«سواری زدگی» بلای جان تهرانی‌ها
شاید آن روز که هویدا نخست‌وزیر معدوم رژیم پهلوی بر رکاب پیکان سرمه‌ای رنگش نشست و شعار «هر ایرانی یک پیکان» سر داد، روحش هم خبر نداشت که روزی این شعار ممکن است مبنای رسمی غلط، اما همه‌گیر شود.
حالا از آن روز بیش
از نیم قرن می‌گذرد اما هر شهرنشین، به محض آنکه شرایط و توان مالی‌اش را پیدا
کند، خودرویی شخصی تهیه می‌کند. حالا نیاز به راه دور و کار دانشگاهی علمی نیست؛
هر وقت سر بیندازی به صف آهن‌های مستطیلی، می‌توانی دومینوی ترافیکی را ببینی که
از فرهنگ ناخواسته سواری‌‍‌‌‌گرایی پدید آمده است. خیابان‌ها و بزرگراه‌های تهران
هر روز گواهی بر استفاده انبوه از وسایل نقلیه شخصی است. این فرهنگ غلط گرچه ریشه‌ای
دیرپا در تاریخ کشور دارد اما موجب شده بسیاری از معضلات امروز شهری در جامعه
ایرانی گسترده و گسترده‌تر شود.
هزینه گزاف ترافیک
در تهران روزانه
۱۷میلیون سفر شهری انجام می‌شود که با احتساب سفرهای شهری روزانه ۲۰میلیون ساعت
وقت شهروندان تهرانی در ترافیک تلف می‌شود. این رقم براساس برآوردها و مطالعات
صورت گرفته در مرکز مطالعات شهر تهران، به سالانه ۷.۳میلیارد ساعت می‌رسد که از
نظر ریالی معادل ۱۰هزار میلیارد تومان برآورد شده است.
علل ترافیک
تمرکز واحدهای
اداری و تجاری در مرکز شهر: یکی از علل اصلی ترافیک در تهران، تمرکزگرایی شدید در
شهر است. در ایران پیش از قرن ۱۴، به جز پایتخت که محل استقرار حاکمیت بود، بقیه
شهرها ارزش یکسانی داشتند. اما وابستگی به سرمایه‌داری در کلانشهرها، خصوصیات
فضایی جمعیت را تغییر داد. امروز حضور دولت، نهادهای اداری و تجاری انبوه،
تمرکزگرایی در شهر تهران را فراهم آورده است. این تمرکزگرایی در تهران و رشد خدمات
آن، باعث سرازیر شدن متخصصان و فعالیت‌های صنعتی انبوه شده است.
عدم‌وجود حمل ونقل
عمومی کافی: اکنون تهران ۱۷۲کیلومتر خط مترو و ۱۹۰کیلومتر خط اتوبوس تندرو دارد
اما حمل‌ونقل عمومی فعلی کفاف ۱۷میلیون سفر روزانه را نمی‌دهد. در مسیر توسعه این
مهم مدیریت شهری تنهاست و دولت سال‌هاست سهم خود را به‌موقع و به اندازه نمی‌پردازد.
بافت قدیمی خیابان‌های
شهر: بافت فرسوده و نامتناسب شهری همواره معضل‌ساز است اما از منظر ترافیک، عرض کم
خیابان‌ها می‌تواند عامل سرعت‌بخش ترافیک‌های سنگین شود؛ معضلی که در مناطق مرکزی
شهر به وفور یافت می‌شود.
فرهنگ پایین
رانندگی: توجه به این نکته بود که مدیریت شهری را بر آن داشت تا تمرکز ویژه‌ای بر
خط سفید و رعایت هنجارهای ترافیکی داشته باشد و در سال۹۴ المان‌های ترافیکی را
نوسازی و بهسازی کند.
انباشت سرمایه: یکی
دیگر از علل ترافیک این کلانشهر، انباشت سرمایه در آن است. تهران در این مسیر
تبدیل به مرکز فعالیت‌های اقتصادی شد و اکنون جمعیت آن بالغ بر ۱۷میلیون نفر بر
محور این انباشت تردد می‌کنند.
خودروهای شخصی: حجم
بالا و ورود بی‌رویه خودروهای شخصی به تهران زمینه‌ساز اصلی ترافیک است. معضل
افزایش بی‌رویه اتومبیل در تهران همزمان با شعار شرکت‌های خودروساز که هنوز
معتقدند هر ایرانی باید یک اتومبیل داشته باشد، همراه بوده و هنوز این معضل وجود
دارد. در سال‌جاری دولت با طرح نجات خودروسازان موجب شد بیش از ۱۰۰هزار خودروی
جدید شخصی دیگر به ترافیک شهرها افزوده شود.
