معماری و شهرسازی پایدار لازمه ایجاد شهر پایدار/ ضرورت ایجاد سامانه رتبه بندی ساختمان های پایدار

رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان اصفهان با اشاره به مفهوم پایداری در شهرها و ساختمان ها گفت: در یک مفهوم کلی، پایداری یک سیستم یا جامعه در حال فعالیت به وضعیتی اطلاق می شود که آن سیستم یا جامعه بتواند تا آینده طولانی ادامه فعالیت بدهد؛ بدون اینکه بر اثر فرسایش یا اتمام منابع، به حکم اجبار متوقف شود یا سقوط کند.

به گزارش دبیرخانه اجلاس سازندگان و طراحان اصفهان، احمد بناکار در گفت و گو با «صما» با انتقاد از اینکه در چند دهه اخیر توسعه شهرها بدون توجه به میزان ذخایر منابع طبیعی، ذخایر انرژی و فرسایش محیط زیست انجام گرفته است، افزود: این موضوع نگرانی های عمیقی را در خصوص امکان بهره برداری و تامین منابع برای آیندگان به وجود آورده و همین چالش، علت اصلی روی آوردن متفکران و صاحب نظران به مقوله طراحی پایدار شهرها شده است.

شاخصه های شهر پایدار

وی با بیان اینکه البته منظور از پایداری، صرفا موضوع پایدار کردن ساختمان ها نیست، ادامه داد: به طور کلی می توان گفت شهر پایدار شهری است که با رعایت یک سری شاخصه ها و مولفه های مشخص، به شکلی توسعه پیدا می کند که نیازهای شهروندان امروز خود را به گونه ای تامین می کند که محدودیت و محرومیت نسل آینده در استفاده از منابع را به دنبال نداشته باشد.

بناکار با اشاره به اینکه امروزه شاخص های اصلی توسعه پایدار شهری در چهار مقوله حفاظت از محیط زیست، بهره گیری صحیح از منابع انرژی تجدیدناپذیر، توسعه اجتماعی و رشد اقتصادی طبقه بندی می شوند، یادآور شد: وحدت نظر در تصمیم گیری ها و همکاری همه جانبه سطوح مدیریتی و حاکمیتی، لازمه تحقق توسعه پایدار شهری است تا بستر مناسبی در جامعه جهت توسعه پایدار انسانی، بهبود رفاه اجتماعی شهروندان، رشد اقتصادی، برقراری عدالت و همبستگی اجتماعی، تقویت بنیان های اجتماعی و خانوادگی، ایجاد نظم ساختاری در فضای شهری، یکپارچه سازی ساختار بصری محیط شهری و… فراهم شود.

وی تاکید کرد: بدون شک لازمه ایجاد یک شهر پایدار، معماری و شهرسازی پایدار است و این دو مقوله به هیچ عنوان از یکدیگر تفکیک پذیر نیستند.

پایداری در معماری و شهرسازی مدرن

به گفته این مسئول نظام مهندسی، در معماری مدرن معموال فرم ساختمان ها تابع عملکرد است؛ در صورتی که در گذشته فرم ساختمان تابع اقلیم بوده است. یعنی در هر اقلیم، فرم ساختمان تابع شرایط اقلیمی آن منطقه بوده است و علاوه بر فرم، مصالح و جزئیات اجرایی آن به گونه ای انتخاب می شده که از اقلیم و شرایط محیطی حداکثر استفاده صورت گرفته و آسایش ساکنان با حداقل دخل و تصرف در طبیعت و مصرف انرژی حاصل شود .

بناکار اضافه کرد: امروزه با عنایت به گسترش آلودگی های زیست محیطی و کاهش ذخایر انرژی فسیلی در جهان، موضوع اقلیم مجددا به صورت موضوع حائز اهمیت برای انسان و محیط زندگی اش درآمده و مباحث معماری اقلیمی و معماری پایدار جزو مباحث مورد توجه در حوزه معماری و شهرسازی شده است.

مولفه های طراحی شهر پایدار

وی با اشاره به مولفه های متنوعی که در طراحی معماری و شهرسازی یک شهر پایدار باید در نظر گرفته شوند؛ توضیح داد: به اختصار این مولفه ها شامل حفاظت از محیط زیست طبیعی، گیاهان و جانوران، لحاظ کردن تراکم جمعیتی و امکانات متنوع شهری در طراحی و اجرای ساختمان ها، دسترسی به حمل ونقل باکیفیت و متنوع، کاهش آلودگی در هنگام ساخت و ساز، مدیریت آب های سطحی، کاهش مصرف انرژی از طریق طراحی مناسب پالن ها و بازشوها، طراحی مناسب لایه های پوسته خارجی ساختمان، اندازه گیری و مدیریت مستمر میزان مصرف انرژی، بکارگیری انرژی های تجدیدپذیر مانند نورخورشید و باد در طراحی ساختمان ها، استفاده از مصالح قابل بازیافت و… هستند.

رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان اصفهان اضافه کرد: به لحاظ اهمیت موضوع پایداری شهرها و ساختمان ها، از حدود سی سال پیش سامانه های رتبه بندی ساختمان های پایدار در کشورهای پیشرفته جهان راه اندازی شده اند و در حال حاضر در خاورمیانه کشورهای امارات، قطر، اردن و ترکیه سامانه رتبه بندی دارند.

ضرورت ایجاد سامانه رتبه بندی ساختمان های پایدار

وی با بیان اینکه در ایران نیز اقدامات اولیه در زمینه راه اندازی سامانه های رتبه بندی ساختمان های پایدار صورت گرفته است، ولی هنوز فاقد چنین سامانه ای هستیم، تصریح کرد: وظیفه این سامانه ها اندازه گیری و رتبه بندی ساختمان ها براساس مولفه ها و شاخصه های پایداری است.

بناکار در پایان با اعلام این خبر که اخیرا تفاهم نامه همکاری دوجانبه بین شهرداری اصفهان و بنیاد جهانی انرژی در راستای تحقق شهر پایدار به امضا رسیده و اصفهان به عنوان نخستین شهر کشور به شبکه جهانی شهرهای پایدار پیوسته است، خاطرنشان کرد: در این راستا قرار شده اجرای سیستم ساختمان پایدار بر اساس استانداردها و شاخص های بین المللی در یک نقطه از شهر اصفهان به عنوان پایلوت انجام شود.