انواع فیوز برق ساختمان

به دلیل اقتصادی بودن تولید انرژی الکتریکی و همچنین قابلیت تبدیل آن به انرژی های دیگر اهمیت آن افزایش پیدا کرده است. ولی خطرات این انرژی بر روی بدن انسان هرگز تغییر نخواهد کرد و استفاده از آن همیشه و در همه جا با خطراتی روبرو بوده است. فیوز یک وسیله حفاظتی است که در تأسیسات الکتریکی برای جلوگیری از صدمه دیدن و معیوب شدن وسایل و نیز برای قطع کردن دستگاه های معیوب از شبکه برق به کارمی رود. مهم ترین خطرات به شرح زیر است:

خطر برق گرفتگی: تماس موجودات زنده با هادی جریان الکتریکی و عبور این جریان از بدن شخص را برق گرفتگی می گویند. خطر برق گرفتگی موجب از دست دادن جان انسان، ایجاد معلولیت و یا سوختگی می گردد.

خطر آتش سوزی: اتصال کوتاهی که در مسیر جریان برق رخ می دهد باعث ایجاد جرقه و سوختن لوازم الکتریکی وهمچنین آتش سوزی می شود که با خسارات زیادی همراه است

بنابراین پیشگیری از حوادث برق و رعایت اصول حفاظت و ایمنی می تواند حوادث ناشی از آن را به نحو قابل ملاحظه ای کاهش دهد.

خطاهای ناشی از جریان برق

خطاهای ناشی از جریان برق به طور عمده به دو دسته تقسیم می شوند:

الف) اتصال بدنه: اتصال سیم حامل جریان برق به بدنه دستگاه را اتصال بدنه می گویند. با توجه به این که اکثر دستگاه های الکتریکی طوری طراحی می شوند که قسمت های الکتریکی به وسیله عایق از قسمت های فلزی دستگاه مجزا باشند، ممکن است بر اثر گذشت زمان و کهنگی دستگاه و یا گرمای ناشی از عبور جریان در سیم ها قسمتی از عایق ضعیف شود و یا به مرور زمان از بین برود و در نتیجه خطرساز باشد. در این حالت باید سریعاً وسیله را از برق جدا کرده و در صدد تعمیر آن برآمد. در شکل ( ۲ -۲) اتصالی سیم جریان برق را به بدنه یک موتور الکتریکی نشان می دهد.

ب) اتصال کوتاه: اتصال دو سیم لخت (بدون روکش) که نسبت به هم دارای اختلاف پتانسیل الکتریکی باشند را اتصال کوتاه می گویند. در این حالت مقاومت محل تماس در مقابل جریان الکتریکی به صفر کاهش یافته و با توجه به ولتاژ نقطه تماس جریان بسیار شدیدی بوجود می آید.

فیوز

 این وسیله باید طوری انتخاب شود که هنگام اتصال کوتاه، در کوتاه ترین زمان ممکن و قبل از اینکه صدمه ای به سیم ها و تأسیسات الکتریکی برسد، مدار را قطع کنند. فیوزها از نظر زمان عمل کردن آنها به دو نوع کندکار و تند کار تقسیم می شوند.

فیوز تند کار: این فیوز در کوتاه ترین زمان مصرف کننده را از برق قطع می کند. به همین دلیل در مصارف روشنایی استفاده می شود.

فیوز کند کار: این فیوز زمان قطع بیشتری نسبت به فیوز تند کار دارد. و برای راه اندازی موتورهای الکتریکی به کار می رود. ( زیرا موتورها در ابتدای راه اندازی جریان زیادی می کشند و پس از آن جریان به حالت عادی خود برمی گردد).

انواع فیوز از نظر ساختمان

الف) فیوز ذوب شونده (فشنگی): این فیوز از یک سیم حرارتی ساخته شده که به ازای یک جریان خاص در مدت زمان معین، ذوب و باعث قطع مدار و فیوزهای تأخیری با F می شود. فیوزهای قطع سریع با علامت مشخص می شوند. شکل ( ۴ -۲) نمای ظاهری و داخلی این نوع فیوز را نشان می دهد.

توجه: مقررات بین المللی، ترمیم فیوز فشنگی را منع کرده است و در صورت خراب شدن این فیوز، باید فشنگ جدیدی را جایگزین کرد. 

ب) فیوز اتوماتیک: فیوز اتوماتیک یا آلفا نوعی فیوز خودکار است که عبور جریان بیش از حد مجاز از آن باعث قطع مدار می شود؛ اما دوباره می توان شستی آن را به داخل فشار داد تا ارتباط برقرار شود. و دیگر نیازی به تعویض آن نیست. در فیوزهای اتوماتیک دو .( عنصر مغناطیسی و حرارتی وجود دارد (شکل ۵- ۲)

ج) فیوز مینیاتوری: فیوز مینیاتوری از سه قسمت مغناطیسی، حرارتی و کلید تشکیل شده است. این فیوزها در دو نوع C و B ساخته شده است. نوع B در مصارف روشنایی به کار می رود و تندکار است و نوع C در راه اندازی الکتروموتورها مورد استفاده قرارمی گیرد .و کندکار است. فیوز باید با توجه به نوع مصرف کننده و جریان عبوری از آن انتخاب شود (شکل ۶)