طرح پنج منظوره شهرداری تهران برای بزرگترین زمین خام پایتخت در نوبت رسیدگی کمیسیون ماده پنج قرار دارد. اراضی پادگان سابق قلعه مرغی که به مالکیت شهرداری درآمده، قرار است کمبود کاربری‌های حیاتی در تهران را جبران کند.
شهرداری مدعی است که به این زمین نگاه درآمدزایی ندارد و از این رو
قرار است ۸۵ درصد آن به باغ و فضای سبز اختصاص یابد و ساخت‌و‌ساز فقط در ۱۵ درصد
از این عرصه صورت گیرد.
مدیریت شهری در طرح پیشنهادی خود، ساخت و سازهای این مجموعه را به کاربری‌های
حیاتی شامل بیمارستان هسته‌ای، مجموعه باغ و فضای سبز، مجموعه هتل‌ها و مراکز
اقامتی، بازار سنتی با رویکرد طراحی روباز و تالار شهر و سالن‌های همایش اختصاص
داده است.
در بخش مرکزی این زمین میدانی به وسعت ۸ برابر میدان نقش جهان اصفهان
طراحی شده است. در طرح پیشنهادی شهرداری همچنین اتصال بزرگراه‌های اطراف پادگان
سابق قلعه‌مرغی از طریق یک شبکه ترافیکی زیرسطحی پیش‌بینی شده است. این شبکه
دسترسی شهروندان به نقاط مختلف مجموعه باغشهر ولایت را نیز فراهم خواهد کرد.
ویژگی مثبت طرح مذکور از نگاه شهرداری تهران، راه‌اندازی شبکه ترافیک
در فضای زیرسطحی زمین قلعه‌مرغی است که بزرگراه‌های اطراف را به یکدیگر متصل و
دسترسی شهروندان به نقاط مختلف این مجموعه را تسهیل می‌کند. پس از انتقال پادگان
قلعه‌مرغی به خارج از محدوده شهری و آزادسازی یک عرصه بکر ۲۷۰ هکتاری در جنوب
پایتخت، شهرداری تهران در گام نخست نسبت به طراحی و بهره‌برداری از بوستان ولایت
در ۶۳ هکتار از این اراضی اقدام کرد که در سال ۹۰ افتتاح شد. طراحی فاز دوم این
بوستان نیز چندی بعد کلید خورد. با گذشت چهار سال از زمان بهره‌برداری بوستان
ولایت، سرانجام در تابستان سال گذشته اخباری از تدوین کلیات طرح شهرسازی ۲۰۰ هکتار
عرصه باقی مانده از پادگان سابق قلعه‌مرغی اعلام و عنوان «باغشهر ولایت» برای
مجموعه این اراضی انتخاب شد.
رویکرد و سیاست اصلی مدیریت شهری تعیین
کاربری‌های بی‌رقیب برای این اراضی است که در نقاط دیگر شهر به دلیل محدودیت زمین
قابل اجرا نیست. ایجاد دهکده سلامت و بزرگترین بیمارستان هسته‌ای فوق تخصصی غرب
آسیا، مجموعه هتل‌ها و مراکز اقامتی، سالن‌های همایش و تالار شهر، مرکز علمی و
پژوهشی در حوزه علوم دینی، بازار و موزه در کنار طراحی باغ‌های متعدد با کاربردهای
گوناگون مواردی است که شهرداری در طرح شهرسازی باغشهر ولایت پیش‌بینی کرده است.
بر اساس طرح شهرسازی پیشنهادی شهرداری تهران، دهکده سلامت که شامل
بیمارستان، مرکز طب سنتی، مرکز پژوهشی و هتل خواهد بود، در ضلع شرقی این اراضی و
در سطح اشغالی حدود ۱۱۱ هزار مترمربع معادل ۱/ ۴ درصد از کل اراضی باغشهر ولایت
جانمایی شده است که ۹/ ۱ درصد آن فضای باز و ۲/ ۲ درصد آن فضای بسته خواهد بود. در
ضلع غربی این اراضی موزه، بازار و راسته‌های تجاری در سطح اشغالی معادل ۴ درصد از
کل مساحت باغشهر ولایت جانمایی شده است که ۳ درصد آن معادل ۸۰ هزار مترمربع فضای بسته
خواهد بود. همچنین کاربری‌های پیش‌بینی شده برای ضلع جنوبی این باغشهر شامل
مسجدجامع، پژوهشکده علوم دینی، مرکز گفت‌وگوی ادیان و نمایشگاه است که مجموعا ۳/ ۵
درصد از مساحت کل اراضی را به خود اختصاص داده که ۳ درصد از این میزان به‌صورت
فضای بسته طراحی خواهد شد.
