رقابت خانه‌سازان در جنوب‌شرق پایتخت
این روزها آمار صدور پروانه ساختمانی در منطقه ۱۵ در وضعیت مطلوبی قرار گرفته و اخیراً شهرداری این منطقه در میان مناطق ۲۲گانه شهر تهران در زمینه صدور بیشترین تعداد پروانه ساخت صدرنشین شده است.
این منطقه با صدور ۲۸۱ پروانه ساخت در ۵ ماه نخست سال جاری توانسته در جایگاهی بالاتر از مناطق ۲۲گانه تهران قرار بگیرد. همچنین از لحاظ متراژ ساخت‌وساز، در سال جاری مجوز ساخت ۳میلیون و ۹۷۱ هزارمترمربع در شهر تهران صادر شده که از این میزان، مساحت ۲۲۰ هزار و ۵۶۳مترمربع به منطقه ۱۵ تهران اختصاص دارد. مسئولان حوزه شهرسازی منطقه تسهیل ضوابط را عامل اصلی افزایش صدور پروانه و استقبال شهروندان از ساخت‌وساز در منطقه می‌دانند. البته عوامل دیگری هم در این زمینه نقش دارند. در گزارش زیر پای صحبت‌های «مهدی صفدری» معاون شهرسازی و معماری شهردار منطقه ۱۵ و همچنین تعدادی از شهروندان نشستیم که در صحبت‌های آنها به دلایل مختلف افزایش صدور پروانه ساختمانی در این منطقه اشاره شده است.
صدرنشین میزان صدور پروانه ساخت
سال گذشته در حالی‌که برخی از مناطق شهر تهران در زمینه صدور پروانه با کاهش ۲۳درصدی مواجه بودند، شهرداری منطقه ۱۵ با افزایش ۸درصدی صدور پروانه همچنان در صدر بوده است. در ۵ ماه نخست سال جاری هم معاونت شهرسازی و معماری شهرداری منطقه ۱۵ از دو جهت در میان مناطق ۲۲گانه در صدر قرار گرفت؛ اول اینکه بیشترین میزان صدور پروانه را به خود اختصاص داد و دوم، کاهش قابل توجه انحراف از ضوابط بوده است.
این نکته از آن جهت قابل توجه است که در نظر بیاوریم، این منطقه در عین حال که تعداد بسیاری پروانه ساختمانی صادر کرده، در زمینه انحراف از ضوابط هم کمترین میزان انحراف را داشته است. در این میان، سؤالی که ممکن است برای خیلی‌ها مطرح شود این است که چه اقداماتی در حوزه معاونت شهرسازی و معماری منطقه ۱۵ در حال انجام است که باعث افزایش صدور پروانه و تمایل سازندگان به سرمایه‌گذاری و ساخت‌وساز در این منطقه شده است. مسئولان حوزه شهرسازی در منطقه معتقدند در این زمینه می‌توان به دلایل متعددی از جمله کاهش زمان صدور پروانه، تسهیل ضوابط، تعامل دفاتر خدمات الکترونیک با شهرداری و مالکان، عوارض رایگان نوسازی در بافت فرسوده اشاره کرد.
کاهش زمان صدور پروانه
یکی از نکاتی که باعث افزایش صدور پروانه ساخت در منطقه ۱۵ شده، کاهش زمان صدور پروانه است. زمان صدور پروانه به‌صورت کلی ۶۲ روز است که مربوط به پروسه‌ای می‌شود که در دفاتر خدمات الکترونیک شهر و معاونت شهرسازی و معماری صرف می‌شود. البته مراحلی از جمله دستور نقشه و تأیید آن و اعلام عوارض و پرداخت فیش عوارض توسط مالکان جزو این زمان محسوب نمی‌شود. در این میان، اگر مالک تمام مدارک ملک را تکمیل کند، در بازه زمانی ۶۲ روزه می‌تواند پروانه ساخت دریافت کند. در معاونت شهرسازی و معماری منطقه ۱۵ سعی شده مالکان با راهنمایی جامع و کامل نسبت به تکمیل پرونده اقدام کنند تا روند صدور پروانه ساخت سریع‌تر طی شود. البته بخش زیادی از مدیریت زمان دریافت پروانه ساخت به عهده مالکان است. به‌عنوان مثال، برخی از مالکان بنا به مشکلات اقتصادی نسبت به پرداخت عوارض دیر هنگام اقدام می‌کنند که در اینصورت باید فیش عوارض را به روز تهیه کنند یا نقص مدارک ملک باعث می‌شود بیش از ۶۲ روز در انتطار مجوز ساخت باشند.
