تحقق «مجری ذیصلاح» با عملیاتی شدن طرح چندمنظوره کنترل و ارزیابی خدمات مهندسی

هم اکنون در بازار کار، کنترل و افزایش کیفیت خدمات جهت جلب رضایت مشتری، یک اصل کلیدی است تا جایی که ارائه اطلاعات در قالب آمار و ارقام مستند و دقیق از افزایش کیفیت ساخت ناشی از اقدامات کنترل کیفیت خدمات در حوزه های مختلف برای بهره برداران و عموم مردم بعنوان مشتریان این خدمات ضروریست که طبق بند ۵ از اهداف و خط مشی ۱۰گانه سازمانهای نظام مهندسی ساختمان در ماده ۲ قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان نیز به این مهم تأکید شده است.

تجربه فعالیت
یکساله کنترل مضاعف خدمات مهندسی در بیش از ۵۰۰ پروژه در ۱۲ منطقه بافت فرسوده شهر
تهران، در کنار ارائه ظرفیتهای بالای جامعه مهندسی، واقعیت تلخ کیفیت نازل خدمات
مهندسی را نشان میدهد. اگرچه علل مختلفی، این نتایج را حادث نموده اند ولی در این
میان سهم قصور سازمان نظام مهندسی ساختمان به دلیل عدم کنترل کیفیت و بالتبع آن
عدم ارائه راهکارهای اساسی برای افزایش کیفیت خدمات مهندسی، از همه عوامل دیگر
بیشتر نمایان می­باشد و لذا براین اساس طرحی تهیه شده که درصورت اجرایی شدن آن
(البته منوط به رعایت ملزومات دقیق آن) می­تواند بیش از پیش به حیثیت حرفه­ای و
پررنگ نمودن ارزش خدمات مهندسان در جامعه کمک نماید.

یاددآوری یک تجربه
موفق

در سال ۹۱ و پس از
عقد تفاهم‌نامه کلی همکاری نظام مهندسی ساختمان استان تهران با سازمان نوسازی شهر
تهران، یک کارگروه ویژه متشکل از هفت رشته تخصصی با محوریت گروه تخصصی شهرسازی جهت
پیشبرد امور مربوط به این تفاهم شکل گرفت. ابتدا طرح شهرسازان افتخاری از طریق
گروه تخصصی شهرسازی با همکاری سازمان نوسازی شهر تهران به مرحله اجرا درآمد و در
ادامه موضوع ارتقاء کیفیت ساخت و ساز در بافتهای فرسوده با درخواست سازمان نوسازی
و استقبال گروه تخصصی عمران مورد پیگیری قرار گرفت.

اهم برنامه ها و
اقدامات صورت گرفته در کنترل مضاعف نوسازی بافت فرسوده در دو حوزه اجرا و نظارت
توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران به شرح ذیل بوده است:

۱- نحوه انتخاب
مهندسین ناظر ویژه

مرحله اول: انتخاب
۲۰۰ نفر از میان ۲۰۰۰ نفر با بررسی رزومه ها

مرحله دوم: انتخاب
۵۰ نفر از میان ۲۰۰ نفر با مصاحبه

مرحله سوم: انتخاب
۱۰ نفر (۱۳ نفر) از میان ۵۰ نفر با یک ماه فعالیت

۲- تدوین چک لیست
های مهندسین ناظر ویژه

ویرایش اول: با عمق
کم و شرح زیاد برای ماه های اول و دوم

ویرایش دوم و سوم:
با عمق متوسط و شرح متوسط برای ماه های سوم تا ششم

۳- مشاوره حضوری و
تلفنی مهندسین ناظر ویژه، پیگیری امور بیمه و قرارداد آنها

۴- تشکیل وبسایت
کنترل و ارزیابی خدمات مهندسی نوسازی بافت فرسوده درجهت اطلاع رسانی مناسب و به
موقع به ویژه برای مهندسان ناظر در ساخت و سازهای بافتهای فرسوده و فراهم نمودن
زمینه های آموزشی لازم

۵- تجزیه و تحلیل
اطلاعات اخذ شده به تفکیک هر گروه کاری و مناطق شهر تهران

۶- تهیه گزارشات و
ارائه به هر دو سازمان

۷- تهیه چشم انداز
و پیش نویس قرارداد جهت تمدید

برای مجموعه
فعالیتهای تیم کنترل مضاعف نوسازی بافت فرسوده سازمان نظام مهندسی استان تهران چشم
اندازی سه ساله به شرح ذیل تهیه و تنظیم شده بود:

۱- سال اول:

۱-۱- ارزیابی کیفیت
اجرا و نظارت

۱-۲- ارزیابی کیفیت
ساخت و ساز

۱-۳- ارزیابی
مجریان

۱-۴-
ارزیابی ناظران

۲- سال
دوم و سوم:

۲-۱- ادامه­ی
ارزیابی کیفیت اجرا و نظارت به صورت مستمر (شامل کیفیت ساخت و ساز، مجریان و
ناظران)

۲-۲- تدقیق و
ارتقای سیستم ارزیابی

۲-۳- رسیدن نمره
کیفیت ساخت و ساز در بافت فرسوده به ۹۰ از
۱۰۰ (یا رسیدن سطح کیفیت ساخت و ساز در بافت فرسوده به سطح بافت­های غیر فرسوده)

