نابسامانی کنونی شهرها، زندگی شهروندان را دچار مخاطرات فراوان کرده و کیفیت سکونت را به نازل‌ترین وضع خود رسانده است. نمودهای این نابسامانی، در پهنه‌های مختلف شهری به شکل عرصههای ناکارآمد، بخش‌های وسیعی از شهرها را در برگرفته و جمعیت قابل توجهی از ساکنان شهر به شکل مستقیم یا غیرمستقیم از مسائل و مشکلات آن رنج می‌برند.
مهم‌ترین مسائل مبتلا به شهرها بویژه کلانشهرهای کشور عبارتند از:
فقرشهری،
مشتمل بر فقر درآمدی، فقر بهداشتی – آموزشی و خدمات اجتماعی، فقر خدمات پایه
(زیربنایی و روبنایی) از قبیل شبکه آب سالم، توزیع برق و سایر خدمات زیربنایی و
خدمات درمانی، فقر امنیت و بسیاری محرومیت‌های دیگر.
ناکارآمدی نظام جابه‌جایی، تحرک، جنبش و پویایی شهری در یک نظام
ساختاری و یکپارچه شهری.
نابرابری‌های فضایی- کارکردی، توسعه نامتعادل و ناهماهنگ و توزیع
نابرابر خدمات.
بحران هویت، تنزل ارزش‌ها، افت منزلت اجتماعی – مکانی و بی‌توجهی به
حفاظت و حراست از میراث معنوی- طبیعی و ملموس.
تاب‌آوری پایین شهرها در مواجهه با بلایا و مخاطرات، کاهش ایمنی،
خطرپذیری و ریسک.
تنزل کیفی محیط زیست، آلودگی‌ها، بحران آب، تخریب زیست بوم‌ها، کمبودها
و توزیع نامناسب فضای سبز.
ناکارآمدی نظام طرح‌ریزی و برنامه‌های توسعه شهری در مواجهه با مسائل فوق،
بر ضرورت توجه و تدوین یک دستورکار شهری جدید می‌افزاید. بیش از چهار دهه از
برنامه‌ریزی و تهیه طرح‌های توسعه شهری می‌گذرد. این طرح‌ها با رویکردی اقتدارگرا،
از بالا به پایین، کمی و کالبدی نتوانسته‌ا‌ند راه‌حل‌های کارآمدی را در مواجهه با
مسائل و مشکلات شهر و شهروندان ارائه نمایند. به استناد تجارب جهانی و بررسی سیاست‌ها
و برنامه‌های توسعه شهری در کشورهای توسعه یافته، سیاست بازآفرینی شهری با رویکردی
شهرنگر، جامع و یکپارچه با تأکید بر مقوله «کیفیت زندگی» به‌عنوان یک دستور کار
شهری جدید می‌تواند برنامه مناسبی برای پاسخگویی به نیازهای کنونی شهر و شهروندان باشد.
امروزه این سیاست در قالب برنامه‌های موضوعی متنوع و گسترده از قبیل برنامه کاهش
فقر شهری، تاب‌آوری شهری، همه شمولی و مقابله با جریان طرد اجتماعی، رنسانس شهری،
شهرپایدار، عدالت فضایی- اجتماعی، توانمندسازی، حکمروایی خوب، حفاظت و باززنده‌سازی
مطرح و به مورد اجرا گذاشته می‌شود. عرصههای
متنوعی از شهر نیز که دچار نابسامانی و مسائل و مشکلات فضایی– کارکردی
هستند نیز مشمول این سیاست هستند. دراین خصوص، بازآفرینی مبادی ورودی شهرها،
رودخانه‌ها و حاشیه عرصههای طبیعی، فضاهای عمومی، ایستگاه‌های راه‌آهن، محلات،
اراضی مستعد توسعه مجدد، پایانه‌های شهری و مراکز تاریخی شهرها از نمونه‌های قابل
توجهند. وزارت راه و شهرسازی در تلاش است با طرح این دستور کار شهری جدید، سیاست
نوینی برای خروج از بحران فوق الذکردر عرصه توسعه شهری رقم بزند.
