مقدمه

تاریخ رم را معمولاًً از ۷۵۳ قبل از میلاد تا ۴۷۶ میلادی م یدانند. آنچه امروزه ما به عنوان معماری رم می شناسیم، مربوط به همین دوره تاریخی است. رم یها به ساختما نهای بزرگ علاقه مند بودند؛ بنابراین نیاز به مصالح پایدار و محکم داشتند. آنها به سبب داشتن سیمان پوزولان )گونه ای خاکستر آتشفشانی ریزدانه است که در ساخت بتن کاربرد دارد(، موفق به ساخت بناهای مطلوب و مقاومی شدند. رم یها ابتدا طاق های نیم دایره ای )طاق آهنگ( که از نظر سازه ای ایستایی زیادی ندارند، را پدید آوردند؛ سپس با روش مبتکرانه به طاق مرکب یا متقاطع که عبارت از دو طاق آهنگ عمود بر کیدیگر است، دست یافتند.

تمدن شهرگرای رمی با ساخت سدها، پل ها، جاده ها، آبراه ها، تئاترها، میدان ها، حمام های همگانی، طاق های پیروزی و سنگ فرش راه ها آثار ماندگاری در جهان به وجود آوردند. خانه های رم، از مهم ترین بناهای معماری رم هستند که چند نوع مختلف داشتند که ۳ نوع، اصلی ترین آنها هستند که در ادامه به بررسی آنها پرداخته می شود.

 

۱ خانه های آپارتمانی:

مردم عادی در خانه هایی به شکل بلوک های آپارتمانی زندگی میک‌ردند. این ساختمان ها افرادی از قشر متوسط و فقیر جامعه را سامان می بخشیدند. یکفیت این ساختمان ها به عنوان فضای زندگی پا ییبود و آب نداشتند. اتاق ها دارای مالک و یا اجاره ای بودند. مصالح آنها از چوب، گل، آجر و بعدها با بتن های اولیه ساخته می شدند. ارتفاع آنها در حدود ۲۰ متر بود. طبقه همکف این خانه ها معمولاًً مغازه بود و کاربریتجاری داشت.

 

۲ خانه های حیاط دار ثروتمندان:

خانه ثروتمندان یا میان » آتریوم « . و قشر مرفه، بزرگ و باشکوه بود تالار فضای بازی بود که اصل یترین فضای این خان هها را تش یکل م یداد. این فضا که در دوران معاصر نیز کاربرد دارد، بیشترین استفاده را به منظور تعبیه نور لازم و تهو هی داخلی داشت. آتریوم معمولا دارای مبلمان کمی بود تا فضا بزرگ تر به نظر برسد. این فضا دارای سقف مربعی در مرکز بود که در طرفین شیب داشت و آب باران را به سمت حوض مرکزی هدایت میک‌رد. این خان هها دارای فضاهای مختلفی مانند اتاق خوا بها، اتاق ناهارخوری، اتاق کار، آشپزخانه، رواق و اتا قهای باز متعدد بود. ورودی خدم هها مجزا بود. کاربری این خان ه تنها به عنوان یک خانه نبود بلکه به عنوان یک مکان تجاری نیز کاربرد داشت. خانه ثروتمندان دارای تز ییناتی مانند نقاشی های دیواری فرسکو، ک فسازی موزائ کیی، انواع ظروف تز یینی، مجسمه، گلدان، ستو نهایی با سرستو نهای یونانی مانند سرستو نهای کورنتین بود.

 

۳ خانه های ویلایی:

ویلاهای رم در حومه شهر و روستاها برای ثروتمندان به خصوص برای استفاده در ایام تابستان ساخته می شدند. این ویلاها در اقتصاد رم اهمیت داشتند و به عنوان مراکز استخراج معدن، سفال سازی و تربیت اسب نیز کاربرد داشتند. به دلیل حضور طبیعت در رم باستان، در ویلا باغ ها اهمیت فراوان داشت. در این دوره، کاشت درختان متقارن و هندسی رایج بود. این باغ ها شامل مجسمه هایی از خدایان و قهرمانان اساطیری رمی، فواره ها و استخرها بوده است. گیاهان در رم به حالت طبیعی پذیرفته نبودند و در شکل گیاه تغ ییراتی ایجاد میک‌ردند. این سنت بعدها در دیگر شهرهای اروپا ادامه یافت.