انعطاف در ضوابط سخت شهرسازی
قوانین شهرسازی قوانین خشک و در بعضی موارد غیرقابل انعطاف است. یکی از اقداماتی که معاونت شهرسازی و معماری شهرداری منطقه ۱۵ در این زمینه انجام می‌دهد، مساعدت در خصوص قوانین خشک و غیرقابل انعطاف شهرسازی است. برخی از کارشناسان حوزه شهری معتقدند متأسفانه برخی قوانین شهرسازی بسیار سرسختانه است و باعث می‌شود مالکان در مسیر ساخت‌وساز ملک خود با مشکلاتی متعددی مواجه شوند که باعث سردرگمی و کلافگی آنها می‌شود. اما خوشبختانه معاونت شهرسازی و معماری منطقه با مساعدت در برخی موارد باعث شده که این روند برای مالکان تسهیل شود. به‌عنوان مثال، در نظر بگیرید که در پارکینگ، فضای بین دو ستون نباید از ۴ ونیم‌متر کمتر باشد.
در این شرایط اگر فاصله بین دو ستون ۴متر و ۴۸ باشد، به این نتیجه می‌رسیم که این دومتر در قدرت مانورخودرو تغییری ایجاد نمی‌کند و در واقع معاونت شهرسازی در موارد این چنینی مساعدت می‌کند و در واقع قوانین خشک شهرسازی به اصلاح روغن‌کاری می‌شود. از طرفی در شرایطی که ضوابط اجازه مساعدت نمی‌دهد، از همان ابتدا به مالک اعلام می‌شود که طبق ضوابط امکان مساعدت وجود ندارد و وقت مالک در این میان با مراجعات مختلف تلف نمی‌شود.
افزایش تمایل سازندگان به ساخت‌وساز در منطقه
اقدامات مثبت معاونت شهرسازی و معماری و مدیران این حوزه باعث شده سازندگان تمایل بیشتری به ساخت‌وساز در پانزدهمین تکه پایتخت داشته باشند. «هوشنگ شمس» یکی از سازندگانی است که به تازگی شروع به ساخت‌وساز در منطقه ۱۵ کرده است. او در این‌باره می‌گوید: «افزایش صدور مجوز ساخت‌وساز در منطقه ۱۵ به این دلیل است که دفاتر خدمات الکترونیک با شهرداری ارتباط خوبی دارند و از طرفی با مالکان با روی خوش برخورد و در زمینه تشکیل پرونده و توضیح قوانین و مقررات به خوبی مالکان را راهنمایی می‌کنند و به نوعی تکریم ارباب رجوع رعایت می‌شود. از همین روسازندگان تمایل به ساخت‌وساز در منطقه ۱۵ دارند نه صرفاً به این دلیل که ساخت‌وساز در این منطقه صرفه اقتصادی دارد یا زمین‌های ارزشمند و خوش قواره‌ای دارد بلکه صرفاً تسهیل ضوابط، برخورد مناسب مدیران و کارکنان دفاتر خدمات الکترونیک و معاونت شهرسازی و مدیریت زمان باعث می‌شود سازندگان در این منطقه سرمایه‌گذاری کنند و در ظرف مدت یک سال تا یک سال و نیم پروژه بزرگی را به پایان برسانند و با گرفتن پایان کار کارهای عمرانی بعدی را شروع کنند.»
عوارض رایگان نوسازی در بافت فرسوده
باتوجه به اینکه منطقه ۱۵ محله‌های زیادی با بافت فرسوده دارد، نوسازی این محله‌ها یکی از اولویتهای شهرداری منطقه و معاونت شهرسازی و معماری این منطقه است. از دلایل اصلی افزایش صدور پروانه و ساخت‌وساز در این منطقه رایگان بودن عوارض نوسازی و صدور پروانه در بافت فرسوده است که گواه آن نیز تعداد بالای پلاک‌های تجمیعی و نوسازی بافت فرسوده در این منطقه است. «مهدی خرمی» یکی از ساکنان بافت فرسوده در محله اتابک در این‌باره می‌گوید: «سال گذشته ملک خود را نوسازی کردم و از تسهیلات زیادی هم برخوردار شدم. قبل از آن از هزینه بالای عوارض نوسازی هراس داشتم و تأمین آن برایم دشوار بود. خوشبختانه علاوه بر تسهیلاتی مانند در نظر گرفتن نمای رایگان برای ساختمان از سوی کمیته نما، عوارض نوسازی هم به‌صورت رایگان برایم تمام شد که از این موضوع بسیار رضایت دارم. باید توجه داشت که ساکنان بافت فرسوده از لحاظ اقتصادی افراد متوسط رو به پایین و ضعیفی هستند که توانایی تأمین برخی مخارج نوسازی را ندارند که در این زمینه شهرداری منطقه تمام تلاش خود را به کار گرفته است تا با ارائه تسهیلات مختلف شهروندان را به نوسازی تشویق کند.»
