مسکن و ساختمان

هر پلاک نا ایمن فاجعه ای برای شهر است

ساختمان های تهران را چه کسی باید کنترل کند؟ اگر بخواهیم سازمان آتش نشانی را از این پروسه جدا در نظر بگیریم، سوال اصلی شهروندان این است که اگر حادثه ای درهریک از ساختمان های ناایمن تهران رخ دهد، چه کسی باید پاسخگو باشد؟ این موضوع وقتی مهم می شود که پای مراکز درمانی و بهداشتی وسط می آید و اهمیت بحث ایمنی را چند برابر می کند. قانون در این زمینه البته تکلیف را مشخص کرده است. مبحث ۲۲ مقررات ملی ساختمان وظایفی را روی دوش مالکان بعد از بهره برداری قرار داده، اما مساله اینجاست که این قانون ازسال ۹۱-۹۲ مسکوت مانده و اصلی ترین رکن آن که شرکت های بازرسی برای نظارت بر سازه و ایمنی است، تاسیس نشده است. پاسخ مهدی صالحی، مدیرکل معماری و ساختمان شهرداری تهران به این سوال مهم را که چرا این قانون اجرا نمی شود و شهرداری در بحث ایمنی چه وظایفی دارد، در زیر می خوانید.

ایمنی ساختمان های تهران چگونه ارزیابی می شود؟

طبق مبحث سوم قانون مقررات ملی ساختمان، هر ساختمانی (۵ طبقه مسکونی روی زمین و غیرمسکونی) در هنگام صدور پروانه و هنگام دریافت پایان کار در مجموع دوبار از سوی آتش نشانی کنترل می شود که این موضوع به صراحت در قانون نیز آمده است؛ البته ساختمان های زیر ۵ طبقه مشمول این قانون نمی شوند اما کل ساختمان های تهران دارای یک سیستم نظارتی هستند، از طرفی طراحان نظام مهندسی هم وظیفه دارند تا نقشه ها را کنترل کنند.

نظارت آتش نشانی به معنای نفی مسئولیت سایر سازمان هاست؟

خیر، در هر ساختمانی با وجود نظارت آتش نشانی، مهندس ناظر، طراح و درنهایت مالک هم مسئولیت دارند. قانون تنها از آتش نشانی می خواهد تا نظارت عالیه داشته باشد. در ساختمان های درحال ساخت موضوع کامل قابل رصد است، اما مشکل از جایی شروع می شود که ساختمان ساخته شده، پایان کار گرفته و در مرحله بهره برداری قرار دارد. مساله اصلی عدم اجرای مبحث ۲۲ مقررات ملی ساختمان است. هم اکنون مبحث ۲۲ به همه سازمان ها ابلاغ شده است که ویرایش اول آن هم به سال ۹۲ برمی گردد، اما آیا تاکنون اجرا شده؟ خیر.

مبحث ۲۲ مقررات ملی ساختمان (موضوع مهم نگهداری ساختمان ها بعد از بهره برداری را مورد توجه قرار می دهد،) چرا تاکنون اجرا نشده است؟

ببینید وقتی ساختمانی ساخته شده و پایان کار می گیرد، این پایان کار نامحدود است و تا وقتی که تخلفی در ملک رخ ندهد، اعتبار دارد. حتی بعد از نقل و انتقال هم تغییر نمی کند. اما اگر مبحث ۲۲ بدرستی اجرا شود، ساختمان باید از نظر سازه، تاسیسات و مباحث ایمنی به طور کامل نظارت و رصد شود.

این نظارت هم با آتش نشانی است؟

خیر، شرکت های بازرسی که صلاحیتشان از سوی سازمان راه و شهرسازی تایید می شود، باید نظارت کنند. اما جالب اینجاست که ما تاکنون چنین شرکت هایی نداشته ایم. یعنی به رغم اینکه ۷ سال از ابلاغ این مبحث می گذرد، اصلی ترین رکن آن ایجاد نشده است.

یکی از ابهامات درباره وظیفه آتش نشانی است. اینکه رصد می کند، اخطارمی دهد، اما به پلمب که می رسد، اتفاقی نمی افتد؟ چرا؟

چون آتش نشانی وظیفه رصد و ارائه دستورالعمل ایمنی دارد؛ مشکل ساختمان را می بیند و به مالک ساختمان اخطاریه می دهد اما ضمانت اجرایی برای پلمب ساختمان را ندارد.

ضمانت اجرا با کیست؟

با مالک یا مالکین ساختمان، البته در صورتی که مبحث ۲۲ اجرا شود هم این صراحت در آن قید شده است.

یعنی اگر اتفاقی افتاد مالک باید پاسخگو باشد؟

بله، در مبحث ۲۲ آمده که اگر مالک به اخطاریه توجه نکرد، می توان از او به مرجع قضایی شکایت کرد. البته الان درباره ایمنی آسانسور این اتفاق می افتد، برای مثال اگر کسی داخل آسانسور بماند یا اتفاقی رخ دهد، می توان علیه هیات مدیره ساختمان شکایت کرد که در این خصوص این قانون الان اجرا می شود. اما در حوزه های دیگر این اتفاق نمی افتد.

خب چه کسی باید از مالک شکایت کند، آیا این وظیفه شهرداری نیست؟

هیچ مستند قانونی وجود ندارد که شهرداری باید علیه مالک شکایت کند، شما بگویید در کدام قانون آمده است؟

پس درباره پاساژ علاءالدین چرا این اتفاق افتاد؟

مشکل پاساژعلاءالدین سازه بود و تخلفی رخ داده بود.