 

 

برخی از ویژگی های اصلی سبک کلاسیک رم

منشأ عناصر و اجزای داخلی و مبلمان های رم در معماری یونان است؛ بنابراین بسیاری از ویژگی های معماری یونانی را دارد. فضاهای داخلی رم در ابتدا ساده بودند و به مرور زمان با جزئیات بیشتر و با مهارت و تکنیک های دقیق تر ساخته شدند. می توان گفت که معماری رم در امتداد معماری یونان، آن را تکامل بخشید و باعث گسترش آن در کشورهای مختلف دنیا شد. از این رو، ویژگی های معماری یونانی از جمله تأ یکد بر ارتفاع، اهمیت تقارن، تعادل و نقطه کانونی، ستون های یونانی )سبک ایونیک، دوریک و کورنتین(، انواع ظروف یونانی و نمادهای یونانی در رم باستان به کارگرفته شدند و تا دوران معاصر نیز جزو ویژگی های سبک کلاسیک رم محسوب می شوند. پله های مارپیچ نیز به وفور در فضاهای داخلی ساخته می شدند. اصلی ترین مصالح رم، سنگ )به خصوص سنگ مرمر(، آجر و بتن هستند.

 

۱ رنگ:

در رنگ نیز معماری رم از معماری یونان تبعیت میک ند. از جملۀ این رنگ ها، سفید، آبی سیر، سیاه، زرد، سبز و تونالیته های از قهوه ای مایل به قرمز هستند. در معماری رم کلیه فضا از سقف تا دیوارها و کف سرشار از رنگ با استفاده از نقاشی های دیواری فرسکو و یا موزائیکک اری است. در فضاهای به شیوه نئوکلاسیک یونانی لزوماً از این رنگ ها استفاده نمی شود و بیشتر از رنگ سفید و تونالیته های از رنگ های خاکستری استفاده می شود.

 

۲ نمادهای رم:

موتیف و نمادهای یونان که پیشتر اشاره شدند، در معماری رم نیز بهک ار م یروند. با این حال، شیوۀ گیاه تز یینی یا گیاه آرایشی در رم رای جتر است. استفاده از انواع گیاهان در اشکال و نمادهای تز یینی در سبک رمی رایج است. برخی از این گیاهان عبارت اند از: برگ کنگر، برگ نخل، زیتون، تاج گل، طناب پیچ خورده، روزیت یا طرح دایره ای از بر گهای گ لها.

 

۳ برخی از ویژگ یهای مبلمان سبک رمی:

مبلما ن در معماری رم معمولاً ارتفاع کوتاهی داشتند و اغلب بدون پشتی و با پای ههایی از شکل پای حیوانات مقدسی مانند شیر بودند و در دوران معاصر نیز کاربرد دارند. جنس مبلما ن اغلب از چوب، برنز و مرمر هستند. تنوع صندل یها نیز زیاد است و صندل یهایی با با پای ههایی از پای شیر به X نمای روبه رویی به شکل وفور استفاده می شود. سه پایه و چهارپای ههای چوبی و برنزی نیز کاربرد بسیار دارند. در رم نیز نوعی تخت مشابه تخ تهای یونانی با ویژگی چند عملکردی برای نشستن، ناهارخوردن، گفت وگو، چرت زدن، نوشیدن و خوابیدن وجود دارد. در رم نیز نوعی صندلی وجود داشت که پای ههای جلو و عقب آن به صورت منحنی به سمت خارج بود. انواع کوس نهای رنگی بر روی صندلی و مب لها به خصوص بر روی تخت به وفور استفاده م یشوند. انواع مجسم ههای از سنگ مرمر و برنز نیز کاربرد بسیار دارند. ظروف شیش های رمی نیز از اشیای کاربردی تز یینی فضاهای داخلی بودند.