بازنگری لایحه برج – باغ‌ها در دستورکار شورا
نقشه‌های هوایی زمین‌های شهری در تهران نشان می‌دهد طی ۲۰ سال گذشته بیش از ۴۵۰۰ هکتار از باغات تهران تخریب شده است و اکنون همزمان با افزایش آلودگی هوا، تهران را از نظر تنفسی با بن‌بست مواجه کرده است البته اعضای شورای دوم شهر تهران در اسفندماه سال ۸۲ مصوبه‌یی را گذراندند که بر اساس آن مالکان باغ‌ها را ملزم به حفظ ۷۰ درصد از باغ می‌کرد در حالی که به دلیل کارشکنی‌ها شهرداری تهران هیچ‌گاه عملا اجرا نشد و این پروسه تاکنون به تشکیل ۳۰۰ تا ۲۵۰۰ پرونده باغ‌خواری در محاکم قضایی منجر شده است.
بر همین اساس دو
کمیسیون معماری و سلامت شورا لایحه‌یی را با عنوان طرح صیانت از باغات در دست
بررسی دارند که بر اساس آن تمامی باغات شناسنامه‌دار شوند تا از یک سو از روند
تخریب باغات جلوگیری کنند و از سوی دیگر نیز دست محاکم قضایی برای ارائه حکم
مصادره باغ به نفع دولت در صورت تخلف باز شود.
آن طور که محمد حقانی، رییس کمیسیون سلامت
شورای شهر می‌گوید یک فوریت این طرح طی یک ماه گذشته در شورا به تصویب
رسیده است اما بخش تکمیلی لایحه طی یک ماه آینده در صحن شورا بررسی خواهد شد.
حقانی با انتقاد از روند اجرای مصوبه پیشین در شهرداری تهران توضیح می‌دهد: طبق
این طرح قرار بود مالکان بر اساس ۳۰ درصد زمین در ارتفاع تراکم را افزایش دهند و بقیه
زمین حفظ شود اما شهرداری در سال‌های گذشته حتی تا ۵۰ درصد نیز به مالکان مجوز
ساخت داده است. مالکان هم بخش باقیمانده باغ‌ها را با بی‌توجهی خشک کردند. در
ادامه نیز مجوزهای ساخت پارکینک، استخر و آلاچیق در طبقات منفی زمین نیز منجر شد
تا بقیه باغ تخریب شود تا جایی که این اواخر حتی شاهد انتشار تبلیغی در روزنامه‌ها
با عنوان «برج – پارک» بوده‌ایم.
او با اشاره بر نقش ضعیف شوراهای شهر در
نظارت بر این مصوبه توضیح می‌دهد: باغات تهران با همین ترتیب تخریب شد و شوراهای شهر
نیز هیچ فعالیت نظارتی در این باره نداشتند اما اکنون در کمیسیون سلامت و خدمات
شهری طرحی در دست بررسی است که طبق آن مصوبه برج-باغ‌ها منتفی می‌شود تا لایحه‌یی
برای شناسنامه‌دار کردن باغات و گسترش فضای سبز تنظیم شود. بر این اساس تعداد، نوع،
جانمایی درختان و نام مالک در شناسنامه قید و به امضای مالک باغ می‌رسد.
حقانی درباره بخش دیگر این لایحه می‌گوید:
در طرح تفصیلی تهران تنها به باغاتی که در پهنه G قرار داشتند توجه می‌شود اما لایحه جدید بخشی را
به طرح تفصیلی اضافه خواهد کرد که طبق آن باغاتی که در ۳ پهنه دیگر قرار دارند نیز
طبق مقررات پهنه G ساخته شوند.
او درباره ۲۵۰۰ پرونده تخلف در حوزه باغ‌خواری توضیح می‌دهد:
محاکم قضایی نتوانسته‌اند برای این پرونده حکم قطعی صادر کنند و عمده دلیل آن هم
این است که از سال ۵۹ طرح شناسنامه‌دار کردن باغات اجرا نشد به همین دلیل نیز قاضی
سندی برای اثبات ماهیت باغ ندارد در حالی که برابر با ماده ۱۲ قانون زمین شهری
قاضی می‌تواند حکم قطعی بدهد اما متاسفانه طفره می‌روند. البته آمار مهدی چمران،
رییس شورای شهر درباره پرونده باغ‌خواری کمی متفاوت‌تر از آن چیزی است که از سوی
محمد حقانی اعلام شد. او می‌گوید: از سال ۸۲ تاکنون بیش از ۳۰۰ پرونده
باغ‌خواری به دادگاه فرستاده شده است اما هیچ یک از آنها هنوز حکم نگرفته‌اند.
