دانشنامه ساخت و ساز

تاسیسات مکانیکی و انواع آن

  تاسیسات به عنوان قلب تپنده ساختمان از اهمیت و اعتبار خاصی برخوردار می باشد. بطوری که کم توجهی به این بخش منجر به عدم آسایش ساکنین و در نتیجه باعث غیر قابل استفاده شدن فضاهای مفید ساختمان می شود،از این رو محاسبه و انتخاب سیستم  تاسیساتی مناسب تصمیم بسیار حساسی است… (ادامه دارد) که توسط مهندسین طراح اخذ می شود.در این انتخاب علاوه بر دانش مهندس طراح،نظر کارفرما و یا ساکنین و امکانات و شرایط ساختمان نیز دخالت دارند.عوامل زیادی باید مورد تجزیه تحلیل و قضاوت قرار گیرند که اهم آنها،ایده های شخص یا سازمان سرمایه گذار و جنبه های اقتصادی طرح می باشند.

انواع تاسیسات مکانیکی

تاسیسات مکانیکی در مجموع به دو دسته کلی، صنعتی و ساختمانی قابل تقسیم می باشند. تاسیسات مکانیکی صنعتی شامل بخش هایی چون انتقال آب، فاضلاب یا به صورت کلی انواع سیالات، تصفیه ی آب و فاضلاب، تولید انرژی از حرکت سیال و… می باشد. در ضمن، تاسیسات مکانیکی ساختمان شامل بخش ها ی مختلفی هستند که عبارتند از:

  • تاسیسات گرمایشی و سرمایشیتاسیسات بهداشتی (آب و فاضلاب): این نوع تاسیسات مکانیکی شامل دو سیستم انتقال آب که موازی یکدیگر عمل می کنند. یکی وظیفه تأمین آب آشامیدنی و مصرفی را به عهده دارد و دیگری مواد ضایعاتی انباشته شده در لوله ها (فاضلاب) را از ساختمان خارج می کند.
  • تاسیسات گاز رسانی: سیستم لوله کشی گاز و انشعابات آن در ساختمان که بر اساس قوانین و مقررات مشخصی طراحی و اجرا می گردد.
  • تاسیسات استخر(استخر، جکوزی، سونا): مجموعه ای است که از بخش های مختلفی شامل مدار گردش آب، فواره و آب نما، گرم کننده، سیستم اتوماتیک مواد شیمیایی و سیستم کنترل، تشکیل شده است.
  • تاسیسات آتش نشانی ( اعلام حریق، اطفاء حریق): شامل تجهیزات اطفاء حریق که با هشدار سیستم اعلان حریق، آب را به محل آتش سوزی منتقل می کنند.تاسیسات و تهویه مطبوع در بیمارستان ( تاسیسات گازهای طبی): مجموعه ای شامل سیستم تأمین گازهای طبی از جمله اکسیژن، دی اکسید کربن، نیترواکساید، هوای فشرده و نیز سیستم خلاء می باشد.
  • تاسیسات سیستم های بخار: سیستم لوله کشی بخار و انشعابات آن در ساختمان که شامل متعلقاتی از جمله شیرآلات کنترل و تقلیل فشار، تله های بخار و … است.
  • طراحی و اجرا در تاسیسات پله برقی و آسانسور: شامل تجهیزاتی که مهمترین آن ها کابین، وزنه تعادل، الکتروموتور، راه پله و تابلو برق هستند.
  • طراحی و اجرا در تاسیسات آبنما و فواره
تاسیسات مکانیکی

نحوه طراحی تاسیسات مکانیکی

در طراحی تأسیسات مکانیکی، ملاحظات مربوط به سازه و معماری ساختمان، نقش مهمی را ایفا می کند؛ چنانکه هماهنگی مهندسان مکانیک با مهندسین عمران و معمار ساختمان، از ابتدای پروژه، لازمه طراحی اصولی و بی عیب و نقص تأسیسات مکانیکی ساختمان می باشد. هرچند که امروزه می توان به کمک مدل سازی سه بعدی اجزاء تشکیل دهنده ساختمان که یکی از ارکان فناوری BIM یا همان Building Information Modeling و به معنای مدل سازی اطلاعات ساختمان می باشد، اساساً مشکلات ناشی از عدم هماهنگی ها، اشتباهات طراحی و دوباره کاری ها را از میان برد.

الزامات و چگونگی طراحی تأسیسات مکانیکی ساختمان را به طور مختصر در دو بخش تأسیسات بهداشتی و تأسیسات HVAC بررسی می نمائیم:

۱- طراحی تأسیسات بهداشتی:

هدف از طراحی تأسیسات بهداشتی، ایجاد سیستم مناسب توزیع آب و دفع فاضلاب ساختمان می باشد که در صورت عدم کفایت، مشکلات قابل توجهی را برای ساکنین آن به وجود می آورد. تمامی محاسبات لازم جهت طراحی تأسیسات بهداشتی، بر اساس استانداردهای تعریف شده در مبحث شانزدهم مقررات ملی ساختمان انجام می گیرد. عمده ترین پارامترهای محاسبه و طراحی در سیستم آبرسانی، سایزینگ لوله های آب سرد و آب گرم مصرفی و در صورت نیاز انتخاب پمپ و مخزن می باشند.

در سیستم دفع فاضلاب نیز، سایزینگ لوله های فاضلاب سبک و سنگین، لوله های حامل آب باران و لوله های تهویه سیستم فاضلاب و همچنین درنظر گرفتن شیب کافی برای لوله های افقی از مهمترین مراحل محاسبه و طراحی به شمار می روند.

۲- طراحی تأسیسات HVAC:

طراحی دقیق و اجرای اصولی تأسیسات مکانیکی HVAC به منزله ایجاد شرایط مطلوب محیطی (از نظر دما، رطوبت، تمیزی هوا و …) در فضاهای داخلی ساختمان خواهد بود که تأثیر مستقیم آن روی میزان سطح آسایش ساکنین، غیر قابل انکار می باشد. ظرفیت سنجی و انتخاب سیستم مناسب از الزامات اولیه و اساسی طراحی تأسیسات HVAC به حساب می آیند. چنانکه هریک بایستی در دو فاز جداگانه محاسبه و ارزیابی گردند. گام بعدی در طراحی تأسیسات HVAC شامل مراحل متعددی است که مهمترین آن ها عبارتند از: سایزینگ خطوط لوله کشی و یا کانال کشی، انتخاب تجهیزات مناسب با توجه به نوع سیستم انتخابی و ارائه نقشه های دقیقی که مبنای اجرای پروژه قرار خواهند گرفت و بایستی همواره مطابق با محدودیت های فیزیکی ساختمان باشند.

مطالب پیشنهادی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا