مسیری نو در طراحی مساجد بنگلادش با الهام از معماری مدرن

مساجد عناصر مهمی از زندگی فرهنگی و جمعی جوامع مسلمان هستند و بنابراین ساخت و طراحی مسجد معرف هر جامعه است. به همین دلیل است ،در حالی که مساجد در نقاط مختلف جهان شباهت‌هایی با هم دارند، معماری مدرن همه جا الهام‌بخش تازگی در طراحی مساجد است. در بنگلادش، بسیاری از مساجد جدید با معماری خاص خود، منعکس کننده تغییرات در آداب و رسوم مردم در حال تغییر هستند.

مسجد بیت الرئوف

مسجد بیت الرئوف که در سطح بین المللی تحسین شده است در داکشین خان، اوتارا در داکا قرار دارد. این مسجد که توسط معمار «مارینا تبسم» طراحی شده است در سال ۲۰۱۲ ساخته شد و برنده جایزه معماری آقاخان شد.

 مسجد بیت الرئوف که معماری متفاوت از سایر مساجد دارد گنبد و مناره ندارد و حتی نمازخانه نیز در داخل آن ستونی ندارد، بلکه بر هشت ستون پیرامونی تکیه داده است. بازشوهای دایره ای متعددی در سقف و دیوارها وجود دارد که اجازه می دهد نور طبیعی در طول روز وارد سازه شود و الگوهای جالبی را در داخل ایجاد کند و همچنین اجازه تهویه را می دهد.

این مسجد  ظرفیت ۵۰۰ تا ۶۰۰ نفر را به طور همزماان دارد و دارای یک فضای روحانی دلپذیر است. کل نمای بیرونی از آجرهای سفالی ساخته شده است و هیچ تزئینی ندارد.

مسجد «آمبر دنیم»

در میان فضای سبز و احاطه شده توسط یک استخر، مسجد «آمبر دنیم» داخل محوطه کارخانه «آمیر دنیم» در جنگلباریا قرار دارد. طراحی این مسجد دارای عناصر معماری مدرن استوایی است. این مسجد اصلا هیچ مناره یا گنبدی ندارد و استخری که آن را احاطه کرده این مسجد را شبیه به یک کلبه تعطیلات جذاب کرده است.

از آجر و بلوک های سیمانی دست ساز برای ایجاد دیوارهای مسجد استفاده شده است که اجازه جریان آزاد هوا و نور را می دهد و مسجد را به طور کامل دارای تهویه طبیعی می کند.

این مسجد طرح «لطف الله مجید» و دریافت کننده جایزه معمار جوان در سال ۲۰۱۵ است.

مسجد «محمد حنیف»

این مسجد ۱۶۵۰۰ فوت مربعی که یک پروژه عمومی توسط شرکت شهر داکا جنوبی است، در عظیمپور، داکا در کنار قبرستان عظیمپور قرار دارد.

این ساختمان مدرن با الهام از مسجد اعظم شاه در لالباغ ساخته شده توسط مغول ها است. یک تراس مرکزی بزرگ با الهام از معماری سنتی و یک ستون بلند وجود دارد که به عنوان مناره تنها و همچنین به عنوان آسانسور برای ساختمان چند طبقه عمل می کند.

سالن اصلی مرکزی توسط ستون‌های سیمانی با سایبان‌های برگ نیلوفر آبی نگه داشته شده و تصور یک جنگل سرپوشیده را ایجاد می‌کند.

دیوار غربی عمدتا شیشه‌ای با شیشه‌های مات است و پنجره‌های شمال و شرق به نور روز اجازه می‌دهند تا کل اتاق را روشن کند.

جایگاه های نماز نماز با چراغ های تعبیه شده در کف نشان داده می شوند تا ظاهری براق داشته باشند. تمام ردیف اول برای امام است و محرابی در آن وجود ندارد، اما تمام دیوار غربی با آجر قرمز تضاد زیبایی ایجاد کرده است. همچنین فضایی مجزا و اختصاصی برای نمازگزاران زن در نظر گرفته شده است.

