مسکن و ساختمان

نگاهی به «سند توسعه شهر مشهد»

حدود یک سال از عمر دولت هشتم گذشته بود که فرمانداری مشهد به عنوان نماینده عالی دولت در این شهرستان، تصمیم گرفت برای تعالی اهداف و راهبردهای آینده پایتخت معنوی ایران، طرحی مبتنی بر ارائه خدمات به زائران و مجاوران را تدوین کند؛ ترسیم یک افق چند بعدی که در ابتدای آن به قابلیت ها و محدودیت های فعلی شهرستان اشاره و در ادامه ضمن نگاه به مسائل مهم شهری، راه های رسیدن به نقطه مطلوب مدنظر قرار گرفته شود.

پس از بررسی ;های نهایی، این طرح سرانجام اوایل سال ۸۶ مورد تصویب فرمانداری و تایید مدیران استانی قرار گرفت و به عنوان «سند توسعه شهر مشهد» به ادارات و دستگاه ;های استان ابلاغ شد اما با وجود نکات مثبت و قابل دفاع در این سند، اکنون بیش از ۵ سال از تصویب آن می ;گذرد و هنوز بسیاری از طرح ;های آن راکد مانده است.

نگاه اجمالی به بخش ;های مختلف سند

در ابتدای این سند که در ۷ بخش کلی تدوین شده، ضمن اشاره به مختصات جغرافیایی و اجتماعی مشهد، ۱۳ بند از قابلیت ;های توسعه آن برشمرده شده است. وجود مرقد مطهر حضرت امام رضا(ع)، مراکز علمی و دانشگاه ;های بزرگ و موسسات عالی پژوهشی دولتی و خصوصی، بهره ;مندی از آستان قدس رضوی به عنوان یک نهاد توانمند و همچنین برخورداری از جاذبه ;ها و امکانات بالای گردشگری از مهم ;ترین بندهای مطرح شده به عنوان قابلیت ;های شهر است.در ادامه این سند، عمده ;ترین محدودیت ;های توسعه شهرستان در ۱۰ بند بیان شده است؛ محدودیت شدید زمین و مدیریت دوگانه زمین شهری، افزایش سریع جمعیت و حاشیه نشینی، تنوع زیاد قومی و نبود انسجام فرهنگی و اجتماعی کافی و نیز تمرکز شدید فعالیت ;ها و خدمات شهر مشهد از جمله این محدودیت ;هاست.

