نفس‌های به شماره‌افتاده پایتخت در نمایشگاه «نقد بنا و فضای شهری»/ نمایی از شهری در حال انفجار
در حالی نمایشگاه نقد بنا و فضای شهری به روز پایانی خود رسیده که بسیاری از مشکلات همچنان بر دوش این شهر در حال‌انفجار سنگینی می‌کند. اگرچه افتتاحیه این نمایشگاه مصادف با فتح خرمشهر بود و یادآور روزهای از خودگذشتگی و اقدامات درخور توجه دولتمردان در زمان دفاع از خاک، اما سنگینی تراکم‌فروشی‌ها، نداشتن روزهای سالم شهری و بی‌نظمی محصول نمایشگاه عکس و کاریکاتور است؛ نمایی از آنچه در شهر در حال جریان است.
یک هفته‌ای است که نمایشگاه عکس و کاریکاتور نقد بنا و فضای شهری در
خانه هنرمندان ایران برپاست. عکس‌ها و کاریکاتورهایی گویا از فضایی در کلانشهر
تهران که حتی برای نفس کشیدن در آن باید به روزهای کم‌جمعیت و کم‌تردد دلخوش کرد.
اگرچه این دلخوشی محدود می‌شود به روزهای انگشت‌شماری در طول سال، اما به نظر می‌رسد
این روزها مسئولان به دنبال راه‌حلی برای موضوع زندگی در پایتختی هستند که مشکل
عمده‌اش گسترش بی‌رویه در ارتفاع و مساحت است. گفته می‌شود بخش عمده‌ای از مشکلات
در سال‌های پس از جنگ گریبان تهران را گرفت، تراکم‌فروشی، نداشتن قوانینی به روز و
اجرای نصفه و نیمه آن و …همه و همه دست به دست هم دادند تا کلانشهرها و به
خصوص پایتخت درگیر مدرنیته‌ای تغییرشکل یافته و بدقواره شود.
چندی است مسئولان و دولتمردان به لزوم بازیابی و داشتن اندیشه و هویت
تاکید دارند. عباس
آخوندی وزیر راه و شهرسازی از وزرایی است که سخنان تازه‌ای را در مورد اندیشه
ایران شهر و لزوم بازآفرینی آن مطرح کرده است؛ اندیشه‌ای که نظر بسیاری از جامعه
شناسان را نیز به خود معطوف کرده است. علاوه بر جامعه شناسان و نظراتی که
کارشناسان این حوزه گسترده و مهم دارند معاونت معماری و شهرسازی وزارت راه و
شهرسازی نیز اقدام به برگزاری نمایشگاه نقد بنا و فضای شهری در دو رشته عکاسی و
کاریکاتور کرد. نمایشگاهی که گرچه در روز نخست خود و در افتتاحیه با برنامه‌ای
مختص به روز سوم خرداد «آزادسازی خرمشهر» همراه شد اما نیازمند ارایه توضیحاتی
بیشتر از سوی مسئولان بود.
قدم به قدم با کاریکاتوریست‌ها و عکاسان در نمایشگاه نقد بنا و فضای
شهری
گفته می‌شود دید هنرمندانه می‌تواند چهره این شهر را که در برخی از
نقاط که بی‌نظمی در آن موج می‌زند به گونه‌ای به تصویر بکشد که شهرسازان و
مسئولانش فارغ از جنجال‌های روزمره به نقد خود بنشینند؛ نقدی که می‌تواند در
بسیاری از موارد راهگشایی باشد بر بی‌نظمی‌های موجودی که مسئولان ارشد از آن سخن
گفته‌اند.
نقد فضای شهری از دید هنرمند قابل‌تامل است
پیروز حناچی معاون معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی از جمله
معاونانی است که به نقد فضای شهری تاکید دارد. وی گفته است: «نقد بنا و فضای شهری از دیدگاه هنرمندان قابل تامل است؛
اینکه هنرمندان از طریق عکاسی و کاریکاتور چگونه شهر، بنا و فضای شهری را به نقد
می کشند برای ما اهمیت دارد.»
معاون معماری و شهرسازی معتقد است: «مسیری که رفته و می‌رویم اشتباه
است و به همین خاطر نیز باید نوع نگاه خود به شهرها، معماری و فضای شهری را تغییر دهیم
و این تغییرات با ابزار هنر و نگاه هنرمندانه و با مهندسی معماران و مهندسان کامل
می‌شود.»
ساختمان‌های بلند و بعضا بی‌ضابطه نفس شهر را گرفتند
مهندس علیرضا قهاری مدیر انجمن مفاخر معماری ایران با اشاره به ویژگی‌های معماری ایرانی اسلامی می‌گوید:
معماری ایرانی اسلامی واجد سه ویژگی آب، رنگ و نور است؛ ویژگی‌ای که به ندرت در
معماری ساختمان‌ها رعایت می‌شوند. این روزها ساختمان‌های بلند و بعضا بی‌ضابطه نفس
شهر را گرفته‌اند.
مدیر انجمن مفاخر معماری ایران با اشاره به طرح موضوع جابه‌جایی
پایتخت، برون‌رفت از شرایط فعلی را عزم مسئولان ارشد می‌داند و می‌گوید: شرایطی که
در حال حاضر در تهران حاکم است محصول تصمیم‌گیری مسئولان و نه مردم عادی است و به
همین خاطر نیز در گرو همراهی و همدلی هنر با مهندسی و معماری است.
نخستین نمایشگاه نقد بنا و فضای شهری مقدمه‌ای است برای ورود نگاه
هنرمندانه به شهری که بیش از پیش نیازمند نگاه موشکافانه هنرمندان و همراهی آنها
در ساخت شهرهایی است که این روزها به گفته مسئولان دوقطبی شده‌اند.
