بررسی مفاهیم و مدارات تاسیسات الکتریکی – قسمت دوم

پیش گفنار قسمت اول : به محلی که در آن انرژی الکترکیی تولید می شود نیروگاه برق می گویند. در نیروگاه برق برای تولید انرژی الکترکیی از طریق مولدهای الکترکیی، به یک انرژی مکان کیی نیاز است تا بتوان این مولد ها را به حرکت درآورد. انرژی مکانیکی می تواند نیروی آب، نیروی بخار آب، نیروی یک موتور احتراقی و غیر آنها باشد . تولید انرژی الکترکیی به روش های زیر امکان پذیر است:

الف) با استفاده از انرژی آب:
ب) با استفاده از سوخت:
ج) با استفاده از انرژی های نو:

 

فیوز:

فیوز یک وسیله حفاظتی است که در تاسیسات الکتریکی برای جلوگیری از صدمه دیدن و معیوب شدن وسایل به کار می رود. این وسیله باید طوری انتخاب شود که هنگام اتصال کوتاه، در کوتاه ترین زمان ممکن و قبل از اینکه صدمه ای به سیمها و تأسیسات الکتریکی برسد، دستگاه را از برق جدا کنند. کلید خودکار مینیاتوری کلید خودکار مینیاتوری از سه قسمت مغناطیسی (جریان زیاد در مدت زمان کم)، حرارتی (افزایش تدریجی جریان) و کلید تشکیل شده است. این کلیدهای خودکار در دو نوع B و C ساخته می شوند. نوع B در مصارف روشنایی به کار می رود و تند کار است و نوع C در راه اندازی الکتروموتورها مورد استفاده قرار می گیرد و کندکار است.

حفاظت الکتریکی

به اقداماتی که باید در تأسیسات الکتریکی انجام داد تا اینکه خطرات ناشی از جریان برق باعث صدمه زدن به اشخاص و دستگاه های الکتریکی نگردد، حفاظت الکتریکی می گویند. 

 

انواع حفاظت

حفاظت سیم ها و کابل ها و دستگاه های الکتریکی: وقتی برای مدت زمانی از سیم ها جریان بیش از حد نرمال (جریان اضافی) و یا در مدت زمان بسیار کمی جریان بسیار شدیدی (جریان اتصال کوتاه) عبور کند، سیم ها گرم می شوند و این گرمای بیش از حد باعث صدمه دیدن عایق آنها شده و می تواند باعث آتش سوزی و خسارت های زیادی به تأسیسات الکتریکی شود. برای حفاظت سیم ها می توان از فیوزها استفاده نمود. معمولا در محل های مسکونی برای حفاظت سیمهای روشنایی از فیوز ۱۰ آمپر و برای سیم های پریزهای تک فاز از فیوز ۱۶ آمپر استفاده می شود.
حفاظت اشخاص: تحقیقات نشان می دهد که بخشی از برق گرفتگی ها در اثر تماس مستقیم با سیم حامل برق در حمام، استخر، حیاط، زیر زمین، پارک ها و یا مکان های مرطوب بوده که جریان برق مستقیما از بدن افراد عبور کرده است و بخشی دیگر به علت فرسودگی سیم ها و یا عایق نبودن صحیح دستگاه های برقی صنعتی و خانگی و یا سیم کشی های غلط اتفاق افتاده است .

 انواع حفاظت اشخاص

برای کاهش امکان برق گرفتگی افراد از سیستم های ایمنی استفاده میشود. متداول ترین آنها عبارت اند از:  *حفاظت توسط سیستم اتصال زمین و حفاظت توسط کلید جریان نشتی (محافظ جان)

حفاظت توسط سیم اتصال زمین (ارت): 

در این نوع حفاظت قسمت های فلزی بدنه دستگاه های برقی که ممکن است شخص آن را لمس کند و دچار برق گرفتگی شود، توسط یک سیم به زمین وصل می شوند. در این صورت اگر دستگاهی اتصال برق به بدنه پیدا کند، جریان برق به جای عبور از بدن شخص از طریق این سیم، به زمین متصل می شود. زیرا مقاومت سیم زمین )سیم ارت( بسیار کمتر از مقاومت بدن شخص است. سیستم اتصال زمین در انواع متنوعی اجرا می شود که جزئیات دو نوع پرکاربرد آن در شکل ۱۳ ۳ نشان داده شده است.

در شکل ۱۴ ۳ الف دستگاه به بدنه اتصال پیدا ک رده و به محض تماس شخص با دستگاه جریان از بدن او گذشته و دچار برق گرفتگی می شود. در شکل ۱۴ ۳ ب به دلیل وجود سیم ارت تمامی جریان از سیم ارت عبور کرده و به شخص آسیبی نمی رساند.

رنگ استاندارد روکش سیم ارت سبز و زرداست و در وسایل الکتریکی این سیم به بدنه دستگاه ها پیچ می شود.

 

حفاظت توسط کلید جریان نشتی (محافظ جان):

اساس ک ار این ک لید بر پایۀ اختلاف جریان بین سیم های رفت و برگشت  یک دستگاه الکتر کیی می باشد. درصورت ک ار عادی دستگاه اختلاف جریانی بین سیم های رفت و برگشت وجود ندارد . اما درصورتی که دستگاه اتصال به بدنه پیدا کند، بخشی از جریان از آن محل اتصال به زمین نشت پیدا می کند و بخشی دیگر از سیم برگشت ) نول ( برمی گردد. اختلاف جریانی بین سیم های رفت و برگشت به وجود می آید که باعث می شود تا مدار را قطع نماید.

این وسیله به اندازهای حساس است که می تواند جریان های نشتی کوچک را که باعث عملکرد فیوز نمی شود ولی می تواند برای شروع یک آتش سوزی یا برق گرفتگی کافی باشد حس کرده و منبع تغذیه را در چند دهم یا صدم ثانیه قطع می کند. جریان عملکرد کلید نشان داده شده در شکل ۰/۳ آمپر است که کمتر از جریان خطرناک برای بدن انسان است. در تابلوی فیوز هر واحد آپارتمان و یا یک مغازه می باشد.

توصیه های ایمنی :

هرگاه بر روی تابلو برق علامت (خطر)  را مشاهده کردید از باز کردن درب تابلو و دست زدن به قسمت های داخلی آن خودداری کنید. 

از کشیدن سیم از کف منزل یا زیر فرش که احتمال برخورد پای افراد با آن و یا پوسیدن سیم وجود دارد خودداری کنید. 

هنگام تعویض لامپ سوخته یا شکسته حتما کلید چراغ را خاموش کنید و با استفاده از فازمتر از قطع جریان برق مطمئن شوید.

هنگام شست و شوی کف آشپزخانه وسایل برقی را از برق جدا کنید و سعی کنید آب روی کلیدها و پریزها و همچنین وسایل برقی پاشیده نشود.

ها سیم های برق باید دارای روپوش عایق بوده و از پیچیده شدن آنها به دور اشیاء تیز و برنده جلوگیری کنید و سیم های پوسیده و زخمی وسایل الکتریکی را تعویض کنید (شکل ۱۸-۳). |

از یک پریز برق برای چندوسیله برقی استفاد ه نکنید

در حال کار با برق دقت کنید که زیر پایتان مرطوب نباشد و چوب خشک یا مواد پلاستیکی که عایق خوبی هستند در زیر پا قرار دهید. و قبل از روش نکردن هر وسیله برقی یا وص لکلید از خشک بودن کامل .) دست هایتان اطمینان حاصل کنید

 

بررسی مفاهیم و مدارات تاسیسات الکتریکی – قسمت اول