در نقاط مختلف دنیا یک پروژه بزرگ ملی را معمولا در طول ۱۰ سال مطالعه می‌کنند و سپس آن را در دو تا سه سال اجرا می کنند اما متاسفانه بعضی پروژه ها از جمله آزادراه تهران-شمال در کشور کمتر از یکسال مطالعه می‌شوند اما اجرا و بهره برداری از آن سالها به طول می انجامد.
آزادراه تهران -شمال، پروژه ای است که وقتی سال ۷۵ کلنگ خورد هیچ کس
این پیش بینی رانمی کرد که پس از کذشت ۲۰سال هنوز افتتاح نشده باشد.آزادراهی ۱۲۱ کیلومتری که اولین قرارداد ساخت آن بین وزارت راه و
ترابری و بنیاد مستضعفان منعقد شد.
در واقع این آزادراه که قرار بود شهر تهران را به شمال کشور
متصل کند، به معضلی برای دولت‌ها ی مختلف تبدیل شده است و در مدت زمان مشخص و مقرر
اقتصادی به پایان نرسیده است، هرچند که از ابتدای سال جاری پیمانکاران چینی در
قطعه یک این آزادراه که از تهران تا شهرستانک ادامه دارد، در حال کار هستند اما
وقفه چندساله‌ای که در کار پیمانکاران ایجاد شد، زیان‌های زیادی را به این پروژه
وارد کرده است.
یکی از بزرگترین انتقاداتی که در طول این سالها به این پروژه وارد
شده است، طولانی شدن بیش از اندازه آن است به طوری که خسارات وارد شده ناشی از
اجرای طولانی مدت این پروژه آن قدر زیاد بوده است که کارشناسان از برآورد آن در
طول سالیان اخیر عاجز مانده اند.
سوابق اجرایی این پروژه نشان می‌دهد که نخستین بار در دولت سازندگی
بود که یک گروه از مهندسان ایرانی ساکن آمریکا با طرح این پروژه از دولت وقت
خواستند تا ساخت آن را به این گروه واگذار کند این مهندسان اعلام کرده بودند که
تمام هزینه‌های ساخت پروژه را می‌پردازند اما به ازای آن امتیازاتی را برای ساخت
شهرک در اطراف پروژه دریافت می‌کننداما پس از مدتی درخواست این مهندسان مورد
موافقت قرار نگرفت و پروژه به بنیاد مستضعفان واگذار شد.
در واقع سخنان زیادی در مورد افتتاح آزادراه تهران – شمال از سوی دولت‌های مختلف گفته شده است اما در عمل کار مهمی انجام نگرفته است. هر چند گفته های محمد قاسم محمد کریمی مدیرطرح قطعه چهارم آزاد راه تهران– شمال حاکی از آن است که طبق برنامه قرار بود این قطعه از آزادراه اسفندماه سال گذشته بازگشایی شود ولی ایمن سازی خط جنوبی آن یعنی مسیر برگشت چالوس به کرج به علت حجم انبوه عملیات سبب مسدود شدن آن شد.
اما طبق گفته های سعیدی کیا رییس سازمان بنیاد مستضغفان برای اجرای قطعه سوم آزاد راه تهران –شمال که بسیار کوهستانی و صعب العبوراست و پیچیدگی‌های خاصی دارد طرح کاملی اجرا خواهد شد. وی می افزاید: برآورد می‌شود که کل هزینه‌ای که برای قطعات یک، دو و چهار این آزادراه اختصاص یابد حدود پنج هزار میلیارد تومان باشد. رئیس سازمان بنیاد مستضغفان می گوید: قطعه چهارم این آزادراه تا تابستان سال جاری برای عبورومرور آماده می‌شود و قطعه اول این پروژه تا پایان سال ۹۵ افتتاح خواهدشد.
وی تصریح می کند: عملیات اجرایی قطعه دوم آزاد راه تهران-شمال نیز تا اوایل سال ۹۷ به اتمام خواهد رسید. البته سعیدی کیا می افزاید: افتتاح کلی آزادره تهران-شمال به عمر دولت یازدهم قد نمی دهد.
از سوی دیگر معاون وزیرراه وشهرسازی درباره وضعیت فعلی آزاد راه تهران- شمال می گوید: قطعه چهارم این آزاد راه که از تابستان سال گذشته بسته شده بود ۹۳ درصد پیشرفت فیزیکی دارد واین مسیر مراحل فنی و ایمنی لازم در برابر رانش‌های متعدد را به دست آورده است وبه زودی افتتاح خواهد شد.
طبق گفته های علی نورزاد قطعه یک این آزاد راه نیز سرانجام اوضاع مشخصی پیدا کرده است و با به نتیجه رسیدن مذاکرات وزارت راه با بنیاد مستضعفان و طرف چینی این قطعه نیز تا دو سال آینده تکمیل می شود.
با توجه به کشش پایین راه‌های موجود در شمال کشور، بارها کارشناسان این مساله را گوشزد کرده‌اند که افتتاح قطعه یک آزاد راه تهران -شمال که با توجه به کاهش ۶۰ کیلومتری مسیر مسافران زیادی را به خود خواهد دید باعث ایجاد ترافیکی سنگین در ورودی قطعه دو که به جاده چالوس می رسد خواهد شد.
درهر صورت افزایش روز به روز تصادفات جاده ای در مسیرهای مختلف تهران تا شمال و خسارت های جانی ومالی ناشی ازآن سبب شده است تا اتمام وتکمیل آزاد راه تهران –شمال به یک ضرورت تبدیل شود.
البته آزادراه تهران- شمال به نقدینگی و منابع مالی بسیار زیادی احتیاج دارد به طوری که با شرایط موجود کمبود منابع مالی در بخش های عمرانی کشور نمی توان به افتتاح این آزادراه در آینده ای نزدیک امیدوار بود.
