ضوابط جدید ساخت‌وساز در محدوده بافت تاریخی تهران

مدیر بافت و بناهای تاریخی شهرداری تهران گفت: مدیریت شهری در دوره جدید تصمیم گرفت ضوابط ساخت‌وساز را برای محدوده تاریخی حصار ناصری تدوین کند. البته این جزو وظایف مدیریت شهری در طرح تفصیلی بود که از سال ۹۱ ابلاغ شده است.

به گزارش صما به نقل از شهر، بافت و ابنیه تاریخی در دوره جدید شهری بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت و بسیاری بر این عقیده‌اند این توجه به تحصیلات پیروز حناچی، شهردار تهران برمی‌گردد. او دکترای تخصصی معماری با گرایش مرمت شهری و باز زنده‌سازی شهرهای تاریخی دریافت کرده و پایان‌نامه خود را با موضوع «مرمت شهری در شهرهای تاریخی ایران» ارائه کرد. تغییراتی که در بافت‌های تاریخی دوره جدید مدیریت شهری رخداد چه بود؟

ابوالفتح شادمهری، مدیر بافت و بناهای تاریخی شهرداری تهران گفت: در شهر تهران چیزی حدود ۲ هزار و ۲۵۲ هکتار بافت تاریخی ثبت شده وجود دارد که توسط شورای عالی شهرسازی و معماری تصویب و به شهرداری ابلاغ شد. این محدوده به نام «حصار ناصری» است و شمال این محدوده تاریخی انقلاب، شرق آن ۱۷ شهریور، جنوب آن شوش و غرب آن خیابان کارگر است. سامانه طرح تفصیلی نیز ۲ هزار و ۳۵۰ بنا به عنوان بناهای تاریخی و ارزشمند ثبات شده است.

ضوابط جدید برای ساخت‌وساز در محدوده حصار ناصری

او با بیان اینکه با‌توجه‌به اینکه ساخت‌وساز در محدوده حصار ناصری در مجموعه تاریخی بسیار ضوابط پیچیده‌ای داشت، افزود: مدیریت دوره جدید تصمیم گرفت ضوابط ساخت‌وساز را برای محدوده حصار ناصری تدوین شود. البته این جزو وظایف مدیریت شهری در طرح تفصیلی بود که از سال ۹۱ ابلاغ شده است. سازمان میراث فرهنگی آن زمان با همکاری شهرداری این ضوابط را موظف بود تدوین کند.

شادمهری تصریح کرد: شهرداری این کار را شروع کرد و برای همکاری وزارت راه و شهرسازی و میراث فرهنگی قرارداد بستیم تا جدای طرح تفصیلی که ملاک عمل قرار گرفته، ضوابط ساخت‌و‌سازی تدوین شود و ضمن این که کیفیت زندگی را در حصار ناصری ارتقا می‌دهد بتواند در راستای حفظ ارزش‌ها اقدام کند.

او اضافه کرد:‌ متعاقب سند راهبردی برای مدیریت بافت‌ها و بناهای تاریخی شهر تهران با همکاری وزارت میراث فرهنگی و گردشگری تدوین شد و در مرحله اتمام است و این سند در مرحله تصویب در مراجع خاص خود است.

مدیر بافت و بناهای تاریخی شهرداری تهران اضافه کرد: شهرداری با استفاده از متخصصان میراث فرهنگی بناهای تاریخی و ارزشمندی که در طرح تفصیلی وجود دارد را بازنگری کرده و برای بناهایی که قابلیت ثبت شدن را دارند، شناسنامه‌های ثبتی تهیه خواهد شد. این شناسنامه‌ها در اداره کل میراث فرهنگی شهر تهران ثبت و ابلاغ خواهد شد.

لایحه نگهداری معماری معاصر به شورای شهر تهران رفت

ابوالفتح شادمهری با اشاره به اینکه شورای شهر تهران حفظ معماری معاصر را تصویب کرده است، گفت: شهرداری ملزم شد که لایحه‌ای در راستای حفظ و نگهداری ارزش‌ها و معماری معاصر تهیه و تدوین کند. لایحه به شورای شهر تهران ارسال شده است. طبق این لایحه ضمن ارج گذاشتن به معماری معاصر شاخصه‌هایی تدوین شد تا با همکاری شهرداری تهران و همکاری میراث فرهنگی این شاخصه‌ها ثبت و در مواجه به معماری‌های ارزشمند از آن استفاده شود.

