چهره شهرهای بی‌کرونا
تک‌منظوره بودنِ مکان‌ها اصولا ریسک زیادی با خودش می‌آورد. اما در یک دهه آینده، طراحی ساختمان‌های شهری می‌تواند به شکلی صورت بگیرد که در زمان‌های مختلف از هفته، پذیرای کسب و کارهایی با مشخصات مختلف باشد
فضاهای شهری به صورت دائم در حال تغییرند و هر از گاهی تغییر بنیان‌کنی رخ می دهد که اثر انکارناپذیر خود را در تحول شهرها باقی می‌گذارد. مهم‌ترین تغییری که یک قرن پیش در شهرها رخ داد، ظهور خودروها بود و حالا به نظر می‌رسد که بعد از بحران کرونا در آستانه تغییرات شگرف جدیدی در شهرها هستیم. در یک دهه آینده، پنج رویه احتمالا باعث تغییر شهرها خواهد شد:
اول
مکان‌ها چندمنظوره می‌شوند
در شهرهای امروزی در دوران کرونا شاهد آن بودیم که بسیاری از دفاتر یا رستوران‌ها یا فروشگاه‌ها تعطیل شدند و هنوز هم هیچکس با اطمینان نمی‌تواند بگوید که اوضاع چه زمانی بالاخره به حال عادی برخواهد گشت. واقعیت هم این است که صاحب یک ملک با اجاره‌دادن آن به کسب و کاری که آینده‌اش در دوران کرونا نامشخص بوده و احتمال تعطیلی‌اش می‌رود، باید ریسک زیادی را به جان بخرد. تک‌منظوره بودنِ مکان‌ها اصولا ریسک زیادی با خودش می‌آورد. اما در یک دهه آینده، این ریسک می‌تواند به شکل قابل توجهی کاهش بیاید؛ آن هم از راه چندمنظوره‌کردنِ مکان‌ها. درواقع طراحی ساختمان‌ها می‌تواند به شکلی صورت بگیرد که در زمان‌های مختلف از هفته، پذیرای کسب و کارهایی با مشخصات مختلف باشد. از آنجا که احتمالا دورکاری همچنان در برخی از موقعیت‌های شغلی در آینده هم به قوت خود باقی خواهد ماند، تعداد کارکنانی که به صورت فیزیکی در دفاتر کار حضور دارند کاهش چشمگیر خود را حفظ خواهد کرد و بنابراین امکان آنکه یک دفتر در زمان‌های مختلف به امور کسب و کارهای مختلف اختصاص پیدا کند اصلا دور از ذهن نیست
دوم
اینترنت اشیا به جریان غالب بدل می‌شود
در شهرهای بسیار مدرن امروز، شمه‌ای از اینترنت اشیا و تاثیر آن در محیط های شهری را دیده‌ایم. از جمله آنها می‌توان به سیستم پارکینگ هوشمند یا نورپردازی هوشمند شهری اشاره کرد. اینترنت اشیا در دهه آینده با سرعت زیادی جای خود را در شهرها باز خواهد کرد، قیمت تجهیزات مربوط به آن از جمله سنسورها به شدت کاهش خواهد یافت و البته مسئولان شهری از تردیدهای خود در مورد به‌کارگیری اینترنت اشیا در مدیریت شهری دست برخواهند داشت.
سوم
انقلاب خودروهای خودران
در حال حاضر، زمانی که یک خودرو در حال پارک‌شده می‌گذراند، ۹۵ درصد است و تنها در ۵ درصد از اوقات این خودرو در حال حرکت است. اگر در یک دهه آینده استفاده از خودروهای خودران -که با ریموت‌کنترل حرکت می‌کنند- مورد توجه قرار بگیرد نیازی به داشتن خودرو شخصی و جا گرفتن آن در محیطهای پارکینگی (در زمانی که شما مشغول کار یا استراحید) نخواهد بود. با این ترتیب، خودروهای خودران که هرکسی می‌تواند استفاده‌شان کند جای خودرو شخصی را می‌گیرند. آنها در هر لحظه حاضر خواهند بود که هر سرنشینی را از هر جایی سوار کنند. این یعنی فضاهای خالی زیادی در شهرهای پرتراکم ایجاد خواهد شد و به ازای هر یک خودروی خودران، هشت خودروی معمولی از خیابان‌ها حذف خواهد شد. شکی نیست که این خبر خوبی برای برنامه‌ریزان شهری و نیز املاکی‌هاست. فضاهای خالی‌شده می‌توانند استفاده‌های بسیار زیادی را در یک دهه آینده در شهرهای پرتراکم دنیا داشته باشند.
چهارم
زیرساخت‌های دیجیتال به شهرهای غیرمدرن هم می‌رسد
امروزه وقتی درباره شهرهای هوشمند حرف می‌زنیم بیشتر تصویر پایتخت‌های مدرن غربی و آسیایی به ذهن می‌آید. اما در یک دهه آینده، حتما اخباری از دیجیتال‌شدن شهرهای مناطق در حال توسعه جهان مثلا در آفریقا و آمریکای لاتین را هم خواهیم شنید. بسیاری از شهرهای امروزی در حال حاضر با کمبود زیرساخت‌های فیزیکی لازم برای هوشمند شدن مواجه‌اند. اما در یک دهه آینده به تدریج مشخص خواهد شد که هزینه ساختن یک برج مخابراتی برای برقراری ارتباط و ارائه خدمات به هزاران نفر از مردم یک کشور چقدر ارزان‌تر از احداث تجهیزات متعارف گذشته خواهد شد و چه دامنه عظیمی از تغییر را با خود به ارمغان خواهد آورد. روند دیجیتال‌شدن و حتی هوشمند شدن شهرها از همان جا آغاز خواهد شد و در یک دهه آینده با سرعت پیش خواهد رفت.
پنجم
هوش مصنوعی با خودش چالش‌ها و فرصت‌های زیادی می‌آورد
سیستم‌های تشخیصی وابسته به هوش مصنوعی – یعنی سیستم‌هایی که در آنها یک ماشین به جای انسان به پردازش داده‌ها پرداخته و تصمیم می‌گیرد- در یک دهه آینده در اکثر شهرهای جهان وجود خواهد داشت. هوش مصنوعی در زمینه‌های مختلفی مثل اندازه‌گیری هوشمند دمای ساختمان‌ها یا مدیریت هوشمند انرژی یا سیستم‌های تشخیص چهره به کار گرفته خواهد شد. این یعنی شرایط امنیت شهری و تصمیم‌گیری‌های مختلف شهری و حتی زندگی شهروندان به شدت در یک دهه آینده متحول خواهد شد.
این تنها چند تصویر از تحولاتی بود که می‌تواند در شهرهای جهان در یک دهه بعد از کرونا رخ بدهد. اگر برنامه‌ریزی‌های استراتژیک شهری در آینده پرقدرت‌تر و موثرتر شود، حتما راهی برای پیشگیری از تبعات بحران‌های احتمالی مشابه بحران کرونا نیز وجود خواهد داشت.
