مهمترین شاخص‌های راهسازی در ایران

با توجه به پیشرفت علم و دانش در جوامع بشری و نقش ارزنده ارتباطات در توسعه زیرساختگاه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ضرورت وجود شبکه های گسترده ای از راه های اصلی، فرعی، بزرگراه ها و شاهراه‌ها و … با رویکرد اتصال تمام نقاط کشـور حـائز اهمیت و توجه میباشد.

شایان ذکر است، رعایت کلیه اصول فنی در طراحی این شبکه ها به منظور حصـول ایمنی و استانداردهای مربوط نقش بسیار مهمی در توسعه این امر دارد. در این راستا کلیـه مطالعات و اطلاعات اساسی باید مبتنی بر عواملی از قبیل ایمنی، واقعی و اقتصادی در صنعت راهسازی بوده که در این بخش کلیات و مفاهیم بدین منظور ارائه می گردد.

۱-۱. هدف از راهسازی

ایجاد ارتباط بین دو نقطه یا در نظر گرفتن ضوابط آیین نامه های مرتبط به منظور تأمین شرایط ایمنی، واقعی و اقتصادی می باشد.

 

۲-۱. تعریف

مسیر خطی است بر روی زمین که بین دو نقطه مشخص به نام مبـدأ و مقصـد انـتـخـاب می شود و در امتداد آن یک راه بر اساس اصول طراحی مورد نیاز طراحی و احداث می شود

 

۳-۱. عوامل تعیین کننده مسیر راه

از عوامل مهم و مطرح در مشخصات راهها می توان به موارد زیر اشاره نمود:

 

۱-۳-۱. دسترسی

یک راه علاوه بر اتصال دو نقطه مبدأ و مقصد، باید دسترس مراکز جمعیتـی بـیـن مبـدأ و مقصد تأمین نماید .

فرآیند این تصمیم گیری بستگی به عوامل زیر دارد؛

 

حجم ترافیک بین مبدا و مقصد

اهمیت راه و اهمیت شبکه مرتبط

وجود راههای ارتباطی دیگر برای نقاط بین راهی

اهمیت مراکز و نقاط بین مسیر از جنبه های مختلف

هزینه های اضافی برای دسترسی به نقاط از پیش تعیین شده

 

۲-۳-۱. ضوابط و آیین نامه طرح هندسی

این عوامل به منظور تأمین شرایط لازم در جهت طراحی احداث راه بوده می تـوان بـه برخی از آنها به صورت زیر اشاره نمود:

 

حداکثر طول هر شیب

حداکثر شیب طولی

حداقل شعاع قوس های افقی

حداقل فواصل دید

مشخصات مقاطع عرضی

 

۳-۳-۱. عوارض طبیعی زمین

شامل پستی و بلندیهای زمین از قبیل کوه، دریاچه و رودخانه می باشـد کـه ایـن امـر بـا عملیاتی از قبیل خاک برداری، خاکریزی، احداث پل و تونل همراه میباشد که هزینـه هـای زیادی به پروژه تحمیل می کند. بدین منظور مسیر باید طوری انتخاب گردد که با حفظ ضوابط طرح هندسی لازم، خاک برداری و خاکریزی به حداقل برسد و همگن و یکنواختی با محیط پیرامون نیز داشته باشد. خوبی

 

۴-۳-۱، مطالعات زمین شناسی مهندسی و ژئوتکنیک

هدف از انجام این بخش از مطالعات، بررسی و شناخت مناطقی که احتمال ریزش و لغزش در آنها زیاد بوده و هم چنین وضعیت آبهای زیرزمینی که مسیر را تحت تأثیر قرار میدهد و سایر پدیده های دیگر مرتبط با وضعیت طراحی و ساخت می باشد.

همچنین وضعیت ژئوتکنیکی منطقه و لایه های تحت الارضی زمین که دارای گستردگی زیادی در طول مسیر میباشد با توجه به ظرفیت باربری خاک منطقه و تنـوع لایـه هـا ازاهمیت بسیار زیادی برخوردار میباشد. ۱,۵

 

۵-۳-۱. وجود مصالح مناسب

با توجه به تأمین مصالح مناسب و نیاز آن در طول مسیر، دوری یا نزدیکی مسیر راه از معادن مصالح در مخارج راه و سایر عوامل دخیل در طراحی و اجرای راه هـا نقـش بسیار مهمی ایفا می کند.

 

۱- ۳- ۶. نگهداری راه

رعایت تدابیر فنی لازم در نگهداری راه ها در مناطق کوهستانی، کویری، سردسیر و گرمسیر و سایر شرایط آب و هوایی مختلف باید مورد توجه قرار گیرد.

 

۱- ۳- ۷. حفظ محیط طبیعی و زیبایی مسیر

 

۸-۳-۱. ملاحظات اقتصادی

در این بخش مخارج طراحی، ساخت، نگهداری و بهره برداری باید لحاظ شود.

 

۱- ۴. مراحل مختلف عملی تعیین مسیر راه

بعد از ذکر عوامل تأثیرگذار در مشخصات مسیر می توان مراحل اجرایی انتخاب مسیر را به صورت زیر اشاره نمود:

کشف مسیرهای کلی ممکن بین مبدأ و مقصد در این مرحله استفاده از عکسهای هوایی، نقشههای توپوگرافی، جمع آوری آمار و اطلاعات موجود در مورد وضعیت اقتصادی، اجتماعی، کشاورزی، مسائل جمعیتی، وضعیت راه های موجود، ترافیک منطقه و زمین شناسی و … الزامی میباشد.