او با بیان اینکه قانون مرمت و بهره‌برداری از بناهای تاریخی و ارزشمند در مجلس به تصویب رسید و به شهرداری تهران ابلاغ شد، افزود: در ماده ۱۱ و ۱۲ این قانون شهرداری‌ها ملزم هستند اگر بناهای تاریخی و ارزشمند بخواهند مرمت و کاربری جدیدی بخواهند باید عوارض آن را با تخفیف محاسبه کند. تفاهم‌نامه‌ای نیز با اداره کل میراث فرهنگی تهران امضا کردیم و قرار شد کمیته‌ای در مدیریت بافت بناهای تاریخی تشکیل شود.

شادمهری اظهار داشت: بدین‌ترتیب تا افرادی که بناهای ارزشمندی در اختیار دارند به جای طی کردن بروکراسی‌های اداری در میراث فرهنگی و شهرداری درخواست‌شان را به این کمیته ارائه کنند. پس از بررسی نقشه و تایید مهندسان مشاور پروانه‌ای را مشترک با وزارت میراث فرهنگی صادر می‌شود. مالک می‌تواند به مدت پنج سال یا بیشتر با کاربری مشخص شده از آن بنا استفاده کند. لایحه تشکیل این کمیته را تدوین و برای تصویب به شورای شهر تهران فرستاده‌ایم.

هدف تدوین طرح تفصیلی حصار ناصری

مدیر بافت و بناهای تاریخی شهرداری تهران با اشاره به ضوابط طرح تفصیلی تاکید کرد: پهنه بندی‌های طرح تفصیلی در شهر یکی است. یعنی ضوابط پهنه R در تمام مناطق یک شکل است. از سوی دیگر وزارت میراث محله سنگلج و عودلاجان را محدوده تاریخی اعلام کرده و محدودیت‌هایی برای آن در نظر گرفته است. به عنوان مثال مالکان نمی‌توانند بیشتر از دو طبقه بسازند، کوچه قابل تعریض نیستند و… از جمله این محدودیت‌هاست. سالیان سال شهرداران در مناطقی که محدودیت‌ها اعمال می‌شد با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو می‌شدند. تلاش بر اینکه ضمن ارتقا کیفیت زندگی در محدوده تاریخی، ضوابط ساخت‌وساز به گونه‌ای تدوین شود که مالکان را به حفظ و مرمت بنا تشویق کند.

ابوالفتح شادمهری با اشاره به ساماندهی کاربری‌های حصار ناصری افزود: باتوجه‌به نزدیکی حصار ناصری و بازار، شهرداری در پی تدوین ساز و کاری است که کاربری‌های نامتجانس را ساماندهی داده و مشکلات را حل کند. در طرح تفصیلی حصار ناصری به دنبال دو هدف ارتقا کیفیت سکونت و کمک به نگهداری و حفظ بناهای ارزشمند در محدوده‌ها را دنبال می‌کند.

تفاوت قانونی خانه‌های تاریخی و خانه‌های ارزشمند معماری معاصر

او گفت: ضوابط و شاخص‌های معماری معاصر با بناهای تاریخی متفاوت است. قانون‌گذار اعلام کرده که از دوره زندیه به بعد یا قبل بناهای تاریخی محسوب می‌شود. مشاوران میراث برای شناسایی بناهای تاریخی و معماری معاصر در حصار ناصری به شهرداری و میراث فرهنگی کمک می‌کند و طی فرایندی بناهای شناسایی شده به اداره کل میراث فرهنگی ارسال می‌شود. آنها در کمیته‌های تخصصی تاریخی یا ارزشمند بناها را بررسی می‌کنند. تشخیص بنایی به عنوان معماری معاصر و ارزشمند شاخصه‌های خاص خود را دارد. طراح و معمار، نوع طراحی، نوع مصالح و مالک آن یا محل اتفاق خاص بودن از جمله این شاخص‌ها هستند. در لایحه‌ای که به شورای شهر تهران ارسال شده است، شاخص‌هایی مدنظر قرار گرفته است.

ابوالفتح شادمهری تاکید کرد: باید ساختاری در شهرداری وجود داشته باشد که ضمن مسائل و معضلات بافت تاریخی با اعمال نفوذ مدیریت شهری و مسئولان میراث را همسو کند. در تصویب قانون مرمت سال ۹۸  ساختاری مدنظر قرار گرفت که موضوعات مختلف را در محدوده تاریخی مدیریت کند. به نظر می‌رسد این جایگاه، در شهرداری تهران وجود ندارد و امیدواریم که مدیریت شهری به سمتی برود که ساختار منسجمی را برای مدیریت بافت‌ها و بناهای تاریخی ایجاد کند.