شناسایی مسیرهای کلی در راهسازی
مسیر کلی کشف شده در مرحله قبل باید مورد بررسی و شناسایی دقیق قرار گیرد. در این مرحله با انجام بازدیدهای میدانی، نتایج استخراج شده از عکس ها و نقشه ها باید اصلاح شوند و نقاط مبهم عکس ها، عوارض جغرافیایی منطقه و … مورد بررسی قرار گیرد.
از اقدامات انجام شده در این مرحله می توان به بررسی و مطالعه ترافیک منطقه و اتصال رشد آن در منطقه بر روی معادن و منابع مصالح سنگی، بررسی امکانات محلی از نظر تأمین نیروی انسانی و ماشین آلات، برآورد تقریبی طول و تعداد ابنیـه فنـی مـورد نیـاز و مخـارج ساختمان هر مسیر را نام برد.
۳. انتخاب مسیر کلی
در انتخاب بهترین مسیر باید مزایا و معایب هر یک از گزینه های محتمل مورد ارزیابی قرار گیرد. بررسی و ارزیابی مورد نیاز باید بر اساس معیارهای اقتصادی و فنی باشد.
از دیدگاه اقتصادی، توجیه پروژه بر اساس میزان سرمایه اولیه برای ساخت هر واریانت،
میزان هزینه سالانه برای بهره برداری و نگهداری مسیر هر واریانت انجام گیرد. همچنین از دیدگاه فنی و مهندسی برای ارزیابی مسیر پیشنهادی شاخص های زیر مورد بررسی قرار می گیرد.
الف) طول کلی هر مسیر
ب) شیب های طولی هر مسیر
ج) تعداد قوس های هر مسیر
د) هموار بودن مسیر
ه) دیواری عملیات خاکی
و) سرعت طراحی مسیر
۴. برداشت مقدماتی مسیر
در این مرحله بر حسب نوع راه و وضعیت آن در محدوده مشخصی از مسیر عملیات نقشه برداری انجام و سپس نقشههای توپوگرافی با مقیاس مشخص ترسیم می گردد. تعیین دقیق موفقیت مرکزی از قبیل تاسیسات، باغ، مزارع، ابنیه ها و … الزامی میباشد . از روشهای متداول برای برداشت مقدمات مسـیر مـی تـوان به عملیات نقشه برداری زمینی، نقشه برداری هوایی و استفاده از تعیین موقعیت ماهواره ای اشاره نمود.
- تعیین محور راه روی نقشه توپوگرافی و تهیه نقشه مقدماتی با استفاده از یافته های قبلی و نتایج مطالعات صحرایی، محـور راه بر روی نقشه تعیین می گردد. در این مرحله با رعایت ضوابط طرح هندسی مسیرهای متعددی در محدوده برداشت شده و پس از مسیرگذاری و تعیین محور راه بر روی نقشه های مقدماتی شامل پلان پروفیل طول و عرض تهیه می گردند.
۶. پیاده کردن مسیر بر روی زمین و تهیه نقشه های اجرایی نهایی
جزئیات کامل برای اجرای نهایی جمع آوری و برداشت می شود، به طوری که از اهم اقدامات انجام شده در این مرحله می توان به موارد زیر اشاره نمود:
الف) پیاده کردن مسیر از روی نقشه برداری زمینی
ب) برداشت رقوم ارتفاعی محور طول و مقاطع عرضی
ج) تهیه پروفیل طولی و عرضی
د) محاسبه اجسام عملیات خاکی و تعیین محل های قرفه، دیو و فاصله متوسط محل
ه) تعیین محل، برداشت نقشه برداری و تهیه نقشه های اجرایی
و) انجام مطالعات ژئوتکنیک
ز) تدوین برنامه زمانبندی
ح) برآورد هزینههای طبق فهرست بهای راه
ط) تدوین دفترچه پیمان و شرایط عمومی پیمان
ی) دفترچه مشخصات فنی، عمومی و خصوصی
ک) تهیه مجموعه کامل نقشه های اجرایی مربوطه
خلاصه
از عوامل مهم و مطرح در مشخصات راهها می توان به دسترسی، ضوابط و آیین نامـه طـرح هندسی، عوارض طبیعی زمین، مطالعات زمین شناسی مهندسی و ژئوتکنیک، وجود مصالح مناسب، نگهداری راه، حفظ محیط طبیعی و زیبایی مسیر، ملاحظات اقتصادی اشاره نمـود همچنین برای پیاده کردن مسیر بر روی زمین و تهیه نقشه های اجرایی نهایی باید طبق مراحل زیر از قبیل پیاده کردن مسیر از روی نقشه برداری زمینی، برداشت رقوم ارتفاعی محور طول و مقاطع عرضی، تهیه پروفیل طولی و عرضی، محاسبه اجسام عملیات خاکی و تعیین محل های فرقه، دیو و فاصله متوسط محل، تعیین محل، برداشت نقشه برداری و تهیه نقشه های اجرایی، انجام مطالعات ژئوتکنیک، تدوین برنامه زمان بندی، برآورد هزینه های طبق فهرست بهای راد، تدوین دفترچه سیمان و شرایط عمومی پیمان، دفترچه مـخصـات فی عمومی و خصوصی و تهیه مجموعه کامل نقشه های اجرایی مربوطه عمل نمود
