اثرات ساختمان سازى بر تخریب لایه ى ازن

گازهاى سى،اف، سى ۱ (کلر، فلور، کربن ها) که در سیستم هاى خنک کننده ى ساختمان ها به کار مى روند و یا هالوژن ها که براى روشنایى یا اطفاى حریق مصرف مى شوند تا سه دهه پیش به عنوان موادى بى خطر، غیرسمى و داراى خصوصیات مفید شناخته مى شدند. اما پس از کشف آسیبى که توسط آن ها به لایه ى ازن وارد مى شود استفاده از آن ها مورد تجدید نظر قرار گرفت. لایه ى ازن ما را در برابر پرتوهاى زیان بار اشعه فرابنفش خورشید حفاظت مى کند. این گازها در به دام انداختن گرماى خورشید نیز بسیار مؤثرند و چنان چه مقدار آن ها از حد مجاز فراتر رود علاوه بر آسیب رساندن به لایه ى ازن، باعث بازتابش انرژى کم ترى به فضا مى شوند (شکل ١ ٢) و درنتیجه جو زمین گرم تر مى شود.

حداقل نیمى از مصرف سى، اف، سى ها به ساختمان ها اختصاص دارد. علاوه بر آن، به عنوان سردکننده در سیستم هاى تهویه ى مطبوع کاربرد دارد و براى پاشیدن پلاستیک هاى اسفنجى ۱ در عایق هاى حرارتى نیز به کار مى رود. تخریب لای هى ازن باعث افزایش اشع هى فرابنفش به سطح زمین و افزایش بیمار ىهایى مانند سرطان پوست شده است. مصرف این گازها، که با افزایش دماى زمین همراه است، هشدارى است بر این که استفاده از این مواد باید محدود گردد و یا کنار گذاشته شود.

 

بازیافت مواد و مصالح و اهمىت آن

اصل مهمى است که باىد همواره به آن توجه شود. در اىن صورت طبىعى بودن مصالح و قابلىت خود عاملى اساسى و فراگىر است و باىد » بازىافت « بازىافت آن بسىار با اهمىت است. هم چنان که اصل در اولوىت قرار گىرد. به معنى استفاده ى مجدد از مصالح ىا تولىد انرژى از موادى است که در صورت عدم » بازىافت « استفاده دور رىخته مى شود. امروزه بازىافت زباله و پس مانده هاى گىاهى و حىوانى، به منظور تولىد کود و انرژى، روزبه روز مورد توجه بىش ترى قرار مى گىرد. تىر و ستون هاى فولادى و چوبى، سنگ دانه هاىى که از خرد کردن بتن به دست مى آىد، اجزاى کوچک مانند آجر، سفال هاى بام، سنگ، بلوک هاى بتنى، درها و پنجره هاى از جنس چوب، فولاد و آلومىنىم عمده ترىن مصالح قابل بازىافت در ساختمان اند که مى توان آن ها را مورد استفاده ى مجدد قرار داد.

ىکى از مهم ترىن موانع موجود در راه بازىافت مواد ساختمانى اىن است که سازندگان مصالح و طراحان در پىش بىنى قابلىت استفاده ى مجدد اجزاى ساختمانى، اعم از سازه اى ىا غىرسازه اى کم توجه اند و براى تأمىن تسهىلات و تشوىق سرماىه گذارى در اىن بخش آىنده نگرى نمى کنند. بازىافت داراى مزاىاى متعددى است، از جمله: حفظ منابع طبىعى، صرفه جوىى در مصرف انرژى براى تولىد و حمل و نقل، کاهش هزىنه ها، کاهش خطر آلودگى محىط، استفاده از انرژى درىافتى از مواد زائد، استفاده از مواد زائدى که در صورت استفاده نشدن به محل هاى دفن زباله منتقل مى شوند و کاهش نىاز به منابع جدىد.

 

اقدامات براى سهولت بازىافت مواد ساختمانى

براى تسهىل در بازىافت مواد ساختمانى اىن اقدامات بسىار ضرورى است: استفاده از اصول و مشخصات فنى اى که امکان بازىافت مصالح را فراهم مى سازد. طراحى جزئىات خاص به کارگىرى مصالح، به گونه اى که تفکىک و پىاده کردن آن ها را آسان کند. استفاده از برچسب هاى اکولوژىکى ۱ )بوم شناختى(، حاوى مىزان مصرف انرژى براى تولىد  و امکان و میزان بازیافت مصالح.

 

احیای بناها و اثرات آن بر بازیافت مصالح

وجود دارد. پی شگیرى از تخریب ساختما نها و حفظ آ نها، علاوه بر ای نکه مانع از اتلاف منابع انرژى م ىشود، به تداوم استفاده از کاربر ىهاى عمومى و تأسیسات زیربنایى (که معمولا دًر ارتباط با آ نها شکل گرفت هاند) کمک م ىنماید و به این ترتیب، ضمن صرف هجویى اقتصادى، نیاز به سرمای هگذارى مجدد را کاهش م ىدهد. یکى از خصوصیات بناهاى قدیمى ظرفیت حرارتى بالاى آ نها ب هدلیل ماهیت و سنگینى جرم مصالح مورد استفاده در آ نهاست. درنتیجه استفاده از سیست مهاى گرمایش و خنک کردن غیرفعال خورشیدى ۱ را امکا نپذیر م ىنماید. کم بودن تعداد طبقات و عمق این بناها به نسبت بناهاى جدید نیز این امکان را فراهم م ىنماید که روشنایى، تهویه و حرکت در آ نها با شیو ههاى غیرمکانیکى امکا نپذیر شود.

بسیارى از این بناها ب هدلیل ای نکه متعلق به زما نهایى بود هاند که تأمین مصالح ساختمانى یا گرم کردن و سرد کردن بنا مشکل یا گرا نتر از امروزه بوده است، الگویى از طراحى کارآمد در زمین هى مصرف بهین هى انرژى و پیوند با محی طزیست محسوب م ىشوند. این بناها، بسیارى از اصول ارزشمندى را که امروزه تح تعنوان معمارى پایدار (سبز) مطرح شده است، دارند. جه تگیرى مناسب بنا به منظور استفاده از مزایاى جذب انرژى خورشیدى، قرار دادن اجاق یا تنور خانه در مرکز بنا به منظور توزیع مناسب گرما به تمام فضاها، قرار گرفتن در مسیر نسی مهاى مطلوب یا طراحى و خلق عناصر معمارى ؛ مانند بادگیر، حو ضخانه، سرداب، گودال باغچه و… از ( جمله مصادیقى هستند که از این مفاهیم نشئت گرفته ند.