البته حکم برای جرایم گرفته شده اما هنوز هیچ حکمی برای مصادره باغ گرفته نشده
است. چمران درباره شناسنامه‌دار کردن باغات نیز معتقد است که شناسنامه‌دار کردن
باغ‌ها هر چه سریع‌تر باید انجام شود. او می‌گوید: باید در طرح تفصیلی
تهران لایحه‌یی تعریف کنیم تا بتوانیم موجودیت باغ‌ها را رصد کنیم. سازمان پارک‌ها
و فضای سبز نیز می‌تواند در این باره لایحه‌یی تنظیم و بر انجام آن نظارت کند.
مصوبه برج- باغ‌ها فاقد پیوست بود
باغات و درختان ریه‌های شهر هستند اما در
سال‌های اخیر این ریه‌ها دچار آسیب شدیدی شده‌اند و آن‌گونه که محمد سالاری، رییس
کمیسیون معماری و شهرسازی تهران هم تایید می‌کند آمارهای
چالش‌برانگیز و غیرقابل انکار از مرگ بیش از ۲۷۰۰ نفر در سال وجود دارد که مشکلات
مترتب بر آلودگی هوا دلیل آن است. او تخریب باغات را موضوع بسیار مهمی می‌داند که
کلیه اعضای شورا نسبت به آن دغدغه دارند و می‌گوید: علت آلودگی‌هایی که در تهران
به وجود آمده مشکلات زیست‌محیطی است که در شهر تهران ایجاد شده است که توجه به حفظ
باغات و درختان را صد چندان می‌کند. او مصوبه شورای دوم در قالب برج –باغ‌ها را
فاقد پیوست‌های مطالعاتی می‌داند و می‌گوید: این مصوبه به چند دلیل تاکنون اجرا
نشده و در فرآیند تحقق‌پذیری دچار انحرافاتی شده است. در مفاد طرح تفصیلی تهران
مالکان در ازای ساخت از مترمربع ملزم به ساخت پارکینگ شده‌اند به همین دلیل
شهرداری‌ها در زیرزمین تا ۶۰درصد اجازه گودبرداری داده‌اند که این مجوز قطع درختان
را به دنبال دارد ضمن اینکه تعداد قابل توجهی از درختان نیز با ایجاد رمپ‌ها از
بین می‌روند. یک مشکل اساسی دیگر هم اینکه جایی که باغ است ارتفاع آن کاملا متفاوت
می‌شود و بحث مشرفیت را ایجاد می‌کند. از سوی دیگر بعضی موقعیت باغ را تغییر داده‌اند
و نسبت به تفکیک آن اقدام کرده‌اند. در آماری که شورا از محاکم قضایی گرفته است
هنوز یک مورد هم اعمال ماده ۶ که مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام است نیز نداشتیم.
این مصوبه می‌گوید، اگر باغی به‌طور کلی از بین برود یا تفکیک شود باید به نفع
دولت ضبط شود. البته مراجع قضایی هم دلایل خود را دارند و طبق قانون باید عمدی
بودن تخریب باغ برای آنها اثبات شود در حالی که اثبات آن کمی مشکل است. سالاری با
اشاره به مصوبات شورا برای حفظ و صیانت از باغات می‌گوید: اکنون در حال بازنگری
لایحه برج- باغ‌ها هستیم. سال گذشته نیز مصوبه‌یی را از سر گذراندیم که بر
اساس آن شهرداری ملزم است تنها به املاک باغ- شهری پایان کار بدهد که ۷۰ درصد زمین
به کاشت درخت اختصاص داده شده باشد. این مصوبه در ابتدا اعتراضاتی از سوی مالکان و
بعضا شهرداری‌های مناطق داشت اما اکنون اجرایی می‌شود.