مسجد موهور پارا

به گفته شرکت طراحی And Orden، مسجد «موهور پارا» به عنوان «فانوس روستایی» تجسم شده است و به آن مفهوم وفادار است ، چرا که در شب از درون می درخشد. این بنا که در سال ۲۰۱۴ ساخته شد و توسط معماران حسن نیرو، ناهید اکرم و منیفه رهنوما ساخته شد، برای طراحی خود در فهرست نهایی سومین دوره جایزه عبداللطیف الفوزان در سال ۲۰۱۹ قرار گرفت. این مسجد همچنین برنده بیست و هفتمین جایزه معتبر در بخش خارجی  معمار جوان سال در سال ۲۰۱۸ شد.

این سازه یادآور مساجد سنتی با یک نمازخانه بزرگ و یک مناره در بیرون است که به تنهایی و به دور از مسجد اصلی قرار دارد، با طرحی سنگین از مدرنیته که امکان هجوم طبیعی نور در طول روز را فراهم می کند. سقف سازه مستطیل شکل و دارای طاق های زیبایی است که در داخل سقف تعبیه شده است. منحنی های در هم تنیده جدا از یکدیگر که تصوری از یگانگی ایجاد می کنند، شبیه یک طاق نوک تیز است، اما نشان دهنده ارتباط انتزاعی بین افراد با ایمان و خالق است.

استفاده سخاوتمندانه از شیشه در دیوارها، پنجره‌ها و درها و همچنین دیوارهای سفید بکر و کف‌های کاشی‌کاری‌شده سفید، محیطی بسیار باز و آرام را در این مسجد روستایی در موهورپارا ایجاد می‌کند.

۵۰ مسجد نمونه

دولت بنگلادش در حال ساخت ۵۶۰ مسجد نمونه در سرتاسر کشور  است. همه این مساجد دارای فضاهای اقامه نماز برای زنان هستند و همچنین امکانات عمومی بیشتری مانند مراکز تحقیقاتی اسلامی، کتابخانه ها، کتابفروشی ها، مکانی برای شستشو و آماده سازی مردگان برای دفن ، بخشهای خواهند داشت. ۵۰ مورد از این مساجد نمونه همزمان به مناسبت ۵۰ سال استقلال بنگلادش افتتاح شدند، اما اکثر آنها هنوز به طور کامل فعال نشده اند.

وزیر امور مذهبی بنگلادش از پیشرفت سریع پروزه ساخت مساجد نمونه در مراکز فرهنگی اسلامی در همه مناطق این کشور خبر داد.

«شیخ محد عبدالله» در این باره گفت: کار ساخت مساجد نمونه در بنگلادش به سرعت در حال پیشرفت است و امیدواریم به زودی شاهد باشیم که مساجد نمونه در همه مناطق و نواحی کشورمان وجود دارند.

وی این اظهارات را در هنگام بازدید و بررسی پیشرفت در کار ساخت مسجد نمونه و مرکز فرهنگی اسلامی در «South Surma» بیان کرد.

عبدالله در این باره گفت: دولت می خواهد پیام صلح اسلام را در میان همه مردم با ساخت این مساجد و مراکز فرهنگی، ترویج دهد.

وزیر امور مذهبی بنگلادش تاکید کرد: همه مساجد و مراکز فرهنگی نقش های مهمی و حیاتی را به عنوان عوامل موثر در انجام فعالیت های فرهنگی اسلامی و اجتماعی در راستای برنامه های مذهبی ایفا می کنند.

به گفته مقامات بنگلادش، هدف از ساخت مساجد نمونه در همه مناطق این کشور مقابله با افراط گرایی است.

پروژه احداث ۵۶۰ مسجد مدل با هزینه ۸۷۲۲ میلیون تاکا (واحد پول بنگلادش) در آوریل ۲۰۱۷ توسط کمیته اجرایی شورای اقتصادی ملی این کشور به تصویب رسیده است.