ملاک سازندگان، ذائقه مالکین است نه هویت شهر!

مدیر گروه معماری دانشگاه تبریز گفت: ملاک طراحی و ساخت نما در تبریز ذائقه مالکین است و هیچ توجهی به هویت شهر تبریز نمی‌شود. نقش معمار در طراحی نمای ساختمان‌های تبریز بسیار کمرنگ است و نمی‌توان از معماران انتقاد کرد، چون در اکثر مواقع سازندگان از معماران طراحی نمای رومی می‌خواهند.

حسین فلاح نژاد در گفت‌وگو با خبرنگار صما، اظهار داشت: در معماری مدرنیته، به هیچ وجه المان‌هایی از معماری سنتی، متناسب با اقلیم و پیشینه تبریز دیده نمی‌شود، البته این تنها مختص شهر تبریز نیست بلکه با ورود معماری مدرن در ایران، در تمامی شهر شاهد ساختما‌ن‌هایی با سبک مدرن هستیم.

وی با بیان اینکه نمای ساختمان‌های تبریز بیشتر کلاسیک رومی است، عنوان کرد: متاسفانه نمای ساختمان‌های جدید تبریز عمدتا کلاسیک رومی است و هیچ ردی از معماری ایرانی در این نماها دیده نمی‌شود.

مدیر گروه معماری دانشگاه تبریز افزود: نمای ساختمان‌های تبریز هیچ تناسبی با اقلیم و بوم تبریز ندارد، البته بازهم می‌گویم که تقریبا این معضل در معماری کل شهرهای ایران دیده می‌شود. وقتی عکسی از یک ساختمان می‌بینیم نمی‌توانیم بگوییم که این ساختمان مربوط به کدام شهر ایران است، در حالی با یک نگاه به ساختمان‌های قدیمی از مشخصات معماری که دارد می‌توان فهمید که متعلق به کدام شهر است.

وی در پاسخ به این سوال که در طراحی نمای ساختمان، چه المان‌هایی متناسب با هویت تبریز است، گفت: برای نزدیک شدن به اقلیم و بوم تبریز طراحان می‌توانند از الگوهای ظاهری استفاده کنند، قوس‌ها، تناسب بازشوها (مثل درب و پنجره) و … المان‌هایی هستند که در طراحی نما می‌توان به کار برد اما اینکه چقدر به مذاق مصرف‌کننده یا همان ساکنین شهری خوش آید، داستان دیگری است.

فلاح نژاد با بیان اینکه مردم ابتدا باید تجربه را ببینند و بعد انتخاب کنند، افزود: عموما شهروندان ترجیح می‌دهند نمونه واقعی و اجرا شده یک نما را ببینند حال اگر بخواهیم مردم ساختمان‌های متناسب با اقلیم تبریز را پذیرا باشند، ابتدا باید ساختمانی براساس این المان‌ها بسازیم و آن زمان است که مردم می‌توانند خود انتخاب کنند، نمای رومی بهتر است یا این نمای ایرانی وام گرفته از فرهنگ، قدمت و اقلیم تبریز.

مدیر گروه معماری دانشگاه تبریز ادامه داد: عموما بازار مشخص می‌کند که چه ساختمانی و با چه نمایی باید ساخته شود، معماران نیز به دلیل نفعی که دارند؛ عمدتا تابع سازنده هستند، در واقع هر چه فروش برود می‌سازند. اگر نخواهیم از کلمه همه استفاده کنیم، می‌توانیم بگوئیم که بیشتر ساختمان تبریز نمای رومی دارند.

وی گفت: برای حل این معضل سعی می‌کنیم در دانشگاه با دانشجویان پروژه‌هایی را پیش ببریم که متناسب با اقلیم شهر باشد و معمارانی حساس به این مسئله تربیت کنیم، اما تا زمانی که مشغول طراحی پروژه‌های معماری در دانشگاه هستند به این مسائل توجه می‌کنند به محض ورود به بازار کار، مسیرشان عوض می‌شود؛ مسیر را نیز سرمایه‌دار مشخص می‌کند.

فلاح نژاد عنوان کرد: سرمایه‌گذار نیز یک عکس از ساختمانی در ترکیه، در تهران یا … را به معمار نشان می‌دهد و از او می‌خواهد ساختمانی با همان شکل را طراحی کند، تمامی فاکتورهایی که مد نظر طراح بوده، بی‌تاثیر می‌شود؛ در نتیجه معمار نیز چندان در تغییر نمای شهری تاثیرگذار نیست.

مدیر گروه معماری دانشگاه تبریز در پایان گفت: در ساختمان‌سازی نیز مد حرف اول را می‌زند، پیش‌تر نمای رومی مد بود و امروزه ساخت ساختمان‌های هوشمند مد شده است، مصرف‌کننده و به دنبال آن سازندگان و معماران در صدد ساخت ساختمان‌های هوشمند هستند.