نظام مالی و درآمدی شهرداریها ابعاد مختلفی دارد و برای اصلاح و شفافیت بیشتر میتوان از روشهای مختلفی استفاده کرد.
ایفا کند؛ تاسیس دیوان محاسبات شهر است. در حال حاضر مطابق قانون هرساله حسابرس
رسمی عملکرد شهرداری را بررسی میکند اما این بررسیها بیشتر مبتنی بر بررسی
چگونگی رعایت استانداردهای حسابرسی است.
هرچند اجرای استانداردهای حسابداری مهم
است، اما حسابرسی فقط یک جنبه نظارتی دارد. تاسیس
دیوان محاسبات شهر میتواند به تقویت مکانیزمهای نظارتی در ابعاد مختلف منتج شود.
دیوان محاسبات از نظر ماهوی عملکرد مالی شهرداری را رسیدگی میکند. مثلا بررسی
اینکه آیا درآمدهای شهرداری قانونی کسب شده یا نه، یکی از این جنبههاست.
چگونگی
هزینه شدن اعتبارات و بررسی مستندات هزینهها از جمله وظایف دیوان محاسبات است.
همانطور که مجلس در کشور دیوان محاسبات دارد و بر عملکرد قوه مجریه نظارت میکند،
میتوان از این الگو در نظام مدیریت شهری هم استفاده کرد و سازمان دیوان محاسبات
شهری به صورت مستقل ایجاد کرد، بودجه مشخص داشته باشد و صرفا به شورای شهر پاسخگو
باشد.
٢. نظام
کنونی کسب درآمد در شهرداری یکی دیگر از رویههای نیازمند اصلاح است. ساختار کنونی
متاسفانه بر مبنای شهر فروشی استوار شده است. یکی دیگر از روشهای اصلاح نظام مالی
شهرداری، اصلاح سیستم تامین درآمدهای شهرداری است. در حقیقت باید کلا نظام تامین
منابع درآمدی شهرداری بازسازی ساختاری شود. در هیچ کجای دنیا مخارج شهر از محل
شهرفروشی تامین نمیشود.
هر چند که تراکمفروشی در همین تهران از آنچه در قانون
متعارف شناخته شده هم فراتر رفته است و در خیابانهایی با عرض شش، هفت متر ساختمانهایی
بلند سر برآوردهاند. در هیچ شهر مدرن و قانونمندی در دنیا به افراد اجازه نمیدهند
ساختمان غیرقانونی بسازند که بعد قرار باشد از مالک جریمه بگیرند.
در حالی که در سیستم کنونی مدیریت شهری اخذ جریمه یکی از محلهای کسب درآمد
است. تراکم فروشی و کاربری فروشی تهران را با مشکلات متعددی روبرو کرده است. اصلاح
این رویه میتواند بسیاری از فقدان شفافیتها را روشن کند. در
شهرهای مدرن دنیا درآمد اصلی شهر از محل کسب مالیات از واحدهای تجاری و… تامین
میشود.
٣. یکی دیگر
از عوامل موثر بر شفافیت مالی، کاهش تصدیگری شهرداریها است.
در حال حاضر تعداد زیادی شرکت زیر مجموعه شهرداری فعالیت میکنند که
به حیاط خلوت شهرداری بلد شدهاند. یعنی همان بلایی را که شرکتهای دولتی بر سر
دولت آوردهاند این شرکتها هم همان بلا را بر سر شهرداری بیاورند. شرکت داری کار
شهرداریها نیست. همچنان که کار دولت هم نیست. شهرداری باید این شرکتها را از
بدنه خودش جدا و خدمات مورد نیازش را از بخش خصوصی تامین کند. مگر در مواردی که
بخش خصوصی انگیزهای برای فعالیت ندارد.