بررسی وضعيت حفظ و احيای بافت تاريخی ايستگاه‌های راه‌آهن
توجه به معماری بومی در ساخت و مرمت ایستگاه‌های راه‌آهن ضروری است
کارشناس شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور گفت: ایستگاه‌های راه‌آهن در کشور باید با نگاهی به معماری بومی هر شهر و مصالحی که در ساخت‌وساز هر منطقه استفاده می‌شود مرمت و ساخته شود تا موجب گسیختگی فرهنگ معماری اطراف خود نشوند.
علیرضا احمدی گفت: شبکه راه‌آهن اگرچه حدود ۱۰۰ سال در ایران قدمت دارد ولی اتصال آن به اغلب شهرها، پدیده جدیدی است. راه‌آهن ایران در ابتدای تاسیس کمترین ارتباط را با مناطق شهری داشت و صرفا دریای خزر را از طریق قائمشهر به بندر خرمشهر در جنوب غربی ایران و حاشیه خلیج فارس متصل می کرد. کارشناس شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور گفت: کارکرد ابتدایی این شبکه ریلی در وهله اول نظامی و سپس تجاری بود. یعنی فقط با هدف حمل سپاه و ادوات نظامی بین دو آبراه شمالی و جنوبی ایران و حداکثر با هدف حمل کالاهای تجاری بین این دو آبراه تاسیس شده بود. اما به مرور اهمیت حمل و نقل ریلی و اتصال آن به شهرهای پرجمعیت نظیر تهران، تبریز، مشهد، اندیمشک مشخص شد و از این‌رو خطوط ریلی بین شهرهای مختلف ایران توسعه یافت. حتی هم اکنون نیز برخی از شهرهای ایران در غرب و شرق کشور هنوز به شبکه ریلی دسترسی ندارند. این مساله نشان می‌دهد که قدمت زندگی شهری در اغلب مناطق جمعیتی بسیار بیشتر از تاریخچه اتصال به شبکه‌ریلی است. احمدی ادامه داد: هریک از شهرها دارای فرهنگ و معماری خاصی هستند که با بافت جمعیتی، اقلیمی و فرهنگی آن منطقه همخوانی دارد. به عنوان مثال، در شهر قدیمی قزوین، بافت اصیل شهری دارای کوچه‌های طولانی و مسقفی است که ضمن جلوگیری از هدر رفت انرژی منازل اطراف هر معبر، ساکنان آنها را از خطر سرقت توسط سارقان و یا نفوذ بیگانگان مصون می‌دارد. در شهر یزد نیز نوع خاصی از معماری با استفاده از مصالح بومی کویر به چشم می‌خورد که تبادل دما بین منازل و محیط بیرون را به حداقل می‌رساند؛ از طرفی سد بزرگی در برابر نفوذ طوفان شن به داخل ساختمان‌هاست. این کارشناس شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور گفت: ساختمان ایستگاه‌های راه‌آهن نیز در حاشیه شهرها نباید از این قانون مستثنی باشند. یعنی در ساخت و مرمت آنها باید از مصالح بومی هر منطقه و فرهنگ معماری آن بهره گرفت تا بافت معماری منطقه لطمه نبیند. وی افزود: در ساخت ایستگاه راه‌آهن برای هریک از شهرها و روستاهابایداصولی را مورد توجه قرار دهیم تابا معماری روستاها و محلات این خطه بیگانه نباشد. مثلا می‌توان برای مرمت معماری ایستگاه راه‌آهن بندرعباس اساس بنا را با استفاده از مصالح بادوام و مستحکم ایجاد کرد ولی بهتر است معماری رونمای آن الهام گرفته از بافت شهری بندرعباس و مصالح مورد استفاده در استان هرمزگان باشد، یا در ساخت ایستگاه شهرهایی نظیر همدان و کرمانشاه که خط آهن آنها در حال احداث است باید کاربرد مصالح بومی و فرهنگ معماری غرب کشور که مناطقی سردسیر و کوهستانی هستند مورد توجه قرار گیرد.
