شهر

زندگی در شهرهای پساکرونا

شیوع ویروس کرونا (کووید-۱۹) که در ماه های اخیر، زندگی مردم بخش های بزرگی از جهان را تحت تأثیر خود قرار داده، باعث شده که در بسیاری از کشورها انواعی از محدودیت های لازم برای کنترل شیوع این بیماری به کار برده شود. تلاش فراوانی نیز برای رسیدن به دارو یا واکسن برای مقابله با این بیماری در دست انجام است. با این وجود، هنوز مشخص نیست که آیا حصول به دارو یا واکسن ممکن است یا خیر. در این نوشته، تلاش شده است تا زندگی تصور شود که در آن بیماری کرونای جدید مهار نشده باشد و دارو یا واکسن موثری برای آن کشف نشده باشد

آیندهای بدبینانه

کم نیستند بیماری هایی که هنوز داروهای موثری برای درمان شان وجود ندارد یا دانشمندان موفق به ساختن واکسن مناسبی برای مقابله با آنها نشده اند. برای مثال بیماری ایدز که پس از چندین دهه تلاش بین المللی هنوز واکسنی برای آن ساخته نشده و داروهای موجود برای مداوای این بیماری نیز در حد محدود کردن گسترش تأثیرات آن بر بدن اند و قادر به درمان قطعی آن نیستند. مثال دیگر بیماری سرطان است که روش پیشگیرانه ای برای آن وجود ندارد و داروها و شیوه های درمانی موجود هم کارایی محدودی دارند. فهرست بیماری های بدون درمان و بدون واکسن که انسان ممکن است به آنها دچار شود، نسبتا طولانی است و حتی بیماری ساده ای مانند سرماخوردگی فصلی را هم در بر می گیرد.

اگر چه سرمایه گذاری های کلان و انرژی فراوانی در سراسر دنیا برای یافتن واکسن کووید-۱۹ و یا یافتن دارویی برای درمان آن در حال انجام است، اما ممکن است در یک فرض بدبینانه، این تلاش ها به نتیجه مطلوب نرسد. در آن صورت ما با جهانی رو به رو هستیم که به خاطر شیوع این بیماری، شیوه های زندگی، کار، تفریح، تولید و مصرف بشر، نیازمند تغییراتی بنیادین خواهد بود.

انتخاب طبیعی و فرگشت

تاریخ بشر آکنده از تأثیر تعیین کننده بیماری ها بر زندگی و سرنوشت جوامع بشری است. تاریخ دانان معتقدند که پیروزی تعداد اندک سربازان اسپانیایی بر لشکر بزرگ امپراتوری آزتک، ناشی از شیوع بیماری هایی بوده که همراه با مهاجران اروپایی به قاره جدید منتقل شده بود. برخی تحلیل ها نشان میدهد که در اثر بیماری های مننقل شده از اروپاییان به بومیان آمریکا، اکثریت بسیار بزرگی از بومیان این قاره در یک بازه چند دهه ای به کام مرگ فرستاده شده اند شاهد این فرضیه نیز یادداشت های فراوانی هستند که حاکی از رسیدن فاتحان ومکتشفان به روستاها و شهرهای خالی از سکنه اند

تاثیر طاعون سیاه بر تغییر شیوه زندگی در اروپا و پیشبرد رنسانس نیز امری است که به خوبی مستند شده و مرگ نزدیک به یک سوم جمعیت اروپا در اثر این بیماری، تغیرات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی شگرفی بر این قاره و جهان گذاشته است و برخی معتقدند که خروج از فتدلیسم و تعریف شهروند آزاد در اروپا بدون تغیرات فاجعه بار این بیماری ممکن نبوده است.

اپیدمی های گسترده تنها محدود به قرون و اعصار گذشته نبوده اند و نزدیک به یک سده پیش بیماری آنفلوانزای اسپانیایی و حدود یک دهه پیش، بیماری آنفلوانزای خوکی شیوع بسیار گسترده ای در کره زمین یافته اند.

بیماری ها همچنین بر فرگشت (تکامل) نوع بشر و جانداران دیگر نیز تأثیر بسیار کلیدی داشته اند و بر اساس انتخاب طبیعی و بقای اصلح، باعث شده اند که گونه های مقاوم تر به بیماری به وجود آیند و بقا پیدا کنند تصورعمومی بر این بوده است که با توجه به وجود سیستم های درمانی و خدمات اجتماعی در تقریبا تمامی جوامع بشری، فشار انتخاب طبیعی بر بقای بشر حذف شده و دیگر “بقای اصلح در بین گونه بشر رخ نخواهد داد، چرا که ضعیف ترها و بیماران هم توان بقا خواهند داشت. شیوع گسترده بیماری کووید-۱۹ و نرخ نسبتا بالای مرگ و میر آن، این تصور را به ذهن می آورد که گویا بشر هنوز از چنبره انتخاب طبیعی بیرون نرفته است و همچنان ممکن است تغییرات ژنتیک در آن در نتیجه بیماری به وجود آید.

