گسل‌های جدید در پایتخت
یک زلزله‌شناس باسابقه که مطالعه‌های متعددی را درباره موقعیت و تحرکات گسل‌های مناطق مختلف کشور در کارنامه تحقیقاتی خود دارد، روز گذشته از شناسایی یکسری گسل در تهران در اثر فعالیت‌های عمرانی اخیر در مناطقی از این کلانشهر خبر داد.
;
دکتر علی بیت‌اللهی با اعلام اینکه اخیرا حفاری‌های عمیق برای ساخت تونل، مترو و همچنین گودبرداری‌‌‌های عظیم برای برج‌سازی منجر به لایه‌برداری از تعدادی گسل‌ها در تهران شده است، به «دنیای‌اقتصاد» گفت: این گسل‌ها جدید نیستند اما چون به تازگی شناسایی شده‌اند، بانک اطلاعات لرزه‌ای تهران را به روز خواهد کرد.
این زلزله‌شناس گسل‌های تازه شناسایی شده را جزو گسل‌های فرعی تجزیه و تحلیل می‌کند اما معتقد است: این گسل‌ها در پی زلزله‌بزرگ، توان لرزه‌زایی کوچک را پیدا می‌کنند.
به گزارش «دنیای‌اقتصاد» مهدی چمران رییس شورای‌شهر تهران سه روز پیش با اشاره به شناسایی گسل‌های جدید در پایتخت، از توضیح بیشتر در این باره خودداری کرده بود.
با شروع دور تازه‌ای از ساختوسازهای گسترده و پروژه‌های بزرگ عمرانی در سطح پایتخت، در مسیر جانمایی دقیق گسل‌های لرزه‌خیز قدیمی تعدادی از گسل‌های فرعی جدید شناسایی شده‌اند که اگرچه در دسته گسل‌های «بالقوه لرزه‌دار» قرار ندارند، اما با توجه به قرار گرفتن در محدوده لرزه‌ای شهر تهران به تبع زلزله‌های بزرگ توان لرزه‌زایی کوچک را دارند.
به دنبال پی‌کنی‌ها و خاکبرداری‌های گسترده در ساختوسازهای بزرگ نیمه شمالی شهر تهران، تعدادی گسل جدید در مسیر برخی از گسل‌های اصلی و لرزه‌خیز توسط سازمان مدیریت بحران شهر تهران شناسایی شده‌اند. ;
طبق گفته‌های زلزله‌شناسان، این گسل‌ها به عنوان گسل‌های فرعی با توان لرزه‌زایی کوچک معرفی شده‌اند که در هنگام ساختوسازهای بزرگ همچون برج‌ها یا پروژه‌های بزرگ عمرانی همچون پروژه‌های بزرگراهی و مترو یا حفر تونل لزوم انطباق ساخت‌وساز با آنها وجود دارد.
گسل‌های جدید در نیمه‌شمالی
علی بیت‌اللهی زلزله‌شناس با اعلام خبر تدقیق گسل‌های اصلی تهران در آخرین مطالعات زلزله‌شناسی به «دنیای اقتصاد» گفت: از زمان گذشته گسل‌های متعددی در محدوده شهر تهران شناسایی شده بودند که در مطالعات اخیر مسیر برخی از این گسل‌ها تدقیق شده است.
او ادامه داد: در تحقیق اخیری که توسط سازمان مدیریت بحران شهر تهران و کارشناسان متعدد انجام شده است، تعدادی گسل جدید و کوچک در محدوده شهر تهران شناسایی شده‌اند.
بیت‌اللهی درخصوص نحوه شناسایی گسل‌های لرزه‌خیز جدید اظهار کرد: در اثر پی‌کنی‌ها و خاکبرداری‌هایی که در ساختوسازهای بزرگ در چندین سال اخیر صورت گرفته این گسل‌ها شناسایی شده است.
او اضافه کرد: البته باید توجه کرد که این گسل‌ها جدید نیستند، بلکه چون در عمق زیادی از زمین قرار گرفته‌اند خاک‌های سطحی امکان شناسایی آنها را تا قبل از این زمان نمی‌دادند اما در حال حاضر خاکبرداری‌های گسترده‌ای که در ساختوسازهای بزرگ انجام می‌شود موجب آشکار شدن این گسل‌ها شده‌اند.