ضلع شمالی باغشهر ولایت نیز میزبان مجموعه تالار شهر، فضاهای
نمایشگاهی، سالن‌های همایش و مراکز اقامتی خواهد بود که مجموعا ۵ درصد از مساحت کل
اراضی را اشغال خواهد کرد و در این بین ۸/ ۲ درصد معادل ۷۵ هزار مترمربع به‌صورت
فضای بسته طراحی می‌شود.سید مازیار حسینی، مشاور عالی شهردار تهران در امور
زیربنایی با اشاره به اینکه طرح شهرسازی باغشهر ولایت در نوبت رسیدگی کمیسیون ماده
پنج قرار دارد، گفت: در طراحی اولیه مجموعه تالار شهر پیشنهاد مشاور احداث یک سالن
۵۰۰۰ نفری و چند سالن کوچک با ظرفیت کمتر در کنار آن است.
به گفته وی، این تالار می‌تواند میزبان مناسبی برای اجلاس سران
کشورهای اسلامی و اجتماعات بین‌المللی دیگر به میزبانی کشورمان باشد که در نقطه‌ای
به دور از ترافیک شهری جانمایی شده است. ضمن اینکه با توجه به نزدیکی این مجموعه
به فرودگاه‌های تهران و با پیش‌بینی هتل‌ها و مراکز اقامتی، بازار سنتی، موزه و
فضاهای تفرجگاهی گوناگون عملا به تمام نیازهای میهمانان خارجی در مجموعه باغشهر
ولایت پاسخ داده می‌شود و جز برای تماشای جاذبه‌های تهران، نیازی به خروج از
باغشهر نخواهند داشت. حسینی با اشاره به اینکه در محدوده مرکزی اراضی باغشهر ولایت،
میدانی به وسعت ۸ برابر نقش جهان اصفهان احداث خواهد شد، افزود: علاوه بر
میدان و کوشک مرکزی، طراحی چهار باغ عمومی و چهار کوشک در اطراف این محدوده
پیشنهاد شده است.
جزئیات پلان ترافیکی باغشهر ولایت
مشاور عالی شهردار تهران با اشاره به اینکه طراحی پلان ترافیکی این
پروژه نیز در اولویت قرار گرفته است، از ممنوعیت تردد خودرو در سطح باغشهر خبر داد
و افزود: در مجموعه باغشهر ولایت یک شبکه زیرزمینی حداقل در تراز منفی ۶ احداث
خواهد شد تا با وجود این رینگ ترافیکی در زیر زمین، نیازی به تردد در سطح وجود
نداشته باشد.
این مطالعات توسط سازمان مشاور فنی و مهندسی شهرداری تهران در حال
انجام است و به گفته حسینی، شبکه زیرسطحی شبکه بزرگراهی شرقی – غربی و شمالی –
جنوبی اطراف پادگان سابق قلعه مرغی را به یکدیگر متصل خواهد کرد. افزون بر این،
رینگ ترافیکی زیرسطحی دارای حداقل ۲ ورودی و ۲ خروجی به هر یک از زیرپهنه‌های اصلی
باغشهر ولایت خواهد بود تا دسترسی عموم مخاطبان کاربری‌های متعدد این مجموعه را
تسهیل کند؛ ضمن اینکه با طراحی پارکینگ‌های زیرزمینی، خودروهای گوناگون اعم از
خودروهای شخصی یا آمبولانس هرگز به تراز صفر باغشهر ولایت ورود نخواهند داشت.
طراحی تراموای ۷ کیلومتری در تراز صفر
حسینی از طراحی تراموایی به طول حداقل ۷ کیلومتر در سطح باغشهر بزرگ
تهران نیز خبر داد و در این رابطه گفت: این خط تراموا که در
رینگ پیرامونی باغشهر احداث خواهد شد، توزیع جمعیت از ایستگاه متروی خط ۳ در
محدوده این اراضی به زیر پهنه‌های گوناگون و بالعکس را بر عهده دارد. به گفته وی،
رینگ تراموا در داخل فنس کنونی بوستان ولایت است و با رینگ بیرونی و جاده سلامتی
که ۵ سال قبل همزمان با بوستان طراحی و احداث شد، ارتباطی ندارد.
اما پهنه‌های سبز بوستان ولایت هم نیازمند یک طراحی ویژه خواهد بود.
اگرچه ۸۵ درصد از عرصه باغشهر ولایت سبز خواهد شد اما شهرداری به دلیل پرهیز از
ایجاد فضای بی‌دفاع شهری از ایجاد بافت جنگل‌کاری یک‌دست خودداری می‌کند. مازیار
حسینی که سال گذشته نیز به این ملاحظات اشاره کرده بود، از ایده مدیریت شهری برای
جلوگیری از آفت مذکور خبر داد و گفت: علاوه بر باغ‌های عمومی متعدد که در این عرصه
احداث خواهد شد، باغ‌های اختصاصی با کاربری‌های مشخص نیز در بخشی از این فضا طراحی
و احداث می‌شود. هم‌اکنون ایده‌هایی نظیر باغ گیاهان دارویی که مراجعه‌کنندگان
برای بازدید از آن باید هزینه پرداخت کنند و در عین حال می‌توانند از اقلامی که در
این باغ عرضه می‌شود نیز تهیه کنند، مطرح است. البته مرز میان باغ‌های عمومی و اختصاصی قطعا دیوار نخواهد بود.
تعیین تکلیف درباره بیمارستان هسته ای
در میان کاربری‌های گوناگونی که در طرح باغشهر ولایت پیش‌بینی شده
است، اولویت قطعی مدیریت شهری و دولت، احداث بیمارستان فوق‌تخصصی هسته‌ای است؛
بیمارستانی که قرار است عنوان «بزرگترین بیمارستان هسته‌ای غرب آسیا» را یدک بکشد.
حدود ۸ ماه از امضای تفاهمنامه سه جانبه شهردار تهران، رئیس سازمان انرژی اتمی و
وزیر بهداشت درباره احداث این بیمارستان در اراضی پادگان سابق قلعه‌مرغی می‌گذرد و
این پروژه به دلیل اینکه در صف انتظار رسیدگی و تعیین تکلیف در کمیسیون ماده پنج
قرار دارد، پیشرفت قابل ذکری نداشته است. حسینی با اشاره به اینکه جانمایی قطعی بیمارستان
هسته‌ای در اولویت پروژه باغشهر ولایت قرار دارد، گفت: دو نوع فناوری در درمان
هسته‌ای وجود دارد که یکی از آنها مرسوم‌تر است و حدود ۳۰ نمونه از آن در کشورهای
گوناگون وجود دارد، اما فناوری دوم که به لحاظ هزینه‌ای گران‌تر محسوب می‌شود،
تنها ۶ نمونه در جهان دارد و حتی هنوز نمونه بهره‌برداری شده آن در قاره آمریکا
وجود ندارد.حسینی با اشاره به سفر اخیر خود به اتفاق نماینده سازمان انرژی اتمی به
اتریش و بازدید از مرکز درمانی و تحقیقاتی «مداسترون» که آخرین مراحل تجهیز را پشت‌سر
می‌گذارد، گفت: استفاده از این فناوری بسیار گران‌تر از فناوری درمان هسته‌ای
مرسوم است به نحوی که برای احداث آن ۲۰۰ میلیون یورو هزینه شده است.
وی با بیان اینکه پیش از این بازدیدی از یک مرکز در بلژیک که با
فناوری ارزان‌تر احداث شده است نیز صورت گرفته است، خاطرنشان کرد: اکنون باید
سازمان انرژی اتمی تصمیم بگیرد که از کدام‌یک از این دو فناوری استفاده خواهد کرد.
به گفته حسینی، بنای مورد نیاز برای استفاده از فناوری جدید، گران و قوی‌تر هسته‌ای
موسوم به «سینکروترون»
واجد ویژگی‌های ممتازی است به نحوی که به دلیل ملاحظات پرتوزایی،
دیوارهای ساختمان بیمارستان بتنی و با ضخامت ۳ تا ۷ متر خوهد بود و به سالن‌هایی
با ابعاد ۷۰ در ۸۰ متر برای جانمایی تاسیسات غول پیکر درمان هسته‌ای نیاز دارد،
بنابراین در صورتی که استفاده از این فناوری قطعی شود، مساحت مورد نیاز بیمارستان
می‌تواند تا ۱۰ برابر بیشتر از فناوری قدیمی‌تر افزایش یابد.
به این ترتیب اکنون باید درباره نوع فناوری تعیین تکلیف شود و کمیسیون
ماده پنج درباره پهنه‌بندی پیشنهادی طرح باغشهر ولایت اظهار نظر کند تا کار طراحی
سازه بیمارستان و اجرای پروژه‌های ترافیکی همزمان آغاز شود. حسینی آذر ماه سال
گذشته از احتمال کلنگ‌زنی بیمارستان هسته‌ای توسط رئیس‌جمهور در ماه‌های پایانی
سال خبر داده بود اما این وعده محقق نشد. ۸ ماه از زمان ۴۸ ماهه اعلام شده برای
ساخت بیمارستان هسته‌ای در مراسم امضای تفاهمنامه سه‌جانبه سپری شده و سرنوشت این
پروژه و مجموعه باغشهر ولایت فعلا نامعلوم است.
