ضرایب مورداستفاده در برآوردساختن ساختمان

قیمت های واحدی که برای انجام کارهای مختلف در دفترچه فهرست بها درج گردیده است، برای انجام کار در شرایط عادی و در مقطع زمانی خاص و بدون احتساب هزینه های غیرمستقیم مرتبط با اجرای کار است. برای اعمال اثرات عوامل متغیر و مؤثر در تهیۀ برآورد، ضرایب مختلفی تعریف شد هاند. این ضرایب شامل ضریب طبقات، ضریب بالاسری، ضریب پیشنهادی پیمانکار )ضریب پیمان( ، ضریب تجهیز و برچیدن کارگاه، ضریب منطقه و ضریب تعدیل می باشد. این ضرایب به شرح زیر توضیح داده شده اند.

ضریب طبقات

ضریب طبقات قیمت های درج شده در فهرست بهای ابنیه، برای انجام کار در طبقه همکف و زیر طبقه همکف در نظر گرفته شده است. چنانچه کار در طبقات بالاتر از همکف و پایین تر از طبقه زیر همکف انجام شود، بابت هزینه حمل مصالح به طبقات یادشده و افت مصالح ناشی از حمل آن به طبقات و همچنین سختی اجرای کار، ضریبی به نام «ضریب طبقات» به شرح زیر تعیین و در برآورد هزینه اجرای عملیات کار، منظور می شود: جهت محاسبه ضریب طبقات(P)، مساحت طبقات همکف و بالاتر را با Fi ‘ و مساحت طبقات زیرزمین را با Bi در نظر میگیریم. مجموع مساحت این طبقات را نیز به عنوان مساحت کل زیربنای ساختمان (S) در نظر میگیریم.

تبصره ۱) ضریب طبقات که به طور جداگانه برای هر یک از ساختمان های مشمول تعیین می شود، به تمام اقلام کار همان ساختمان به استثنای مصالح پای کار تعلق م یگیرد و از اولین صور توضعیت منظور می شود

 تبصره ۲) ضریب طبقات تا چهار رقم اعشار در محاسبات در نظر گرفته می شود و رقم چهارم گرد می شود. جهت گرد کردن، چنانچه رقم پنجم اعشار کمتر از ۵ باشد، حذف و اگر ۵ و بیشتر از ۵ باشد، یک واحد به رقم چهارم اعشار اضافه می شود.

ضریب بالاسری

برای جبران هزینه های ناشی از مواردی چون پرداخت مالیات، بیمه های اجتماعی کارمندان و کارگران، غذای کارکنان و کارمندان پیمانکار، تهیه ضمانت نامه، عوارض معادن و لحاظ نمودن سود برای پیمانکار و … ضریب بالاسری در نظر گرفته اند که به مبلغ کل برآورد اجرای کار، اعمال می شود. عموما مقدار ضریب بالاسری برای پروژه هایی که پیمان آنها به صورت مناقصه برگزار شده است، ۱/۳ و در حالت ترک تشریفات ۱ / ۲ می باشد.

ضریب پیشنهادی پیمانکار (ضریب پیمان)

در زمان برگزاری مناقصه، به منظور انتخاب پیمانکار برای اجرای عملیات، پیمانکاران واجد صلاحیت که دعوت نامه شرکت در مناقصه برای آنان ارسال شده است بر طبق ضوابط مربوط باید مبلغ پیشنهادی خود برای انجام کار را به صورت یک مبلغ مقطوع اعلام نمایند. حاصل تقسیم مبلغ پیشنهادی پیمانکار به مبلغ برآورد اولیه هزینه انجام کار، ضریب پیشنهادی پیمانکار و یا ضریب پیمان نامیده میشود که در کلیه صورت وضعیت های موقت و قطعی اعمال می گردد.

اگر عدد به دست آمده، کوچک تر از یک باشد پیمانکار نسبت به برآورد اولیه، پیشنهاد تخفیف داده (MINUS) است و اگر عدد به دست آمده بزرگتر از یک باشد پیمانکار نسبت به برآورد اولیه، پیشنهاد افزایش (PLUS) داده است. پیمان ضریب – (کار پیمان نهادی پیش مبلغ) / (کار انجام هزینه اولیه برآورد مبلغ)

 ضریب تجهیز و برچیدن کارگاه

پس از تحویل زمین، پیمانکار اقدام به تجهیز کارگاه می نماید. تجهیز کارگاه عبارت است از کارها و اقداماتی که به صورت موقت و برای دوره اجرای کار انجام می شود. مقدار ضریب تجهیز کارگاه حدودا
۱ / ۰۴ در نظر گرفته می شود. البته گاهی با توجه به شرایط پیمان مبلغ تجهیز و برچیدن کارگاه می تواند مقطوع نیز باشد.

 ضریب منطقه ای

قیمت های مندرج در فهارس بها، برای انجام کار در تهران محاسبه گردیده اند. برای اینکه قیمت های موجود در فهارس بها، عمومیت داشته و در همه جای کشور قابل استفاده باشد، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور با توجه به ویژگی های محلی و منطقهای و میزان برخوردار با محروم بودن آن منطقه و چگونگی امکان دسترسی به نیروهای کار و تأمین مصالح، مناطق جغرافیایی ایران را به مناطق مختلف تقسیم نموده است و برای کارهای ساختمانی ، تأسیسات برق و مکانیک، راه و باند و … به صورت جداگانه و متناسب با صعوبت کار در منطقه، ضریبی به نام «ضریب منطقه» در نظر گرفته است که در برآورد هزینه کار ضرب می گردد.

ضرایب منطقه ای مربوط به فهرست بها ابنیه و تأسیسات برق و مکانیک طی بخشنام ههایی از طرف
سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور قبلاً اعلام گردیده که بایستی از آن بخشنامه ها استخراج گردد. برای
مثال، جداول ضرایب منطقه اعلام شده برای کارهای ابنیه در سطح کشور آورده شده است.

تعدیل

با توجه به تغییر قیمت ها براثر گذشت زمان )از زمان انعقاد قرارداد تا پایان پروژه( و معمولاً افزایش قیمت ها، برای جلوگیری از ضرر و زیان پیمانکار، این قیمت متعادل می شود. بنابراین تعدیل عبارت است از تبدیل قیمت طی دورۀ سه ماهه، در زمان گذشته، به میانگین قیمت های یک دورۀ سه ماهه جدید. روش محاسبه ضریب تعدیل و مقادیر آن در شرایط مختلف، دارای بحث مفصلی است که از حوصله این پودمان خارج است.