بیشترین صدور پروانه در نواحی یک و شش
یکی از مواردی که شهروندان ناحیه یک شهرداری منطقه ۱۵ در آن زمینه احساس رضایت دارند، نوسازی در بافت فرسوده این ناحیه است که منجر به این شده بیشترین صدور پروانه در ناحیه یک صورت بگیرد. «محمد شاه مرادی» یکی از ساکنان محله طیب در این‌باره می‌گوید: «طبق آماری که شهرداری داده است بیشترین پروانه ساخت‌وساز در ناحیه یک صادر شده است که این موضوع برای اهالی بافت فرسوده نوید بخش آینده‌ای روشن در محله است. اینکه بافت فرسوده ناحیه یک نوسازی شود نه تنها اهالی ناحیه یک، بلکه اهالی سایر نواحی هم از آسیب‌های اجتماعی این نواحی در امان خواهند بود.» بعد از ناحیه یک بیشترین صدور پروانه به ناحیه ۶ یعنی محله مسعودیه و ناحیه ۵ محله افسریه اختصاص دارد. البته ناگفته نماند محله‌های مسعودیه و افسریه در بافت فرسوده قرار نگرفته‌اند اما به سبب ریزدانگی و تراکم جمعیت بالا در این دو محله، ساخت‌وساز با سرعت بالایی در حال وقوع است.»
۲۲۰ هزار و ۵۶۳مترمربع از کل مجوز ساخت در تهران، متعلق به منطقه ۱۵ است.
۲۸۱ پروانه ساخت در ۵ ماه نخست سال جاری در منطقه ۱۵ صادر شده است.
افتخار ۴ سال در صدر بودن
حوزه شهرسازی منطقه ۱۵ طی چهارسال گذشته همواره در تعداد صدور پروانه ساختمان، درصد پلاک‌های تجمعی در ستاد بازآفرینی و نیز در میزان انحراف از ضوابط و مقررات ساخت قرار داشته و منطقه برتر تهران در زمینه‌های یادشده بوده است. «مهدی صفدری» معاون شهرسازی و معماری شهردار منطقه در این‌باره می‌گوید: «صدور پروانه ساخت‌وساز مهم‌ترین نقش را در ارتقای کیفیت سکونت در مناطقی جنوبی شهر و دارای بافت فرسوده و ناکارآمد ایفا می‌کند و از همین رو منطقه ۱۵ به‌رغم کاهش میزان صدور پروانه در شهر تهران به دلیل رکود اقتصادی و کرونا موفق به کسب رتبه نخست در صدور تعداد پروانه ساختمانی شده است.»
او در ادامه به افزایش خدمات و تسهیلات برای تسریع نوسازی بافت‌های فرسوده در این مدت اشاره می‌کند و می‌افزاید: «اقداماتی از جمله رسیدگی ویژه و خارج از نوبت به پرونده‌های املاک بافت فرسوده، وجود نمایندگان سازمان نوسازی شهر تهران در دفاتر توسعه محلی با هدف تسریع در روند امور و نیز بازدیدهای میدانی و خارج از نوبت شورای معماری برای تسریع پرونده‌ها در این مدت انجام شده که از نتایج آن کسب رتبه نخست در نوسازی بافت فرسوده و ستاد بازآفرینی شهر طی سه سال اخیر بوده است.» او به بهسازی بافت‌های فرسوده و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان با تأمین زیرساخت‌های فرهنگی و اجتماعی اشاره و تأکید می‌کند: «در این مدت به همت سازمان نوسازی شهر تهران ۴ پاتوق محله در بافت فرسوده ایجاد و تحویل شهروندان شده و به بهره‌برداری رسیده است.»
ثبت کمترین انحراف از ضوابط شهرسازی
یکی از نکاتی که مسئولان در معاونت شهرسازی و معماری منطقه ۱۵ روی آن حساسیت زیادی دارند، اجرای ضوابط شهرسازی به‌صورت صحیح است. «خدیجه رضایی» کارشناس معاونت شهرسازی و معماری شهرداری منطقه ۱۵ در این‌باره می‌گوید: «معاونت شهرسازی و معماری شهرداری منطقه کمترین انحراف از ضوابط را در کارنامه خود در ۵ ماه نخست دارد. به‌عنوان مثال، اگر بخواهیم دقیق‌تر به ضوابط بپردازیم باید بگویم که مناطق اختیاراتی در خصوص تراکم دارند. به‌عنوان مثال، در دستور نقشه تراکم ۱۸۰درصد قید شده که هر منطقه به اقتضای شرایط می‌تواند این رقم را تا ۲۰۰درصد قید کند و این موضوع در شهرداری مرکز رصد می‌شود و در اینصورت منطقه مورد نظر با وجود دستورالعمل مجاز، از ضوابط منحرف شده است.
خوشبختانه ما در منطقه ۱۵ با وجود دستورالعمل‌هایی که داریم کمترین انحراف در ضوابط را داریم که نکته بسیار کلیدی و حائز اهمیتی در درخشش معاونت شهرسازی و معماری منطقه ۱۵ است. البته باید بگویم که موضوع انحراف از ضوابط در تعداد طبقات و اضافه تراکم خارج از طرح تفصیلی خود را نشان می‌دهد. در این میان معاون شهرسازی و معماری شهردار منطقه ۱۵ توصیه اکید به رسیدگی به پرونده‌های شهرسازی به‌صورت به روز دارد و معتقد است کارها باید با سرعت انجام شود.»
