد که شهرداری را ترک کرده و دبیر کمیته ملی المپیک شود.
به نظر من این نشان دهنده سوءتدبیر در مدیریت محسوب می‌شود، اینکه فردی
با یک پیشنهاد بهتر سمت مهمی را در شهرداری ول کرده و برود نشان می‌دهد که یک جای کار
ایراد دارد. البته وقتی خودش هم رها کرده و می‌خواهد برود این ایراد به خودش هم برمی‌گردد.
به نظر این جامعه‌شناس شهری در همه جای دنیای شهرداری‌ها ماهیت‌شان خدماتی
است و کارشان راحت کردن زندگی مردم است و اگر قرار باشد که شهرداری در اوضاع تغییری
ایجاد نکند و همه چیز روز به روز بد‌تر شود، همان بهتر که تعطیل شده و دولت، شهر
را اداره کند.
