آیا سازمان زیباسازی واقعاً به فکر زیباسازی است؟

آرامش و امنیت بصری شهروندان در سطح شهر و معابر شهری بی شک یکی از مهمترین مولفه های امنیت روانی برای شهروندان بوده و یقیناً جزو حقوق مسلم شهروندی محسوب می شود. متاسفانه امروزه این مهم نه تنها چندان جدی گرفته نمی شود؛ بلکه گاهی مسوولان شهری به راحتی آن را پایمال می کنند و کسی هم پاسخگو نیست.

به اعتقاد
کارشناسان مربوطه در امر تبلیغات شهری رعایت حقوق شهروندی از ضوابط اصلی در امر
تبلیغات است و تبلیغات محیطی نباید حقوق شهروندی افراد را تضییع کنند؛ علاوه بر این،
به دلیل آنکه برای این نوع تبلیغات شهری از فضاهای عمومی و حقوق مدنی شهروندان
هزینه می‌شود، بدیهی است که باید به ارتقای محیط و بهبود شاخص‌های زندگی مردم منجر
شود.

واقعیت این است که
تبلیغات محیطی امروزه نزد موسسات تجاری و شرکت‌های تبلیغاتی یکی از پرطرفدارترین
رسانه­ ها جهت طراحی کمپین های تبلیغاتی است و شاید همین یکی از دلایلی باشد که
مسئولین شهری حداکثر بهره برداری را از این شوق و تقاضای شرکت­ها می کنند و
فضاهای شهری را با قیمت ‌‌‌هایی آنچنانی به بهای شلوغی و ازدحام بصری بیشتر و آزار
شهروندان می فروشند. اما سوالی که مطرح است این است
که آیا واقعاً لازم است فضاهای شهری و بالطبع آرامش روانی و بصری شهروندان تا این حد جهت
تبلیغات فروخته شوند؟

شلوغی و ازدحام
فضای بصری شهر گرچه بر طبق سنت دیرین تبلیغات برای صاحبان کالا و خدمات و البته
شهرداری تهران خالی از سود و منفعت نیست، اما به شدت باعث آزردگی و خستگی شهروندان
است و در شهری همچون تهران با مشکلات عدیده شهری نظیر ترافیک، ازدحام جمعیت ،
آلودگی هوا و … از جمله مولفه های بسیار جدی آزردگی روحی و روانی شهروندان است.

کافی است در یکی از
بزرگراه­ها یا خیابان­های بزرگ و کوچک شهر ترددی داشته باشید و نگاهی به
بیلبوردهایی که روز به روز گسترده تر می شوند بیندازید، بی شک از این همه ازدحام و
شلختگی بصری آشفته و آزرده خواهید شد. شهر نازیبا خلق و خوی شهروندان را هم دگرگون
می کند و باعث بروز ناهنجاری های بیشتر می شود. اساساً شهر بدون شهروند معنایی
ندارد و شهروندان با زیبایی شهر است که نسبت به آن تعلق خاطر پیدا کرده و در حفظ
آن می کوشند.

در بحث تبلیغات
محیطی شهر تهران، نبود یک انسجام منطقی در طراحی تبلیغات، چندگانگی حاکمیت در این
حوزه و اعمال سلیقه های فردی در بحث طرح های تبلیغاتی باعث شده تا بیش از پیش شاهد
چندگانگی و بهم ریختگی فضاهای شهری پایتخت باشیم. امری که برخلاف هدفگذاری اولیه نه
تنها شهر را زیباتر نکرده بلکه باعث شده تا شاهد آلودگی، آشفتگی و شلختگی بصری روز
افزون در سطح شهر باشیم.

لازم به توضیح است
که توجیه نابسامانی و آشفتگی تبلیغات‌ محیطی در پایتخت و به طور اعم در همه شهرهای
کشور- که طبیعتاً پایتخت نمونه بارز آن است- با طراحی‌های ضعیف و تکراری و انداختن
بار تقصیر بر شانه‌های طراحان‌ گرافیک و ایده پردازان صنعت تبلیغات یا مسائل
اقتصادی و درآمدزایی و توجیهاتی از این دست، نه تنها مشکلی را حل نمی کند، بلکه
ساده و سطحی بودن درک مسئولین و مدیران شهری را از این حوزه خاطرنشان می سازد.

نکته قابل تامل
دیگر دقت به بحث فرهنگ، اخلاق و الزامات فرهنگی و اخلاقی در تبلیغات محیطی است. اینکه
واقعاً شهرداری تا چه حد به مسئله محتوا و صداقت در بیلبوردها و اعلانات محیطی
توجه دارد، گرچه در بخشی از تبلیغات محیطی صاحبان کالا و خدمات باید نخست از وزارت
ارشاد مجوزهای لازم را دریافت دارند اما در بخش دیگری که مرتبط با بخش فرهنگی
شهرداری است این امر الزامی نیست و خود مسئولان این بخش طرح های تبلیغاتی را بررسی
و مجوزهای لازم را صادر می کنند، از جمله در تبلیغات موسسات خیریه.

دراین مورد آن دسته
از موسسات خیریه که واقعا با هدف نیکوکاری خدمت می­کنند را کنار گذاشته و البته به ایشان ادای احترام
می­کنیم، اما به واقع شهرداری تهران تا چه حد از صداقت عملکرد همه این موسسات آگاه
است، موسساتی که بعضاً پس از انتشار گسترده آگهی ها و تبلیغات آنها در سطح شهر
شاهد محکومیت­های قانونی و عملکردهای تجاری و درآمدزایی های آنها بوده­ایم. از آنجا که
این دسته از تبلیغات بیشتر در مناسبت های فرهنگی و مذهبی در شهر خودنمایی می­کنند،
لزوم توجه جدی به مناسبات فرهنگی و الزامات اخلاقی در این حوزه بیشتر آشکار می­گردد.
به واقع جا دارد که شهرداری به عنوان یکی از متولیان فرهنگی شهر جدی تر به این
موضوع بپردازد و موشکافانه و دقیق، سره را از ناسره جدا نماید. چرا که تبلیغات بی
قاعده در این حوزه صدمات جبران ناپذیری را در حوزه فرهنگ و اخلاق عمومی به بار
خواهد آورد.

واقعیت این است که تبلیغات
شهری در حال حاضر یکی از مهم­ترین عوامل آلودگی شهری و اغتشاشات بصری پایتخت هستند
و همین موضوع در کنار سایر مشکلات تهران باعث شده نفس های شهرمان به شماره بیفتد.
یقیناً منظر شهری و زیباسازی آن یکی از مسائل اصلی شهری­ست و باید سعی در رفع و
بهبود این مهم با پرداختن به عوامل ایجاد آلودگی های بصری شهر و تخریب زیبایی های آن
سعی در حل مسئله داشته باشیم.

پایبندی به اخلاق
از معیارهای اصلی امر تبلیغات است و به صرف سود آوری نباید اخلاق را قربانی کرد. با جمع آوری
تبلیغات نامناسب، لزوم توجه جدی به مناسبات فرهنگی، اخلاقی و نیز حذف تبلیغات بی
رویه می­توان شهری زیبا را تجربه کرد.