برج‌سازی علی‌رغم خشکسالی
مسئولان وزارت راه و شهرسازی مدعی آن هستند که زمین مناسب برای ساخت مسکن ملی را تامین کرده و در حال واگذاری آنها به پیمانکاران و سازندگان هستند. اما آیا جانمایی این زمین‌ها اصولی بوده یا قرار است تجربه هزینه‌بر مسکن مهر آن هم با شرایط کنونی کمبود آب و زمین در کنار نبود زیرساخت‌های مناسب دوباره تکرار شود؟
نمونه بارز این تقلید به‌ویژه در وعده نهضت ملی مسکن قابل مشاهده است که بر مبنای سنت «بی‌توجهی دولت‌ها به مطالعات کارشناسی و اصول علمی در سیاست‌گذاری» مطرح شده و حالا اجرای آن با چالش جدی مواجه است.
در حال حاضر دولت می‌کوشد به هر قیمتی که شده طرح مسکن خود را پیش ببرد و در این میان تنها به تامین زمین و پول فکر می‌کند؛ حتی اگر این زمین‌ها در کوه قاف و کاملا دور از جوامع شهری باشد یا تامین نقدینگی برای این طرح، منجر به خلق پول و جهش تورم در ماه‌های آینده شود!
با افزایش انتقادها نسبت به عملکرد ضعیف دولت در انجام وعده مسکن و عقب‌ماندگی از طرح نهضت ملی مسکن، وزارت راه و شهرسازی با تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی یا حتی جانمایی در مکان‌های نامناسب، تلاش می‌کند برای خود در حوزه تولید مسکن کارنامه‌سازی کند؛ رویکردی که البته در هماهنگی کامل با شهرداری تهران عملیاتی شده است.
پیشتر رستم قاسمی وزیر مستعفی راه و شهرسازی با اشاره به هدفگذاری‌های طرح نهضت ملی مسکن، از برنامه این وزارتخانه برای ساخت ۳۰ تا ۴۰ شهر جدید در کشور خبر داده بود. به گفته او شهرهای خوارزمی، ایوان‌کی و شهری در غرب تهران و همچنین شهرک فردوس در جنوب پردیس که عملیات تغییر کاربری آن نیز در حال انجام بود از این نمونه‌ها بوده‌اند.
این طرحی بود که حبیب‌الله طاهرخانی مدیرعامل سابق شرکت عمران شهرهای جدید هم در شهریورماه سال گذشته به آن اشاره کرده بود. بر این اساس احداث دو تا سه شهرک مسکونی با جمعیت‌پذیری ۵۵ هزار نفر هم برای تهران برنامه‌ریزی شده بود. نمونه‌ای از جانمایی‌های اشتباه برای ساخت برج‌ها و مجتمع‌های مسکونی در مرز استان‌های تهران و البرز؛ جغرافیایی کوهپایه‌ای در مرز دو استانی که مدت‌هاست به طور جدی با مشکل کم‌آبی مواجه هستند.
غرب استان تهران (خارج از محدوده شهری)، محدوده‌ای بود که اولین بار در زمان حضور قالیباف در شهرداری و به بهانه ایجاد دریاچه چیتگر و رونق‌بخشی به این مکان، به تهران وصل شد. شهرک های جدید ساخته شده در همین محدوده جغرافیایی هم سال‌ها طول کشید تا ساکنان خود را ملاقات کنند. برج‌هایی لوکس در اطراف دریاچه که عموما نیز با قیمت ارزان به پرسنل نهادهای خاص تخصیص داده شده بود؛ با این حال به مرور زمان و با رونق یافتن محدوده دریاچه از یک سو و تورم سالانه بخش مسکن، این مجتمع‌های مسکونی رفته‌رفته بازار خود را یافتند تا در حال حاضر با قیمت‌هایی گزاف معامله شوند.
اگر یک ساعت به سمت غرب تهران برانید، پس از خروج از محدوده شهری تهران و در انتهای اتوبان شهید همدانی می‌توانید برج‌هایی سر به فلک کشیده را در حاشیه اتوبان مشاهده کنید که انتهای محدوده ساخت و ساز آنها به کوهپایه‌های مرز دو استان تهران و البرز می‌رسد. محدوده شهری تازه‌ای که در حال حاضر از هر گونه زیرساخت محروم است، دسترسی‌های مشخصی ندارد، همچنان خالی از سکنه است و در بدترین محدوده جغرافیایی از منظر محیط زیستی قرار دارد. پیشتر نیز علیرضا جعفری مدیرعامل فعلی شرکت عمران شهرهای جدید خردادماه امسال به ایسنا گفته بود که برای منطقه غرب تهران ساخت شهرکی با عنوان «اعتمادیه» در دست بررسی است.
در این میان گفته می‌شود مهمترین معضل بازار مسکن که به‌عنوان عامل رشد قیمت آن نیز ارزیابی می‌شود، ضعف سمت عرضه به دلیل کمبود تولید است و باید دولت برای برون‌رفت از این بحران به ساخت مسکن بپردازد؛ بر همین اساس هم دولت پروژه‌های متعددی را در اطراف تهران تعریف کرده است؛ اما مشکل این پروژه‌ها کجاست؟
میلیاردرها در تله خشکسالی
اصلی‌ترین سوال درباره ساخت مسکن در غرب تهران این است که آیا به راستی این محدوده ظرفیت پذیرایی از سرریز جمعیت ساکنان شهر تهران را دارد؟ واقعیت این است که در حالی شهر تهران همچنان به سمت غرب پیشروی می‌کند که حتی دیگر زمین مناسبی برای ساخت و ساز در این محدوده نیز وجود ندارد! در همین حال این منطقه در حال حاضر نیز با کم‌آبی جدی روبروست و مشخص نیست در سال‌های آتی قرار است آب این مناطق از کدام منبع تامین شود؟
اگرچه مسئولان مدام تکرار می‌کنند ساخت شهرک‌های جدید با این هدف انجام می‌شود که این بار تمامی زیرساخت‌ها برای سکونت کامل، فراهم باشد اما محدوده جدید تعریف شده به ویژه در غرب تهران، ساکنان تازه‌وارد را به میلیاردرهایی لوکس‌نشین اما تشنه تبدیل می‌کند که در تله خشکسالی تهران گرفتار خواهند شد.
در حال حاضر نیز به ویژه در فصول گرم سال، تهران با مشکل کم‌آبی جدی مواجه است به نحوی که تنها واحدهای یک‌طبقه‌ای می‌توانند بدون تجهیزات افزایش فشار آب، به آب لوله‌کشی دسترسی داشته باشند. این در حالی است که طرح ایجاد شهرک‌های جدید در حال تحمیل بار اضافه به پتانسیل اندک تامین آب تهران است.
بدین ترتیب ساخت شهرک‌های جدید در اطراف تهران به‌ویژه در غرب این استان، به معنای تشنگی ساکنان این مناطق خواهد بود؛ در همین حال اجرای این دست از طرح‌ها نتیجه‌ای نخواهد داشت جز کشیدن شیره جان سفره‌های آبی تهران و البرز و در نهایت شدت‌یافتن خشکسالی در این مناطق.