علاوه بر این، با توجه به اینکه حیات بشری تنها بر مبنای ژن ها (یا بسته های اطلاعات ژنتیک) استوار نیست و تأثیر میم ها (یا بسته های اطلاعات آموختنی) نیز در آن بسیار زیاد است، می توان انتظار داشت که تأثیر این بیماری بر انسان، بیش از آنکه ژنتیک باشد در حوزه ایجاد تغییر در افکار و شیوه های زیست روزانه ما خواهد بود. روابط اجتماعی بشر موجودی اجتماعی است و مبنای اصلی زندگی او، اجتماعی زیستن است. در تمامی دشواری های زندگی، آنچه به نجات بشر آمده، همکاری با دیگران، نزدیکی به یکدیگر و حمایت از همدیگر است. بزرگترین ضربه ای که شیوع ویروس کرونا به جامعه بشری زده نه تلفات انسانی و نه زیان های اقتصادی، بلکه آسیب به این بنیادی ترین عامل، یعنی زندگی اجتماعی است.

دست دادن، در آغوش کشیدن و مصافحه، که نخستین آداب اجتماعی برای ایجاد ارتباط انسانی است، در دوران کرونا به کناری نهاده شده اند. دیدار دوستان و خانواده هم محدود به ارتباطات مجازی و یا دیدارهای اندک و با فاصله شده است

حذف ارتباط رو در روی انسان ها و پرهیز از حضور در مکان های عمومی، باعث شده که بخش بزرگی از کسب و کارها و به ویژه تفریحات بشری متوقف و محدودیت های زیادی در سفرهای بین شهری و بین المللی وضع شود که عملا سفر کردن را چه به قصد تفریح و چه به قصد کار، غیر ممکن می کند

ادامه این وضعیت، باعث خواهد شد که تغییرات جدی در شیوه زیست اجتماعی انسان رخ دهد این تغییرات بخشی مربوط به چگونگی زندگی فردی است و بخشی مرتبط با ساختار حکومتی به نظر می رسد که در شرایط شیوع گسترده بیماری، نیاز به قوانین کنترل کننده جدی تری است که بخشی از آزادی های فردی را محدود می کند و به دولت ها اختیار بیشتری برای محدود کردن رفت و آمد و کسب و کارها می دهد. همچنین نقش بزرگتری برای آنها در تأمین نیازهای عمومی جامعه، به ویژه در حوزه سلامت ، تعریف می کند.

این شرایط بر عملکرد حکومت ها در حوزه امنیت نیز تأثیرگذار است و باعث می شود تا نیاز به کنترل های امنیتی برای پیشگیری از شیوع بیماری و جلوگیری از آشوب های اجتماعی و دزدی های گسترده ناشی از افت وضعیت اقتصلای بیش از پیش احساس شود

شهرها

شیوع گسترده بیماری باعث میشود که نیاز به باز اندیشی فلسفه وجودی شهرها به عنوان مکان های گردهمایی و زندگی جمعی انسان ها مطرح شود. شیوه کنونی شکل گیری شهرها بر مبنای استفاه هر چه بیشتر از امکانات مشترکه شامل امکانات حمل و نقل عمومی، تفریحات مشترک، مراکز خرید مجتمع و مکان هایی کار و تولید جمعی استه، این شیوه هنگامی که فاصله گذاری اجتماعی مطرح شود نمی تواند دوام داشته باشد. در نتیجه در چنان شرایطی، شهرهایی با تراکم کمتر با فضای باز بیشتر، مجتمع های مسکونی کوچک تر، حمل و نقل عمومی کمتر و تمرکز بیشتر بر حمل و نقل شخصی و پیاده راه های عریض تر و وسیع تر مطرح خواهند بود. همچنین تمرکز بیشتری بر مسیرهای ارتباطی مجازی نسبت به ارتباطات فیزیکی مطرح خواهد شد و انتظار میرود که سرمایه گذاری جدی در سراسر دنیا برای افزایش ظرفیت و بهبود پایداری ارتباطات محلی شکل گیرد در چنین شرایطی شکل گیری شهرک های ویلایی در همسایگی شهرها دور از انتظار نیست تا بخشی از جمعیت شهرها به چنین شهرکهایی منتقل شوند

علاوه بر این برای پاسخگویی به فشار قابل توجهی که شیوع بیماری بر سیستم درمان وارد می کنده نیاز به افزایش ظرفیت سیستم سلامت وجود دارد و سرمایه گذاری قابل توجهی برای ایجاد انواعی از فضاهای درمانی در شهرها و بهبود سرانه خدمات درمانی را می طلبد

انتظار می رود که در چنین شرایطی نوع تفریحات نیز تغییر کند و بسیاری از کسب و کارهای مبتنی بر تمرکز جمعیت انسانی مانند رستوران سینما، هنرهای نمایشی، موسیقی زنده و مراکز بازی های جمعی، نتوانند به شکل گذشته به فعالیت خود ادامه دهند. احتمالا این کاربری ها باید به شکلی متفاوت و با تراکم خیلی کمتره مثلا به صورت سالن های کوچک خانوادگی با لژهای مجزا و مستقل ادامه یابد. در عوض به نظر می رسد که شبکه های اجتماعی مجازی و تفریحات مجازی جایگزینی ناقص برای این زندگی اجتماعی از دست رفته ایجاد کنند