بخش دیگر این سند به مسائل اساسی شهرستان می ;پردازد. این بخش با در نظر گرفتن ۲۸ عنوان؛ فقر مفرط در برخی از مناطق شهری و وجود ناهنجاری ;های اجتماعی، تغییرات نامتعارف کاربری زمین ;ها در مناطق حاشیه ;ای شهر مشهد و ساخت و سازهای غیرمجاز، توسعه مراکز آموزش عالی شهرستان در مقاطع تحصیلات تکمیلی و رشته ;های تخصصی، درصد نسبی بالای اعتیاد با توجه به مجاورت مرزی و زمینه ;های بالقوه، تامین آب شرب شهری و مناطق روستایی شهرستان و نوسازی و تجهیز صنایع؛ معضلات و دغدغه ;های مختلفی را مطرح کرده است.هدف ;ها و راهبردهای بلند مدت توسعه، ۲ بخش دیگر این سند را تشکیل می ;دهد. تقویت موقعیت ویژه و ممتاز زیارتی کلان ;شهر مشهد و توسعه سایر امکانات و جاذبه ;های گردشگری در منطقه، ارتقای نقش و سهم مشهد در تعاملات ملی و فراملی در عرصه ;های فرهنگی و اقتصادی، ساماندهی سکونت گاه ;های حاشیه شهر مشهد، ساماندهی بخش کشاورزی منطقه و تبدیل آن به کشاورزی تجاری و پیشرفته، توسعه صنعتی شهرستان با اولویت صنایع برتر و پاک، حمایت از احراز جایگاه واقعی مشهد در تقسیم کار ملی به عنوان پایتخت مذهبی و قطب دوم توسعه کشور، تسریع در انجام مطالعات طرح کاهش آلودگی آب ;های سطح زمین، افزایش کمربند سبز اطراف شهر مشهد به منظور محدود کردن توسعه افقی شهر، تسریع در احداث پاسگاه ;های انتظامی در سطح شهر مشهد و حاشیه آن و تجهیز مجموعه ورزشی ثامن مشهد به منظور برگزاری مسابقات بین ;المللی از موارد مطرح شده در این بخش ;هاست.در حوزه سیاست ;های اجرایی این طرح که در ۲۶ بند آمده، می ;توان به موضوعاتی از قبیل جذب سرمایه ;گذاری خارجی، انتقال گمرک و پادگان ;ها و زندان ;های واقع در شهر مشهد با همکاری دستگاه ;های مربوط، ایمن سازی نواحی روستایی در برابر مخاطرات، افزایش صنایع بازیافتی و طرح ;های تولید کمپوست و اتخاذ روش ;های عملی برای کاهش سفرهای درون شهری اشاره کرد.اما در بخش پایانی که می ;توان از آن به عنوان مهم ;ترین بخش سند توسعه شهر مشهد نام برد، به اقدامات کلیدی و اولویت ;دار سند اشاره شده است؛ اقداماتی که مجموع آن ;ها به ۳۹ مورد می ;رسد. تسریع در تکمیل پروژه ایران خودرو در منطقه بینالود و اتمام پروژه ;های بزرگ نیمه تمام، تبدیل فرودگاه مشهد به عنوان منطقه آزاد تجاری و مکان یابی انتقال فرودگاه در افق ۲۰ ساله، نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی سنگین (سازمان اتوبوسرانی)، تاسیس منطقه ویژه پولی-بانکی و بازار سرمایه در مشهد، تسریع در احداث خط انتقال آب شرب به مشهد از سد دوستی و ارداک و احداث مخازن جدید، ایجاد مرکز تربیت مربی فنی و حرفه ;ای شرق کشور در مشهد، اجرای طرح اگو و تصفیه ;خانه و احداث و به ;سازی راه ;های روستایی از اولویت ;های بیان شده در این قسمت است.

نبود تعامل بین مسئولان و حرکت لاک پشت وار

اما در طول سال ;های پس از تصویب این سند، حسن موحدیان در جایگاه فرماندار مشهد بارها مورد پرسش قرار گرفته و در مورد علت آغاز نشدن اجرای ابعاد مختلف این سند جواب پس داده است. وی در سال ۸۹ به خراسان گفته است:«ما در فرمانداری سند توسعه را تدوین کردیم و به تایید مقامات بالاتر نیز رساندیم. این سند به عنوان تابلوی راهنما به همه اداره ;ها داده شد و همه، این نقشه راهبردی را دارند. ولی حرکت در مسیر این سند بسیار کند است. دستگاه ;های مختلف در این زمینه حرکت زیادی نداشته ;اند.» هر چند اظهارات موحدیان در مورد حرکت لاک پشت وار این سند به دلیل همکاری نکردن دستگاه ;های اجرایی قابل تامل است اما نباید از عملکرد فرمانداری هم به آسانی گذشت؛ زیرا این بخش شهری به عنوان متولی سند توسعه شهر مشهد-تا حد توان خود- وظیفه پی ;گیری و به سرانجام رساندن آن را داشته و عدم پیش برد بخش عمده ;ای از پیش زمینه ;های تحقق اهداف این سند طی دوره هشتم و نهم ریاست جمهوری می ;تواند حاکی از ضعف این بخش تصمیم گیرنده شهری باشد.برهمین اساس و در راستای شفافیت هر چه بیشتر مواضع کارشناسان و مسئولان شهری در مورد این سند و این که سرانجام قصه به کجا خواهد انجامید، سعی داریم تحلیل ;ها و «یادداشت شفاهی» ;های کارشناسان را تقدیم حضورتان کنیم…



مطالب پیشنهادی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا