نسخه بومی رفع «تنگنای مالی» و «سرکوب تقاضا» بهعنوان دو مانع اصلی رونق اقتصادی، با طراحی یک مدل عملیاتی برای جدایی حرفه مَلاکی از بانکداری، تدوین شد.
بانکهای آغشته به حجم انبوه املاک لوکس عمدتا مسکونی و تجاری، برای «تبدیل» این داراییهای سمی و منجمد به پول رونقساز، با چهار روش «تصفیه» روبهرو هستند که انتخاب هر کدام از آنها ضمن آنکه قدرت تسهیلاتدهی برای نظام بانکی بهوجود میآورد، وضعیت منفی در ترازنامه بانکها را نیز ساماندهی میکند. نتایج بررسیها درباره منشا توقف اقتصاد ایران در مسیر خروج از رکود، نشان میدهد انحراف منابع بانکی به بازار ملک در دوره پیشین رونق مسکن و سرمایهگذاری افراطی در ساختوسازهای غیرمصرفی، بدون هدف و فاقد مشتری، باعث شده در حال حاضر منابع موردنیاز بخشهای پیشرو، در این املاک حبس شود. نسخه رهایی از این وضعیت، با الگوبرداری از تجربه جهانی، شامل «فروش املاک بهصورت مستقیم از جانب بانکها یا شرکتهای وابسته»، «فروش نقد و اقساط»، «اجاره بلندمدت بخشی از املاک» و همچنین «تغییر کاربری به هتلآپارتمان» است. حسین عبدهتبریزی، اقتصاددان در این باره تاکید کرد: برای سمزدایی از نظام بانکی نباید منتظر «معجزه» ماند. حتی باید احتمال «زیان» در فروش این داراییها را هم در نظر گرفت.
یک اقتصاددان برای پاکسازی بانکهای آلوده به «دارایی سمی» که هماکنون «پابند» اقتصاد ایران در مسیر خروج از رکود شده است، نسخه بومی ارائه کرد. «داراییهای سمی» نظام بانکی خرداد سال۹۳ برای اولین بار بهصورت جامع توسط وزیر راه و شهرسازی، شناسایی و معرفی شد که نشان میداد، مجموعه قابل توجهی ملک و ساختمان در اختیار بانکها، باعث «مسمومیت اعتبارات» به دلیل تضعیف سریالی قدرت وامدهی به بخشهای مولد شده است. طی دو سال اخیر، برخی صاحبنظران مالی و اقتصادی برای سمزدایی از بانکها، استفاده از تجربه جهانی همچون آمریکا یا ژاپن را پیشنهاد دادند که در قالب آن، دولت در آن کشورها با تاسیس یک سازمان مستقل توانست نسبت به تسویه مطالبات بانکها از طریق خرید داراییهای سنگین و در نتیجه تصفیه آنها از انواع داراییهای سمی، موفق عمل کند.
اما در حال حاضر حسین عبدهتبریزی با تاکید بر «امکانپذیر نبودن استفاده از الگوی جهانی به همان شکل تجربه شده در کشورها برای تعیین تکلیف داراییهای سمی در وضعیت فعلی» نسخهای پیشنهاد کرده است که ریشه در همان راهکار کشورهای مبتلا شده دارد؛ اما ترکیباتش کاملا براساس واقعیت فعلی اقتصاد ایران، بانکها و بخش مسکن، طراحی و تدوین شده است. این اقتصاددان، تعلل بانکها در چارهجویی برای انبوه داراییهای ساختمانی و تصور «معجزه» برای حل این چالش را باعث عمیقتر شدن بحران بانکی و رکود اقتصادی عنوان کرد و در این باره گفت: با لحاظ سه واقعیت همچون «بضاعت بودجه دولت»، «شکاف بین ارزش اسمی داراییهای سمی در ترازنامه بانکها و قیمت واقعی این املاک در حال حاضر» و «رکود نسبی مسکن» بعید است دولت برای خرید این داراییها از طریق تاسیس شرکت وارد میدان شود.
داروی سمزدا در نسخه عبدهتبریزی، بر تبدیل «ساختمانهای لوکس» تحت مالکیت و اختیار بانکها به «جریان نقد» پایهریزی شده است. این ساختمانهای لوکس مسکونی و تجاری، «دارایی منجمد» و غیرقابل استفاده (در شرایط فعلی) محسوب میشوند که بانکهای دچار، با عمل به محتوای نسخه میتوانند از چهار روش شامل «فروش با قیمت زمان خرید یا ساخت»، «فروش نقد و اقساط» و «اجاره» و «تغییر کاربریبه هتلآپارتمان»، خود را سبک کنند و به جریان نقد برای تسهیلاتدهی مجهز شوند. عمل به نسخه پیشنهادی، مستلزم تغییر اساسی در نگاه بانکهای مسموم به این بخش از داراییها است. نظام بانکی در مسیر تصفیه از املاک منجمد، باید فکر «سود» را کنار بگذارد و حتی احتمال «زیان به معنای فروش با قیمتی کمتر از خرید» را در محاسبات ببیند.