خانه ها

شیوع کرونا و لزوم قرنطینه شدن خانگی بخش بزرگی از جمعیت شهرها باعث شد که تغییر قابل ملاحظه ای در فعالیت های خانگی و بازه های زمانی حضور در خانه رخ دهد در صورت تداوم شیوع این بیماری یا شیوع بیماری های مشابه می توان انتظار داشت که این تغییر کاربری خانه از محل استراحت به محل کار، تفریح، تحصیل و فراغت باعث نیاز به تغییر در شکل گیری فضاهای مسکونی و تغییر در معماری ساختمان های مسکونی شود.

نخستین الزام در تغییر معماری فضاهای مسکونی، تعریف یک فضای رابط بین بیرون (محیط آلوده) و درون (فضای پاک) است؛ به گونه ای که ویروس نتواند از طریق لباس یا کفش آلوده یا خریدهای روزانه وارد منزل شود این فضای رابط موقعیتی فراهم می کند که اشیا آلوده در آن قرار گیرند و به تدریج ضدعفونی شده و به داخل منزل متنقل کردند. احتمال استقرار دستگاه های ضدعفونی کننده شیمیایی یا مبتنی بر حرارت یا تشعشع نیز در این فضا وجود دارد.

علاوه بر این با توجه به اینکه خانه در چنان روزگاری، به شکل همزمان هم محل زندگی و استراحت است و هم محل کار و تحصیل و تفریح چگونگی اختصاص فضاهای مسکونی نیازمند بازنگری خواهد بود به گونه ای که فضای مستقل برای کار و تحصیل در آن منظور شود یا ابعاد و چیدمان داخلی فضاهایی مانند آشپرخانه به گونه ای انجام شود که همزمان امکان تحصیل فرزندان نیز در آن وجود داشته باشد در کنار این فضاها، امکانات و فضای لازم برای ورزش نیز جزئی از فضای مسکونی خواهد بود چرا که امکان استفاده از فضاها و امکانات عمومی ورزشی مانند گذشته وجود نخواهد داشت مشابه این محدودیت در استفاده از فضای بیرونی و فضای سبز نیز رخ خواهد داد و در نتیجه در واحدهای آپارتمانی، وجود بالکن های بزرگ دارای فضای سبز برای استفاده از هوای تازه و فضای بیرونی مورد نیاز خواهد بود

همه اینها در کنار تغییر احتمالی در مصالح نازک کاری ساختمان خواهند بود تا از مصالحی در سطوح استغلاه شود که ماندگاری ویروس روی آن به حداقل برسد. این امر نیازمند جستجو برای یافتن مصالح جدیدی خواهد بود چرا که ماندگاری ویروس کرونا روی سطوح صیقلی که پاک کردن آنها از دیگر آلودگی ها ساده تر است بیشتر است و بر عکس سطوح شناخته شده فعلی که ماندگاری ویروس کرونا بر آنها کمتر است، عموما دارای سطح ژبرتری هستند و در نتیجه در مقابل دیگر آلوده کننده های نامطلوب ترند. مصلح جدیدی که برای پوشش سطوح استفاده خواهند شد باید بتوانند این هر دو ویژگی مطلوب را همراه با هم فراهم کنند

تغییر دیگری که در فضاهای مسکونی مورد نیاز است تغییر در سیستم تأسیساتی است به گونه ای که از سلامت هوای ورودی به خانه اطمینان حاصل شود و همچنین از اختلاط هوای بخش های مختلف خانه نیز جلوگیری شود تا در صورت بستری شدن بیمار در یکی از اتاق ها آلودگی به دیگر فضاهای منزل سرایت نکند

فرصت های مناسب برای سرمایه گذاری های زیر ساختی

موارد فوق همگی نشان دهنده این واقعیت است که اگرچه همه گیری ویروس کرونا باعث آسیب زدن به کسب و کارهای متعددی در سراسر جهان شده اما مقابله با آن نیازمند سرمایه گذاری بسیار زیاد و فوری در زیرساخت هاست. تغییرات جدی در زیرساخت های شهری، در فضاهای اداری و مسکونی و تفریحی و همچنین نیاز جدی به افزایش زیرساخت های درمانی باعث خواهد شد که حرفه مهندسی و صنعت احداث دورانی از فشار کاری زیاد را تجربه کنند. اما موفقیت در این دوران نیازمند نوآوری زیاد در این حرفه برای رو به رو شدن با چالش های جدید پیش رو و جستجوی راهکارهای تازه برای مشکلاتی است که هنوز جنبه های مختلف آن ناشناخته باقی مانده است.

 

جاذبه‌های توریستی جهان که کرونا آن‌ها را در خاموشی مطلق فرو برده است

مطالب پیشنهادی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا