کمبود تولید و عرضه مسکن استیجاری در کشور یکی از مشکلات مهم این بخش است و این در حالی است که به گزارش مرکز آمار در سال ۱۳۹۰ علیرغم وجود کسری ۱.۲ میلیون واحد مسکن، یک میلیون و ۶۰۰ هزار خانه خالی در کشور وجود دارد که این خود نشان از عدم تمایل سازندگان و مالکین مسکن برای ورود به بحث اجاره داری است.
تامین و عرضه و در اختیارگذاری مناسب و درست مسکن به عنوان یکی از
نیازهای حیاتی و البته اصلی جامعه، یکی از دغدغه ها و مسائل مهم پیش روی دولتهاست.
اینک در دولت یازدهم طرح جامع مسکن در حالی رونمایی و به عنوان راهبرد
اصلی در حل مشکلات این بخش تلقی می شود که براساس آمار منتشر شده از سوی وزارت راه
و شهرسازی در حال حاضر ۵/۲ میلیون خانوار در سطح کشور مسکن ملکی ندارند.
طرح جامع مسکن حاوی مسائل مختلفی است که توسعه بازار استیجار از جمله محورهای مهم آن
است.
کمبود تولید و عرضه مسکن استیجاری در کشور یکی از مشکلات مهم این بخش
است و این در حالی است که به گزارش مرکز آمار در سال ۱۳۹۰ علیرغم وجود کسری ۱.۲
میلیون واحد مسکن، یک میلیون و ۶۰۰ هزار خانه خالی در کشور وجود دارد که این خود
نشان از عدم تمایل سازندگان و مالکین مسکن برای ورود به بحث اجاره داری است.
«صما» در این گزارش علت عدم تمایل سازندگان مسکن برای ورود به حوزه
ساخت مسکن استیجاری را بررسی می کند.
حمایت مناسب دولت از بخش خصوصی، دروازه ورود به مسئله توسعه بازار
استیجار
احسان اسدی، رییس انجمن انبوه‌سازان استان لرستان در گفتگو با صما باگفت:
مسکن استیجاری در همه جای دنیا هست، چه استیجاری ممتد یا استیجاری به شرط تملیک.
وی معتقد است که اگر این طرح نیز مثل سایر قوانین یا دستورالعمل‌ها
درست اجرایی نشود طبیعتاً راهگشا نخواهد بود ولی اگر درست اجرا شود، گروه‌های هدف
مشخص شوند، سازندگان بدانند برای چه گروه‌هایی مسکن تولید می‌کنند و افراد با چه
فرهنگی می‌خواهند در این خانه‌ها سکونت کنند قطعاً این طرح می‌تواند بخشی از بار
مشکلات مسکن جامعه را حل کند.
اسدی اشاره می کند که بحث توسعه مسکن استیجاری در دولت های پیشین هم
به نوعی مطرح شد اما متاسفانه در استان‌ها، ادارات کل نه از این طرح استقبال کردند
و نه ساز و کار اجرایی درستی برای این طرح اندیشیده شد. برای اجرای اصولی و درست
این طرح باید محل تامین منابع و کمک‌های مالی آن مشخص شود، چگونگی تعیین و واگذاری
زمین مشخص شود و حمایت لازم از انبوه ساز صورت گیرد در این صورت موثر خواهد بود.
اسدی می افزاید: در این طرح باید از سازنده حمایت شود اما بخشی از
بدنه دولت خصوصاً در استان ها و ادارات کل از ورود بخش خصوصی هراس دارند اما اگر
دولت متولی شود و حمایت‌های لازم را صورت دهد بخشی از جامعه انبوه‌سازی یقیناً
آماده همکاری خواهد بود.تجربه سایر کشورهای دنیا هم موید همین است، در بسیاری از
کشورها بخش خصوصی با ساخت مسکن استیجاری و ایجاد تشکیلات منسجم می تواند هم هزینه‌ها
را دریافت کند و هم خدمات ارائه کند، و چنانچه مشکلی ایجاد شد بررسی و رفع خواهد
کرد و با علم به اینکه بخشی از سرمایه مولدش آنجاست، اجازه نمی‌دهد مسکن به سرعت
مستهلک شود. این یکی از کلیدهای راهگشا در توسعه بازار استیجار است. اما در ایران
به دلیل اینکه سرمایه انبوه‌ساز محدود است، چنانچه حمایت کافی از سوی دولت صورت
نگیرد از جمله ارائه تسهیلات مناسب و زمین به سازندگان صورت نگیرد، بخش خصوصی و
انبوه سازان قدرت حرکت مناسب را در این بخش نخواهند داشت و لذا بی شک طرح سرانجام
موفقی نخواهد داشت.
وی در ادامه می افزاید: سرمایه انبوه‌ساز محدود است و اگر بخواهد وارد
بازار اجاره شود، سرمایه یا همان مسکن تولیدشده مستهلک می شود و نمی تواند سود
مورد نظر را دریافت کند، پس تمایلی برای ورود به بازار اجاره نخواهد داشت. این نکته
نیز باید مدنظر قرار گیرد که خانه‌هایی که انبوه‌ساز صرفاً برای فروش می‌سازد خانه‌های
گران‌قیمتی است اما اگر طی طرح و برنامه از پیش تعیین شده قرار باشد واحدهای
مسکونی به اجاره بروند و گروه‌های هدف مشخص باشند مطمئناً با توجه به نیاز و فرهنگ
این گروه‌ها ساخت و ساز صورت می‌گیرد.
مسکن اجاره ای نباید صرفاً با نگاه به دهک های پایین جامعه تولید و
عرضه شود
ساعی شاهی، نائب رئیس ودبیرانجمن صنفی استان یزد با اشاره به
اینکه طرح توسعه بازار استیجار فی‌نفسه طرح خوبی است و قطعا می‌تواند در جهت حل
مشکل مسکن در کشور کمک کند، می گوید که استیجار سیستمی است که در همه دنیا هم رایج
است هم جوابگو. اما باید دقت شود که در بازار استیجار نیاز افراد متفاوت است و نمی‌شود
که بازار استیجار فقط برای دهک پایین جامعه ایجاد شود.
وی معتقد است اشتباهی که در مسکن مهر رخ داد، تولید مسکن برای دهک
پایین جامعه بود اما قشر متوسط و رو به بالای جامعه ماندند. بنابراین اگر مسکن به
تناسب نیاز تولید شود اتفاقا می‌تواند کارساز باشد.
ساعی شاهی در خصوص همکاری دولت و انبوه سازان در توسعه بازار استیجار
می گوید: این موضوع قطعاً بستگی به طرحی دارد که از سوی دولت ارائه می شود. اگر
طرح و همکاری خوبی مطرح شود قطعاً برای انبوه‌ساز مفید است و قطعا بخشی از انبوه‌سازان
مایل به ورود به این بخش هستند. واقعیت این است که در حال حاضر سیستم ساخت و ساز،
سیستم سالمی نیست، وقتی بانکها به سپرده گذار گاهی به صورت روزشمار ۲۸ تا ۳۰ درصد سود
می‌دهند، قطعا ساخت و اجاره مسکن مقرون به صرفه نیست.
دبیر انجمن انبوه سازان استان یزد با اشاره به کمبود مسکن خصوصاً در
بخش اجاره در این استان می گوید که در صورتی که دولت طرح جامع و مفیدی در خصوص
همکاری انبوه سازان در بخش ساخت مسکن استیجاری داشته باشد، قطعاً راهگشا خواهد بود
اما متاسفانه در حال حاضر در کشور پول از چرخه اقتصاد و صنعت خارج شده و وارد دلال‌بازی
شده است. شرایطی که نه به توسعه بازار ساخت و ساز و بالطبع آن بازار اجاره هیچ
کمکی نمی کند. در واقع نخستین قدم، تصحیح سیاستهای پولی و مالی در بدنه اقتصاد
کشور است.
