بلندمرتبه‌ها زمین شهر را نجات می‌دهند
«امروزه بلندمرتبهسازی در اغلب کلانشهرها امری اجتناب‌ناپذیر است»؛ این‌را به جرأت می‌توان طلایی‌ترین نقل قولی دانست که از سوی همه کارشناسان و مسئولان حاضر در کنفرانس‌های اول و دوم بلندمرتبهسازی مطرح شد.
در آن کنفرانس هم مسئولان عالی‌رتبه وزارت راه و شهرسازی و مدیران
شهری کلانشهرها و هم متخصصان فنی و عمرانی بر این نکته تأکید کردند که این روزها
به‌خاطر بهره مناسب از عرصه زمین باید به سمت ساخت بناهای بلند رفت، البته با
رعایت اصول زیست‌محیطی. حال حدود ۸ماه از دومین کنفرانس بلندمرتبهسازی می‌گذرد و
با وجود قرارهای قبلی هنوز خبری از ابلاغ ضوابط این حوزه از سوی شورای‌عالی
شهرسازی و معماری کشور نیست. این درصورتی است که ابلاغ ضوابط می‌تواند گره‌های
بسیاری که هم‌اکنون در بخش ساخت بناهای بلند بالای ۱۲طبقه در تهران و سایر
کلانشهرهای کشور وجود دارد را باز کند.
به هرترتیب مهم این است که بلندمرتبهسازی طبق اصول دقیق شهرسازی، راهکاری
برای خروج از توسعه افقی شهرهاست. پیروز حناچی، دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری
کشور نیز که اردیبهشت‌ماه امسال، از ابلاغ ضوابط بلندمرتبهسازی خبر داده بود،
اعتقاد دارد برای همه شهرهای کشور که امکان توسعه افقی ندارند و به این ضوابط نیاز
دارند، باید امکان استفاده از ضوابط بلندمرتبهسازی فراهم شود. وی با بیان اینکه
امیدوارم همواره برای ساخت ساختمان‌های بلندمرتبه از طبیعت بهره ببریم، گفت: هیچ
عقل سلیمی با بلندمرتبهسازی مخالف نیست، اما چارچوب‌های آن باید رعایت شود و
گرنه به ضد‌خودش بدل می‌شود.
معطلی در تصویب ضوابط
پیش از آنکه طرح جامع تهران در سال ۸۶به تصویب برسد، پایتخت روزبه‌روز
از هر سو گسترش پیدا می‌کرد تا جایی که مساحت شهر تهران به حدود۸۰۰کیلومترمربع
رسیده بود. به همین‌خاطر پس از تصویب طرح جامع مساحت تهران ۱۶۰کیلومترمربع کاهش
پیدا کرد و به ۶۴۰کیلومترمربع رسید. این یعنی اینکه جلوی ساخت‌و‌ساز و توسعه شهر
خارج از محدوده مجاز، گرفته شد. اما سؤال این بود که فضای سکونت و استقرار جمعیت
حدودا ۸.۵میلیون نفری ساکن و همچنین ۳.۵میلیون نفری شناور در تهران چگونه باید
تأمین شود؟ پاسخ در استفاده بهینه از فضای عمودی با رویکرد حفظ فضای سبز شهر بود.
بدین‌منظور عرصه‌هایی برای بلندمرتبهسازی در پایتخت تعریف شد. اینطور که پژمان پشمچی‌زاده
اعلام کرد ضوابط این امر طی ۳۰جلسه کارگروه کارشناسی تدوین شده اما با گذشت بیش از
یک‌سال و نیم از آن، هنوز خبری از ابلاغ آن نیست. وی گفت: «اگر این ضوابط دچار
مشکل است و اگر بررسی آن زمانبر است چرا اجازه نمی‌دهند به‌طور آزمایشی اجرایی
شود؛ به هر حال داشتن ضابطه از نداشتن آن بهتر است. به عقیده پشمچی‌زاده وجود
ضوابط کمک خواهد کرد در مورد املاک مستعد این امر به‌طور سلیقه‌ای تصمیم‌گیری نشود.
سومین کنفرانس؛ زمستان امسال
اینطور که طبق برنامه‌ریزی‌ها مشخص شده است، زمستان امسال نیز قرار
است سومین کنفرانس بناهای بلند برگزار شود. بر این اساس، مرکز همایش‌های برج میلاد
تهران ۲۸ تا ۳۰دی‌ماه میزبان این کنفرانس خواهد بود. در این میان منوچهر شیبانی
اصل که دبیری کارگروه قوانین و مقررات کنفرانس را برعهده گرفته، بر ابلاغ هرچه
سریع‌تر ضوابط تأکید کرد. وی گفت: «ساختمان بلند در همه جای دنیا به‌صورت مطلوب
مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد و نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که با
رعایت ضوابط و مقررات، بلندمرتبه‌ها پسندیده‌تر خواهند بود.»
کمبود زمین و ساخت آسمانخراش
این روزها استفاده بهینه و مناسب از عرصه زمین و ساخت بناهای بلند
برای بهره گرفتن از فضای عمودی در بسیاری از کلانشهرهای دنیا امری عادی تلقی می‌شود.
در این بین بهرنگ اسدی عضو کارگروه اقتصاد و مالی کنفرانس بناهای بلند معتقد است
که استفاده از تجربه کشورهای همسایه در ساخت بناهای بلند مانند دوبی، می‌تواند در
داشتن یک برنامه جامع برای ساخت بناهای بلند مفید واقع شود. شهر دوبی
که این استاد دانشگاه از آن صحبت کرد، با داشتن ۱۴۹ آسمانخراش، از این نظر در میان
شهرهای آسیایی یک‌رکورد‌دار به‌حساب می‌آید. حال توجه
به مساحت چند کلانشهر دیگر که دارای تعداد قابل توجهی برج هستند نیز جالب به‌نظر
می‌رسد. شایان ذکر است که در تهران ۹۸۰ساختمان ۱۲طبقه به بالا وجود دارد که ۵۷۳
مجوز مربوط به قبل از سال ۸۵ است. از این میان ۲۳۰بلندمرتبه
بدون طی کردن روند قانونی در دهه۷۰ بنا شده‌اند. ۴۰۶مورد بلندمرتبهسازی نیز در
مدیریت کنونی شهری صادر شده که بیشتر مربوط به ساختمان‌های ۱۲طبقه است که تمامی
آنها مصوبات قانونی دارند. این در حالی است که آسمانخراش‌های جدول زیر بیش از
۳۰طبقه هستند. این آمار حاکی از آن است که شهرهایی که از کمبود زمین رنج می‌برند،
به سمت ساخت بناهای بلند رفته‌اند.
