تخمین مقدار مصالح مورد نیاز و برآورد هزینه انجام عملیات اجرایی

مقدمه

به منظور تخمین مقدار مصالح مورد نیاز و برآورد هزینۀ انجام عملیات اجرایی با استفاده از نقشه های مصوب و دفترچۀ فهرست بها محاسبات انجام می شود که به آن متره و برآورد گفته می شود که عامل مهمی در تصمیم گیری اجرا و یا عدم اجرای هر پروژۀ عمرانی می باشد.

استاندارد عملکرد

با استفاده از دفترچه فهرست بها و نقشه و دستورالعمل های سازمان مدیریت و برنامه ریزی، فرم های ریزمتره، خلاصه متره، برآورد مالی و خلاصه مالی یک ساختمان یک طبقه را تکمیل نماید.

تعریف متره

متره (Metere)واژه ای است فرانسوی که معنی آن متر کردن و یا اندازه گرفتن است و در زبان فارسی این لغت بیشتر در علم مهندسی کاربرد دارد و از آن برای متر کردن و یا اندازه گرفتن مقدار مصالح به کاررفته در یک سازه استفاده می شود. این سازه می تواند ساختمان، راه، پل و غیره باشد.

با تعریف فوق اگر ما بتوانیم مقدار مصالح به کاررفته در یک سازه را تعیین کنیم آن سازه را متره نموده ایم مثلاً اگر بتوانیم بگوییم که در این دیوار چند مترمکعب آجر مصرف شده و یا اگر بتوانیم بگوییم برای فرش کردن این اتاق چند مترمربع موزاییک یا سنگ مصرف شده. در این حالت می گوییم آجرچینی آن دیوار یا سنگ فرش آن اتاق را متره کرده ایم.

تعریف برآورد

با توجه به متره ای که انجام شده چنانچه هزینه انجام عملیات اجرایی محاسبه شود به آن برآورد گفته می شود. متره و برآورد در یکسری جداول خاص ثبت میگردند که جداول صورت وضعیت نامیده می شود و شامل جدول ریز متره، خلاصه متره، مالی و … می باشد. 

مترور کیست؟

افرادی که محاسبات مربوط به متره و برآورد را انجام م یدهند را مترور م یگویند. مترور ها نقش بسیار کلیدی و مهمی در شرکت های فنی و مهندسی دارند. فراگیری متره و برآورد برای کلیه مهندسانی که در جایگاه کارفرما، مشاور و یا پیمانکار عمل میکنند لازم است.

فهرست بها و انواع آن

فهرست بهاها دفترچه هایی هستند که هرساله توسط سازمان برنامه و بودجه کشور در رسته ها و رشته های مختلف تهیه و پس از طی مراحل قانونی به کلیه دستگاه های اجرایی ابلاغ می شود. در این فهرست بهاها هزینه های انجام کارهای مرسوم در هر رشته بیان شده است. در پروژه های دولتی باید از ردیف قیمت های این فهرست بها ها جهت برآورد هزینه ها استفاده نمود. 

فهرست بهای ابنیه

در این فهرست بها هزینه کلیه فعالیت های ساختمانی و تهیه مصالح مرسوم و رایج در ساختمان سازی در فصل بندی های مجزا ارائه شده است. جهت اندازه گیری مقادیر کار با توجه به نوع آن از واحدهایی مانند متر، مترمربع، مترمکعب، دسی مترمکعب یا لیتر، کیلوگرم و یا عدد استفاده م یشود و در هر ردیف واحد اندازه گیری آن ذکرشده است. به طور مثال چند مورد از واحدهای اندازه گیری مختلف در جدول زیر ذکرشده است.