او به محل قرارگیری گسل‌های جدید اشاره کرد و گفت: بیشتر این گسل‌ها در نیمه‌شمالی شهر و در مجاورت بزرگراه همت یا در مکان‌هایی که پروژه‌های بزرگ عمرانی همچون ساختمان و برج‌های بلند، تونل و مترو که خاکبرداری‌های عمیق در آنها صورت گرفته، قرار دارد.
بیت‌اللهی افزود: البته عمده این گسل‌های فرعی در شمار گسل‌های بالقوه لرزه دار نیستند، بلکه به تبع زلزله‌های بزرگ که با لرزش گسل‌های اصلی اتفاق می‌افتد توان لرزه‌زایی کوچک را دارند. علاوه براین گسل‌های فرعی جدید، گسل‌هایی با طولی در حدود دو تا پنج کیلومتر هستند، اما با توجه به این موضوع که همه گسل‌ها در محدوده لرزه‌ای تهران قرار گرفته‌اند توان ایجاد لرزه‌های کوچک را دارند.
انطباق ساخت‌وسازها و گسل‌های لرزه‌خیز بررسی نمی‌شود ;
بیت‌اللهی در پاسخ به این سوال که آیا ساختوسازهای جدید تهران با ضوابط زلزله و گسل‌های لرزه خیز انطباق دارد یا نه؟ اظهار کرد: این مساله موضوع مهمی است که نمی‌توان به راحتی به آن پاسخ داد. اما در یک دسته‌بندی کلی، برای پروژه‌هایی که در حد ساخت وسازهای مسکونی هستند این موضوع با دقت بررسی نمی‌شود. ;
این زلزله‌شناس افزود: برای ساختمان‌های خاص مثل ساختمان‌های دولتی و وزارتخانه‌ها این الزام وجود دارد که در پرونده ساخت وساز آنها مطالعات خاص این موضوع انجام شود، ولی اینکه این مورد با چه دقت و با چه جزئیاتی بررسی می‌شود مشخص نیست.
مردم در خرید و فروش ملک حساس باشند
او راهکار مقابله با گسل‌های گسترده در سطح شهر تهران را نوسازی و مقاوم‌سازی ساختمان‌ها عنوان کرد و گفت: مشکل ساختوسازهای جدید و ساختمان‌های قبلی در شهر تهران مشکل پیچیده‌ای نیست که نتوان آن را رفع کرد.
او افزود: تنها مشکل این است که تهران انبوهی از ساختمان‌هایی که با تکانی کوچک فرو می‌ریزد را در خود جا داده است. این ساختمان‌ها حدود ۷۰ درصد از کل ساختمان‌های پایتخت را تشکیل می‌دهند که از نظر مقاومت در برابر زلزله فاقد استاندارد‌های قابل قبول هستند.
بیت اللهی راهکار رفع مشکل ساختمان‌های تهران را دو روش نوسازی و مقاوم سازی آنها بیان کرد و ادامه داد: در شرایط حاضر، مقاوم‌سازی ساختمان‌ها چندان اجرایی نمی‌شود، اما با توجه به مشکل بافت‌های فرسوده در حوزه حمل‌ونقل و دسترسی به آنها باید هر چه سریع‌تر برای نوسازی آنها اقدام کرد.او تصریح کرد: به همین دلیل توصیه می‌شود پیش از هر راه دیگر مردم در خرید و فروش ملک خود حساس باشند تا میراث چند ده ساله ما برای آنها خطری ایجاد نکند.
نظر رییس درباره گسل‌های جدید ;
با وجود آنکه زلزله شناسان گسل‌های جدید شناسایی شده را خطرناک نمی‌دانند، اما چندی پیش مهدی چمران رییس شورای شهر تهران با اعلام خبر اولیه شناسایی این گسل‌ها آنها را خطرناک و فعال معرفی کرده و گفته است: علاوه بر گسل‌های موجود، گسل‌های فعال و خطرناکی در شهر تهران توسط کارشناسان شناسایی شده است که به نسبت گسل‌های گذشته خطرناک‌تر هستند.
چمران تصریح کرده است: شهرداری تهران در مجاورت این گسل‌ها اجازه هیچ گونه گودبرداری نمی‌دهد و تنها اجازه ساختمان‌سازی، آن هم دو طبقه را صادر کرده است.
او با بیان اینکه مطالعات جدیدی با سفارش شهردار تهران در زمینه شناسایی گسل‌ها در حال انجام است گفت: موقعیت گسل‌های جدید را به دلیل ایجاد نگرانی، عنوان نمی‌کنیم.