اما مشکل ایمنی هم داشت که قصور مالک را بخوبی نشان می داد.

بله، اما عدم ایمنی آن ناشی از تخلف بود، یعنی اگر تخلفی رخ نمی داد، ایمنی آن هم از بین نمی رفت؛ البته به خاطر ساخت طبقه اضافی شهرداری ورود کرد.

در ساختمان هایی که مالک حقیقی ندارد، چطور باید ورود کرد؟

بستگی به موضوع بهره برداری دارد. مثلا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مسئول ایمنی سینماهاست یا وزارت بهداشت در ایمنی بیمارستان ها و کلینیک های درمانی مسئولیت مستقیم دارد و این یعنی خودشان باید سیستم را رصد کنند، مگر اینکه به آتش نشانی بسپارند و اعلام کنند که نمی توانند. وقتی به یک ملک ۴ بار مجوز بهره برداری داده می شود، یعنی ۴ بار باید رصد و نظارت شده باشد. دستورالعمل های ایمنی ما باید به روز شود، اما ساختمان های ما به روز نمی شوند. مثلا ساختمانی که در سال ۵۲ ساخته شده است، تحت هیچ دستورالعمل آتش نشانی قرار ندارد، چراکه اولین دستورالعمل آتش نشانی در سال ۸۱ ابلاغ شده است.

پس احتمال ناایمن بودن ساختمان های زیر سال ۸۱ بسیار زیاد است؟

بله و باید حتما بازبینی شود، اما اینکه چه کسی انجام دهد، موضوع دیگری است.

با این توصیف چند پلاک ناایمن در تهران وجود دارد؟

هم اکنون حدود ۳۰ تا ۳۳ هزار پلاک ناایمن در تهران وجود دارد، اما آیا می توانیم همه را پلمب کنیم؟

برخی می گویند ۲۳۰ ساختمان پرخطر در تهران وجود دارد، این آمار اغراق آمیز نیست؟

هرکدام از این ساختمان ها می توانند یک فاجعه بیافرینند، نباید الزاما جزو رسته های خطرناک باشند. پلاسکو با این حجم آتش سوزی یکبار اتفاق افتاد، اما روزانه چندین آتش سوزی در ساختمان های عادی و بویژه بازار رخ می دهد که چون خسارت و تلفات زیادی ندارد، رسانه ای نمی شود.

چرا به یک ملک که کاربری مسکونی دارد، اجازه تبدیل شدن به کلینیک درمانی داده می شود؟

مساله دقیقا همین جاست، اگر ملکی از روز اول پروانه کلینیک بگیرد، حتما آتش نشانی کنترل های خاص خود را انجام می دهد، اما ملکی که مجوز مسکونی دارد، دستورالعمل هایش هم مطابق یک ساختمان مسکونی است نه تجاری یا اداری! پس قضیه فرق می کند.

خیلی ها هم بدون اطلاع تغییر کاربری می دهند؟

بله، دقیقا و خیلی ها اصلا ثبت نمی کنند و در قالب یک ساختمان مسکونی، کارهای دیگری انجام می دهند.

خب چرا شهرداری به این مساله ورود نمی کند، این تخلف نیست؟

خیر تخلف نیست. قانون مجلس است و طبق تبصره ذیل بند ۲۴ ماده ۵۵ قانون شهرداری ها، برخی حرف مثل پزشکان، وکلا، روزنامه نگاران می توانند در واحدهای مسکونی مشغول به فعالیت شوند. در سال ۶۶ حتی حرف وابسته به حوزه پزشکی هم به این لیست اضافه شده و طیف آن را گسترده تر کرده است و حالا کلینیک ها و آزمایشگاه ها هم می توانند در واحدهای مسکونی فعالیت کنند.

این تغییر کاربری محسوب نمی شود؟

نه، تغییر در بهره برداری است و تنها راه چاره این است که قانون مجلس تغییر کند.

شهرداری چرا پیشنهاد نمی دهد؟

تصور این است که ما به دنبال کسب درآمد هستیم و به همین علت با ما همکاری نمی کنند. اما اینها باید به عنوان تغییر کاربری لحاظ شود و ایمنی و سازه دوباره بررسی شود. تذکر شهرداری زمانی مهم است که ضمانت اجرایی داشته باشد.

خب چرا وقتی تخلفی رخ می دهد پای شهرداری سریع به ساختمان باز می شود و نیوجرسی می گذارد و…

چون تخلف صورت گرفته و می توانیم رای کمیسیون ماده ۱۰۰ را بگیریم، این قضیه فرق دارد. در بحث ایمنی ساختمان ها و واحدهای خصوصی یعنی ساختمانی که در معبر و فضای عمومی نیست، شهرداری نمی تواند ورود کند. اما در معبر و فضای عمومی اگر ایجاد خطر کند، مستقیم وارد خواهد شد. مثلا وقتی سینمایی می خواهد مجوز تمدید بگیرد، باید ایمنی آن را هم در کنار سایر مدارک کنترل کنیم.

اینکه هر سازمان به طور جداگانه وارد شود، شاید منجر به نوعی بی نظمی شود، چرا مسئولیت ایمنی ساختمان های عمومی و خصوصی را برعهده یک سازمان مثل شهرداری نمی گذارند تا او هم پاسخگو باشد؟

اگر قانونگذار تشخیص دهد که هر سازمان نباید جداگانه ورود کند و به آتش نشانی اختیار پلمب هم بدهد، می توان این کار را انجام داد. اما وقتی وظیفه ای بر عهده سازمانی گذاشته می شود که ضمانت اجرا ندارد، کار هم جلو نخواهد رفت.

 

 

مطالب پیشنهادی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا