شهر

استتار آلودگی در شاخص کیفیت

تفاوت در حد مجاز ذرات معلق بین مدل پایش هوای تهران و استاندارد بین‌المللی، موجب استتار بخشی از «آلودگی» در شاخص کیفیت هوای پایتخت شده است.

سامانه‌ مرجع سازمان محیط زیست آمریکا، آستانه تنزل کیفیت هوا از وضعیت «پاک» را وجود حداقل ۱۲ میکروگرم بر مترمکعب در آسمان، تعریف کرده است؛ اما در تهران، استاندارد ۴/ ۱۵ میکروگرم بر مترمکعب ذرات معلق است. در تهران، حداقل غلظت ذرات معلق برای اعلام وضعیت قرمز (ناسالم)، ۱۸ درصد بیشتر از استاندارد است.

در میان طیف گسترده آلودگی‌ها،«آلودگی هوا» بیشترین اثر بر جوامع انسانی
را دارد. در سال‌های اخیر نگرانی‌ها درخصوص روند افزایش‌ آلودگی‌ هوا شدت یافته است.
بر اساس گزارش «سازمانی جهانی بهداشت (
WHO)»، سالانه از هر ۹ مرگ و میر
یک مورد ناشی از آلودگی هوا است.

این نوع آلودگی هر ساله جان بیش از ۳ میلیون انسان
را در جهان می‌گیرد. گرچه بیشترین خطر متوجه گروه‌های خاص – همچون سالمندان، کودکان،‌
زنان باردار و… – است اما آلودگی هوا بر همه مناطق، گروه‌های اجتماعی و سنی اثرات
ناگوار دارد.

به گزارش «سازمان جهانی بهداشت»، شهروندانی که در مناطق آفریقا، آسیا
و خاورمیانه زندگی می‌کنند به مراتب هوای آلوده‌تری را نسبت به مناطق دیگر دنیا تنفس
می‌کنند. بر اساس آخرین آمارهای پایگاه داده‌ای کیفیت هوای شهری، ۹۸ درصد از شهرهایی
که در کشورهای کم‌درآمد یا با درآمد متوسط قرار دارند (و جمعیتی بالای ۱۰۰ هزار نفر
دارند)، استانداردهای دستورالعمل کیفیت هوای «سازمان جهانی بهداشت» را ندارند، نرخی
که در کشورهای با درآمد بالا در سطح ۵۶ درصد قرار دارد.

بر این اساس، بیش از ۸۰ درصد
از جمعیت در شهرهایی زندگی می‌کنند که سطح کیفیت هوا پایین‌تر از استانداردهای «سازمان
جهانی بهداشت» است. نتایج تحقیقات معتبر علمی
بیانگر آن است که آلودگی هوا از راه‌های مختلف سلامتی‌ انسان‌ها را تهدید می‌کند. از
بیماری‌های جزئی فیزیکی و روانی تا بیماری‌های سخت و حتی مرگ، عواقب ناشی از آلودگی
هوا است. به تازگی مطالعه‌ای صورت گرفته است که نشان می‌دهد آلودگی هوا اثرات مخربی
بر سیستم مرکزی اعصاب که وظیفه کنترل الگوی تنفس و خواب را بر عهده دارد، می‌گذارد.

بر اساس یافته‌های محققان، فارغ از اثرات ناگواری که آلودگی هوای ناشی از ترافیک بر
سیستم تنفس دارد، این آلودگی‌ها موجب اختلال در خواب افراد می‌شود. آلودگی هوای مربوط
به ترافیک که عمدتا از جنس دی‌اکسید نیتروژن
(
NO2) است، باعث کاهش کارآیی خواب – معیاری که به‌صورت
درصد زمان‌هایی که در بستر خواب هستید در مقایسه با زمان‌های بیداری تعریف می‌شود
– و افزایش زمان‌های بیداری در بستر خواب می‌شود.

مارتا‌ای بیلینگز، استادیار رشته
پزشکی در دانشگاه واشنگتن، در این رابطه می‌گوید: «بر اساس این مطالعه، به‌طور معمول
سطوح آلودگی تجربه شده نه‌تنها موجب بیماری‌های قلبی و تنفسی می‌شود، بلکه بر کیفیت
خواب افراد نیز اثرات منفی می‌گذارد.» او در ادامه می‌افزاید: «این اثر احتمالا به
این خاطر است که آلودگی هوا موجب تحریک، تورم و گرفتگی قسمت فوقانی دستگاه تنفسی شده
و همچنین ممکن است بر سیستم مرکزی عصبی و مغز که الگوهای تنفسی و خواب را کنترل می‌کنند،
تاثیرگذار باشد.

استتار آلودگی در شاخص کیفیت

در این مطالعه، نزدیک به ۸۸ درصد از افرادی که شرکت کردند کیفیت خواب پایینی
داشتند و حدود ۱۱ درصد نیز نزدیک به ۶۰ دقیقه در زمانی که در بستر بودند، بیدار می‌ماندند.
به‌علاوه، احتمال داشتن کیفیت خواب اندک در افرادی که طی ۵ سال در معرض سطح بالای آلودگی
دی‌اکسید نیتروژن قرار داشتند، نسبت به آنهایی که سطح پایین آلودگی
NO2 را تجربه کردند، ۶۰ درصد بیشتر
است.

افرادی که در معرض سطوح بالای ذرات ریز معلق (۵/ ۲ PM) قرار داشته‌اند نیز با افزایش ۵۰ درصدی در احتمال
داشتن خواب با کیفیت پایین روبه‌رو هستند. می‌توان گفت «آلودگی هوا» خطرات مرگ‌ومیر
ناشی از بیماری‌های قلبی-عروقی و همچنین عوارض ریوی از جمله آسم، بیماری مزمن انسداد
ریه و عفونت‌های قسمت پایین دستگاه تنفسی و احتمال بروز وقفه‌های تنفسی در خواب را
افزایش می‌دهد.

در (جدول ۱) خلاصه‌ای از عوارضی که «آلودگی هوا» برای سلامت انسان به
همراه دارد، آورده شده است. همچنین در (جدول ۲) برخی راهکارها برای کاهش اثرات آلودگی
هوا ارائه شده است.

استتار آلودگی در شاخص کیفیت

مطالب پیشنهادی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا