اجزای آسانسور و جانمایی آن در ساختمان

آسانسور وسیلۀ جابه جایی و انتقال اشخاص و وسایل سنگین در طبقات ساختمان است که حرکت آن به صورت قائم و در راستای یک محور صورت می گیرد. طبق ضوابط و مقرّرات ساختمان سازی در ساختمان های با طول مسیر قائم حرکت بیش از هفت متر از کف ورودی اصلی (معمولاًً بیش از سه طبقه) تعبیه آن الزامی است. همچنین در ساختمان های ۸ طبقه و با طول مسیر قائم حرکت ۲۸ متر و بیشتر از کف ورودی اصلی ،باید دو آسانسور تعبیه گردد.

 

اجزای آسانسور

چاه آسانسور: فضایی است که ریل ها و برخی از تجهیزات دیگر آسانسور در آن نصب می شوند و کابین و وزنه تعادل در آن حرکت می کنند.

چاهک: فاصله قائم بین کف پایین ترین محل توقف تا کف چاه آسانسور را چاهک می نامند.

کابین:جزئی از آسانسور است که مسافر یا بار یا هردو را در خود جای می دهد. کابین دارای کف برای ایستادن، دیواره هایی برای حفاظت مسافران یا بار، سقف و در می باشد.

درهای طبقات: درهایی هستند که در محل ورودی طبقات به کابین قرار می گیرند.

 

درب کابین : در ورودی کابین که معمولاً به صورت خودکار باز و بسته می شود.

ریل های راهنما: اجزای فلزی با مقطع T هستند که برای هدایت کابین یا وزنه تعادل به کار می روند.

وزنه تعادل: وزنه یا ترکیبی از وزنه هاست که برای متعادل کردن وزن کابین و بخشی از ظرفیت آن
به کار می رود

موتورخانه: فضایی است که موتور گیربکس یا سیستم محرکه آسانسور، تابلو کنترل و … را در خود جای می دهد. بهترین جانمایی برای موتورخانه در بالای چاه آسانسور است هر چند که ممکن است به دلیل پاره ای محدودیت ها موتورخانه در پایین یا کنار چاه  باشد.

 

الزامات اولیه برای انتخاب آسانسور

در ساختمانهای بیشتر از ۴ طبقه با حداکثر طول مسیر حرکت بیشتر از ۱۰ / ۵۰ متر (کف ورودی اصلی تا کف آخرین توقف) تعبیه آن الزامی است. در ساختمانهای ۸ طبقه با طول مسیر حرکت ۲۸ متر و بیشتر باید حداقل دو دستگاه آسانسور پیش بینی شود.

 

جانمایی آسانسور

طراح باید محل قرارگیری آسانسور در ساختمان را با توجه به معیارهای سهولت دسترسی، سهولت رفت وآمد مسافران و هدایت آنها به سمت آسانسور تعیین نماید، به گونه ای که آسانسور در مرکز حرکتی و ترافیکی ساختمان قرار گرفته و بتوان با کمترین حرکت و جابه جایی مسافر و بار، از نقاط مختلف ساختمان به آن دسترسی پیدا کرد. ورود و خروج افراد از آسانسور به طبقات و بالعکس، باید به راحتی و بدون تداخل حرکتی صورت بگیرد و فضای کافی جهت انتظار و در ورودی و خروجی در نظر گرفته شود. در ساختمان های مسکونی با آسانسور تکی عمق راهرو برابر یا بزرگ تر از عمق کابین در نظر گرفته می شود. حداکثر فاصله پیاده روی از در ورودی ساختمان یا آپارتمان برای سوار شدن به آن در هر طبقه ۴۵ متر در نظر گرفته می شود.در صورتی که تعداد آن بیش از یک دستگاه باشد می توان آنها را کنار هم یا رو به روی هم قرار داد.

سیستم های فراخوانی آسانسور

نحوه پاسخ به احضار مسافرین در آسانسور با توجه به نوع کاربری ساختمان می تواند متفاوت باشد و انتخاب صحیح سیستم کنترل اهمیت زیادی دارد. انواع مرسوم سیستم های فراخوانی به شرح زیر می باشد:

 

ساده: در این نوع، آسانسور به اولین احضار پاسخ داده و تا انجام این فرمان، احضارهای بعدی بی تاثیر است. این سیستم که ساده ترین است برای مکان های کم ترافیک، آسانسورهای باربر و بیماربر با تعداد طبقات کم مناسب است. دکمه احضار در طبقات در این سیستم تکی است.

 

جمع کن رو به پایین: در این نوع در حین حرکت از بالا به پایین به کلیه احضارها پاسخ می دهد و برای ساختمان های مسکونی و پر جمعیت و ساختمان های اداری که در طبقات آن شرکت های مستقل از هم قرار دارند و کم ترافیک هستند مناسب می باشد. دکمه احضار در طبقات در این سیستم تکی است.

 

جمع کن رو به بالا: شبیه جمع کن رو به پایین است و به احضارها از پائین به بالا پاسخ می دهد و برای ساختمان های کم ترافیک که طبقه اصلی در بالا و سایر طبقات در پایین است مناسب می باشد.دکمه احضار در طبقات تکی است.

 

جمع کن انتخابی: در این نوع، آسانسور به احضارهای در جهت حرکت کابین پاسخ داده و در نتیجه از توقف های غیرضروری در پاسخ به احضارهایی که خلاف جهت حرکت کابین است جلوگیری به عمل می آید. در هر طبقه دو دکمه با علامت بالا و پایین )به غیر از طبقات انتهایی بالا و پایین که یک دکمه می باشد(، وجود دارد.این نوع کنترل برای ساختمان های اداری پر ترافیک توصیه می شود.

 

فراخوانی گروهی: اگر کنترل به صورت دوتایی، سه تایی و یا بیشتر باشد دو، سه یا چند آسانسور با یک فرمان کنترل شده و نزدیک ترین کابین هم جهت به احضار پاسخ می دهد. در این سیستم زمان انتظار مسافرین حداقل خواهد بود و برای برج های مرتفع، هتل ها و موسسات بزرگ که از چند دستگاه آسانسور نزدیک به هم استفاده می نمایند مناسب است.

 

ابعاد آسانسور

معمولاًً کف اتاقک آسانسورها به شکل های مربع یا مستطیل است. به طورکلی ابعاد اتاقک آن بستگی به ظرفیت آن دارد. ظرفیت آسانسور یعنی تعداد افراد یا وزن اشخاص یا اشیایی که آن می تواند حمل نماید. در جدول زیر ابعاد کابین و حداکثر مساحت مجاز که توسط یکی از کارخانه ها تولید می شود ملاحظه می گردد.