ناکامی طرح بازگشت به معماری ایرانی اسلامی در نظامات مهندسی/ چرا این سازمانها تمایلی به بررسی ساختمانهای محل استقرار خود ندارند؟
عمر دوره ششم شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور کمتر از ۶ ماه دیگر به پایان خواهد رسید و تنها سئوالی که باقی میماند این است که شورای مرکزی این دوره برای اجرای قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، بهبود کیفیت ساختوساز، اعتلای شان مهندسی و … چه اقداماتی انجام داده است.
پیشنهاد و تصویب خطمشی هفدهگانه سازمان نظام مهندسی یکی از مفاخر
شورای مرکزی این دوره محسوب میشود، اما در حال حاضراین سئوال مطرح بوده که
از بندهای هفدهگانه چند مورد آن به مرحله اجرا رسیده است.
طبق بررسیها انجام شده توسط اعضای شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی
ساختمان کشور و با توجه به شرایط بد معماری و شهرسازی کلانشهرهای ایران، یکی از مفاد
مندرج در خطمشی مطرح شده، توجه به اصول معماری ایرانیاسلامی در حوزه ساختوساز
بوده است که شاید ماههای پایانی این دوره شورای مرکزی زمان مناسبی باشد برای اینکه
اقدامات این شورا و جامعه مهندسی، در زمینه اجرای معماری ایرانیاسلامی مورد بررسی
قرار گیرد.
گلایه، از بیتوجهی مدیران ارشد نظام مهندسی به معماری ایرانیاسلامی
در همین رابطه سیدمحمدحسین آیتالهی، مشاور رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان
کشوردر بحث معماری ضمن گلایمندی از بیتوجهی مدیران ارشد جامعه مهندسی به بحث
معماریایرانی اسلامی، گفت: گرچه این تفکر که در یک فاصله زمانی کوتاه بتوان
مشکلات معماری کشور را برطرف کرد و به معماری ایرانیاسلامی بازگشت، چندان منطقی و
امکانپذیر نیست و ناگفته نماند که قطبهای معماری در بخش نظری این مهم، در حال
فعالیت هستند اما قطعا نظامات مهندسی ساختمان در زمینه حفظ معماری اصیل باید
اقدامات عملی هرچند کوچک صورت میدادند.
رئیس دانشگاه معماری یزد با اعتقاد به اینکه نتایج اقدامات انجام شده
برای بازگشت به معماری ایرانیاسلامی رضایتبخش نبوده است، اذعان داشت: متاسفانه سازمانهای نظام مهندسی ساختمان استانها روابط قوی با شورای
مرکزی نظام مهندسی کشور نداشتهاند و شورای مرکزی هم به عنوان یک مغز متفکر نتوانست
در کنار نظامات مهندسی استانها باشد و همین امر باعث شده که تجربیات استانها به
مشارکت گذاشته نشود که امید است این ضعف در دوره بعدی شورای مرکزی مشاهده
نشود.
آیتالهی بحث توجه به معماری ایرانیاسلامی را یکی از این موارد دانست
و اظهار داشت: توجه و اجرای معماری ایرانی اسلامی یکی از وظایف قانونی سازمانهای
نظام مهندسی ساختمان استان بوده که البته تا کنون هیچ توجهی به آن نشده است.
درحالی که برای اجرای هر طرحی، نظام مهندسی به عنوان الگو باید پیشقدم باشد و
مناسب بود که در این بحث هم نظامات مهندسی از ساختمان محل استقرار خود شروع میکردند.
عضو سابق هیئت رئیسه سازمان نظام مهندسی ساختمان استان یزد با تاکید
بر اینکه مگر یک فرد مسلمان میتواند اصول دینی را برای دیگران یادآوری کند ولی
خودش به آن اصول پایبند نباشد، گفت: ۳۱ استان دارای سازمان نظام مهندسی ساختمان و
دفاتر نمایندگی هستند و ساختمانهای این سازمانها که به صورت اجارهایی، تملک و
یا ساخت تهیه شده میتوانست نمونه مناسبی برای اجرای طرح بازگشت به معماری ایرانیاسلامی
باشد. لذا آیا از زمان طرح این مصوبه، نباید هیئت مدیره، هیئت رئیسه و روسای
سازمانها در زمان تهیه، خرید و علیالخصوص به هنگام ساخت ساختمان به این موضوع
توجه میداشتند که اصول قانونی و حرفهای معماری را در آن رعایت کنند و درصدی از
معماری خوب یا معماری ایرانیاسلامی را به منصه ظهور برسانند.
آیتالهی در پاسخ به خبرنگار معماری نیوز مبنی براینکه صاحبنظران
حوزه معماری در بحث نظری برای انتخاب معماری مدرن یا معماری ایرانیاسلامی
هنوز به اتفاق نظر نرسیدهاند و در این شرایط چه چیزی باید اجرایی میشد، اذعان داشت:
نباید منتظر این بود که همه چیز بر روی کاعذ بیاید، چرا که در این صورت هیچ
نتیجه مطلوبی به دست نخواهد آمد.
نجابت و اصول منطقی از ویژگیهای بارز معماری گذشته ایران
به گفته مشاوررئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور در بحث
معماری، سالیان سال است که بر حفظ معماری ایرانیاسلامی تاکید شده است، اما
علیرغم این تاکیدات حداقل بایدها و نبایدهای معماری ایرانیاسلامی هم رعایت نمیشود.
آیتالهی ضمن بیان اینکه وجود حقانیت، نجابت و اصول منطقی از ویژگیهای
بارز معماری گذشته ایران است، تاکید کرد: متاسفانه این موارد در معماری امروز کشور
رعایت نمیشود، استفاده نامناسب از مصالح، اجرای نماهای ساختمانی مختلف بدون توجه
به اقلیم و هویت منطقه و نبود انطباق حجم و معماری با روحیات فرهنگی و معماری کشور
ایران از جمله شواهد این ادعا بشمار میرود.
آیتالهی داشتن یک ساختمان با اصول معماری ایرانیاسلامی را از حداقل معادلات
فکری نظامات مهندسی ساختمان برشمرد و تصریح کرد: اگر چنین تفکری در طی این سالها
اتفاق افتاده بود قطعا معماری امروز یک گام رو به جلو برداشته بود و سازمان نظام
مهندسی میتوانست الگویی مناسب برای مهندسان تازهوارد و تازهکار به این عرصه
باشد.
رئیس دانشگاه معماری یزد در ادمه یادآورشد: طرح بررسی و بازگشت به
معماری اسلامی با پیشقدمی ساختمانهای سازمانهای نظام مهندسی، در صحن علنی شورای
مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور مطرح و مورد تایید و تشویق کلیه اعضا قرار
گرفت اما متاسفانه حتی اعضای هیئت رئیسه شورای مرکزی برای اجرای این طرح در استانهای
خودشان هم هیچ اقدامی نکردند.
آیتالهی خاطرنشان ساخت: ظاهرا اعضا نظامات مهندسی ساختمان در طی این سالها
تنها شعار دادهاند و پس از اتمام انتخابات، این وعدهها به دست فراموشی سپرده شده
است و شاید این سازمان مردم نهاد به عنوان الگوی تعامل هفت رشته مهندسی و مجری بند
۲ قانون طراحی اجرا نیاز به نظارت جدیتر و کاملتری دارد. در پایان تنها
این سئوال باقی میماند که چرا سازمانهای نظام مهندسی ساختمان از ارائه و بررسی
اسناد و مدارک مربوطه به چگونگی ساختمانهای محل استقرار خود تردید دارند؟