ردیف                                               شرح		واحد	بهای واحد (ریال)
۲۲۰۷۰۳	تهیه و نصب قرنیز به ارتفاع ۱۰ سانتی متر و به ضخامت ۱ سانتی متر از انواع سنگ چینی	متر طول
۲۱۰۱۰۱	فرش کف با موزاییک سیمانی ساده به ابعاد۲۵×۲۵ سانتیمتر، با ۵/۲ سانتیمتر ماسه نرم زیر آن و دوغاب ریزی	مترمربع
۰۸۰۱۰۲	تهیه و اجرای بتن با شن و ماسه شسته طبیعی یا شکسته، با ۱۵۰ کیلوگرم سیمان در مترمکعب بتن	مترمکعب
۰۸۰۵۰۱	تهیه و اجرای گروت برای زیر بیس پلیت و محل های لازم	دسی متر مکعب
۰۹ ۰۱۰۱	تهیه، ساخت و نصب ستون از یک تیرآهن	کیلوگرم
۱۶ ۰۳۰۹	تهیه و نصب، درپوش لوله بخاری به قطر ۱۰ سانتیمتر از آهن سفید	عدد

 

سرفصل های فهرست بهای ابنیه

فهرست بهای ابنیه دارای ۲۹ فصل است. این فصل ها را میتوان به ۶ دسته تقسیم بندی نمود ۱ که در صفحۀ بعد ملاحظه خواهید نمود.

شماره ردیف های فهرست بها

جهت استفاده از فهرست بها ابتدا باید مطالب مربوط به کلیات که در ابتدای فهرست بها است را مطالعه نمود. پس از کلیات فصل های فهرست بها شروع می شود. قبل از استفاده از هر فصل حتماً باید مقدمه آن مطالعه شود تا روش و نکات استفاده از فصل مشخص شود. پس از مقدمه هر فصل، ردیف های آن فصل مشخص می‌شود. به منظور دسترسی راحت و سریع به ردیف های موردنیاز، ردیف های هر فصل با یک عدد شش رقمی مشخص شده است. این ارقام به ترتیب نشان دهنده شماره فصل، شماره گروه و شماره زیرگروه است.

شمارۀ زیر گروه  شمارۀ گروه   شمارۀ فصل

Xx                     xx                   xx

 

سرفصل های فهرست بهای ابنیه

مراحل تخریب و خاکبرداری	فصل اول: عملیات تخریب	نازک کاری و سفت کاری	فصل شانزدهم:کارهای فولادی سبک
	فصل دوم: عملیات خاکی با دست		فصل هفدهم: کارهای آلمینیومی
	فصل سوم: عملیات خاکی با ماشین	مراحل نازک کاری	فصل هجدهم: اندودکاری و بندکشی
	فصل چهارم: عملیات بنایی با سنگ		فصل نوزدهم: کارهای چوبی
مراحل فوندانسیون و سازه	فصل پنجم: قالب بندی چوبی		فصل بیستم: کاشی و سرامیک کاری
	فصل ششم: قالب بندی فلزی		فصل بیست و یکم: فرش موزائیک
	فصل هفتم: کارهای فولادی با میلگرد		فصل بیست و دوم: کارهای سنگی با سنگ پلاک
	فصل هشتم: بتن درجا		فصل بیست و سوم: کارهای پلاستیکی و پلیمری
	فصل نهم: کارهای فولادی سنگین		فصل بیست وچهارم: برش و نصب شیشه
	فصل دهم: سقف بتنی		فصل بیست وپنجم: رنگ آمیزی
مراحل سفت کاری	فصل یازدهم: آجرکاری و شفته‌ریزی	فعالیت‌های وابسته	فصل بیست و ششم: زیراساس و اساس
	فصل دوازدهم: بتن پیش ساخته و بلوک چینی		فصل بیست و هفتم: آسفالت
	فصل سیزدهم: عایق کاری رطوبتی		فصل بیست و هشتم: حمل و نقل
	فصل چهاردهم: عایق کاری حرارتی		فصل بیست و نهم: کارهای دستمزدی

 

ردیف های ستاره دار

ردیف های فهرست بها به نحوی تهیه شده است که اقلام عمومی کارهای رشته ابنیه را پوشش می دهد در مواردی که مشخصات فنی و اجرایی ویژه ای مانند بتن با مقاومت بالا نیاز باشد و یا با شرح ردیف ها در فهرست بها مطابقت ننماید، ردیف جدیدی در انتهای گروه مربوطه ساخته می شود و قیمت آن درج می‌گردد. به این ردیف های اضافه شده ردیف های ستار هدار گفته می شود. قیمت ردیف های ستاره دار را مهندس مشاور به روش آنالیز قیمت مشخص می‌کند و پس از تصویب کارفرما در فهرست بهای منضم به پیمان با علامت ستاره مشخص می شود.