۲-۴- افزایش سطح
انگیزه برای خرید واحد مسکونی در بافت فرسوده با ارتقای کیفیت ساخت و ساز و ایجاد
اطمینان برای خریداران و در نتیجه افزایش انگیزه سازندگان در این بافت

۳- راهکارهای
عملیاتی:

۳-۱- ارتقای فرهنگ
عمومی ساخت و ساز

۳-۲- حرکت در جهت
به کارگیری مجریان ذی­صلاح

۳-۳-
ارتقای سطح دانش و توانمندی مجریان ذی­صلاح و ناظران (آموزش)

۳-۴-
ارتقای اسناد رسمی ساخت و ساز (مقررات ملی و نشریه­های رسمی) با نگرش بر ملاحظات
خاص بافت فرسوده (تهیه اسناد جدید یا بازنگری اسناد موجود)

۳-۵-
ارتقای فن­آوری­های ساخت و ساز (بومی­سازی فن­آوری­های نوین و کارآمد)

۳-۶-
ارتقای کیفیت مصالح (در مراحل کارخانه، بازار و کارگاه)

۳-۷-
تعریف پروژه­های پژوهشی مورد نیاز جهت تحقق سایر راهکارها

۳-۸-
راهکارهای تشویقی، برخوردی و بازخواستی (در قبال مجریان و ناظران)

۳-۹-
تعیین جایگاه و وظایف دستگاه­های دولتی و غیر دولتی ذی­ربط مانند شهرداری، وزارت
راه و شهرسازی، سازمان نظام مهندسی و غیره در کنترل کیفیت ساخت و ساز و تهیه
فرآیندهای مربوطه

۳-۱۰-
ایجاد یکپارچگی و هماهنگی میان شیوه­نامه­ها و مدارک کنترل مضاعف با سایر منابع و
مدارک موجود مهندسی ساختمان

متاسفانه این تجربه
موفق به دلیل تغییرات مدیریتی در سازمان نوسازی شهر تهران و عدم حمایت لازم از
جانب سازمان نظام مهندسی در دوره ششم ابتر و نیمه تمام باقی ماند و فقط برنامه های
سال اول آنهم با سختی های دشوار به انجام رسید.

فوائد طرح چند
منظوره کنترل و ارزیابی خدمات مهندسی

از فوائد ارزنده و
متعدد این طرح که در نهایت تأمین مهمترین هدف قانون یعنی ارتقاء کیفیت ساخت را به
دنبال خواهد داشت، تأمین زیرساختهای لازم جهت حضور و بروز مجریان ذیصلاح واقعی(و
نه صوری) می باشد.

از دیگر فوائد مهم
و موثر حاصل از اجرایی شدن صحیح این طرح، رقابتی شدن تمام خدمات مهندسی حتی در بخش
نظارت خواهد بود. یعنی ارجاع کار نظارت می­تواند در عین توزیعی، رقابتی هم باشد.
در کارگروه نظارت گروه تخصصی عمران طی جلسات متعددی اقدامات کارشناسی لازم برای
کیفی نمودن خدمات مهندسان ناظر با تعیین معیارهایی مشخص بصورت علمی و کاربردی
انجام پذیرفته است، بدین صورت که امکان ارزیابی و کنترل کیفیت خدمات مهندسان ناظر
باتوجه به این معیارها، فراهم شده است و چنانچه این مهم در مراحل اقدامات کنترل
خدمات مهندسی مورد توجه قرار گرفته و اجرایی شود، مبتنی بر ارزیابی های صورت گرفته
به هریک از مهندسان ناظر، کار ارجاع خواهد شد که با این روش به سمت ارجاع کار
عادلانه پیش رفته و زمینه رقابت میان مهندسان در ارائه خدماتی بهتر، افزایش خواهد
یافت.

کارآموزی مهندسان
پس از اخذ مدرک تحصیلی به مدت حداقل ۱ و حداکثر ۳ سال (باتوجه به مدرک تحصیلی)،
ماده۵ از فصل دوم آئین نامه اجرایی از شروط اخذ پروانه اشتغال محسوب می­گردد که
متاسفانه در حال حاضر برای آن برنامه­ای وجود نداشته و اغلب بصورت صوری تهیه می­گردد
که با اجرای این طرح، تأمین شرایط مناسب برای کارآموزی نیز فراهم خواهد شد.

این طرح در سه حوزه
طراحی، اجرا و نظارت متناسب با ضوابط حاکم بر ساخت و ساز هریک از استانها، در تمام
سازمانهای نظام مهندسی ساختمان قابلیت اجرا خواهد داشت ولی اجرای صحیح و اصولی آن
منوط به رعایت روشهای ذیل می باشد که شرح آن در این مجال نمی گنجد.

الف- استفاده از
افراد دارای تجارب اقدامات موفق در کنترل مضاعف خدمات مهندسی جهت تأمین زیرساختهای
مربوطه (باتوجه به سرمایه­گذاری و هزینه­های انجام شده در این بخش)

ب- استفاده از شیوه فراخوان عمومی جهت شناسایی
متقاضیان اصلح برای انجام کار

ج- برنامه ریزی و
انجام کلیه اقدامات بصورت تیمی

د- برنامه ریزی و
تأمین زیرساختهای لازم جهت انجام کارها بصورت سلسله مراتبی؛ اقدامات اجرایی،
اقدامات سرپرستی و اقدامات مدیریتی

ه- برنامه ریزی و
انجام هرگونه اقدام براساس ساختار و شرح خدمات تعیین شده