بنیاد مسکن و رویای خانه دار شدن مردم

تامین مسکن برای اقشار کم درآمد یکی از مهمترین عواملی بود که باعث شد حضرت امام خمینی(ره) دستور تشکیل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی را در صادر نمایند، حال باید دید که این بنیاد مهم تا چه اندازه توانسته به اهداف خود دست یابد.

بنیاد مسکن انقلاب
اسلامی و حساب ۱۰۰ امام خمینی (ره) یکی از اولین نهادهای سازندگی انقلاب اسلامی
است که در ۲۱ فروردین سال ۱۳۵۸ با فرمان حضرت امام و با هدف تسریع در روند توسعه و
سازندگی کشور ایجاد شد.

رفع محرومیت‌ها و خانه دار شدن قشر محروم
و آسیب پذیر از اهداف مقدس تشکیل این بنیاد است و در طول سالیان تاسیس این نهاد
انقلابی، خدماتی در کشور برای کمک به اقشار محروم و مستضعف ارائه داده است.

اجرای طرح‌های هادی بنیاد مسکن تحولی
اساسی در بخش روستایی و حاشیه شهرها به وجود آورده و شرایط مناسبی را زندگی بهتر
مردم ایجاد کرده اما تاثیر بنیاد مسکن در شهر‌های
بزرگ‌تر چندان پر رنگ نبوده است.

اگر به ماهیت وجودی بنیاد مسکن نگاهی
بیاندازیم، این نهاد برای توسعه آبادانی روستا‌ها و حاشیه شهر‌ها که عمدتا افراد
کم در آمد و اقشار ضعیف جامعه زندگی می‌کنند، تشکیل شده و رسالت اش حمایت و تامین
مسکن محرومان است.

رسیدگی به محرومین و مستضعفین، توسعه
عدالت اجتماعی، بستر سازی برای سازندگی کشور از جمله نکات اساسی است که گستره این
ماموریت از جانب امام خمینی (ره) بر عهده این نهاد مقدس گذاشته شد.
وظایف بنیاد مسکن در بخشهای مختلف تعریف
می‌شود که مهمترین آنها در بخش‌های عمران روستایی، معاونت بازسازی و مسکن روستایی،
معاونت مسکن شهری است.

در حوزه روستایی فعالیت‌های بنیاد مسکن
مواردی همچون تهیه و اجرای طرح هادی روستایی، صدور اسناد مالکیت املاک روستایی، طرح
بهسازی بافت با ارزش روستایی، طرح ساماندهی کالبدی سکونت گاه‌های روستایی و تملک و
واگذاری زمین‌های روستایی را در بر می‌گیرد.
مسکن روستایی به عنوان محل فعل و انفعالات
حیات اقتصادی روستا، نمود معین و کالبد قابل مشاهده روستا را متجلی می‌سازد و بستر
و عنصر بسیار مهم حیات اقتصادی و هویت یابی فرهنگی ایفای نقش می‌کند.
در خصوص مسکن روستایی، بنیاد مسکن طرح
ویژه مسکن روستایی (مقاوم سازی ۲ میلیون واحد مسکونی روستایی) را با عنوان طرح
جامع بهسازی مسکن روستایی تهیه نمود. این طرح با تغییر در ساختمانهای بی دوام به
بناهای بادوام، طی یک دوره مشخص ۱۰ ساله و ساخت ۲ میلیون واحد روستایی برنامه ریزی
شد.
اما در حوزه فعالیت‌های مسکن شهری، شاید
مهمترین نمود فعالیت‌های این بنیاد را بتوان در مسکن مهر مشاهده نمود.
مسکن مهر یکی از مهم‌ترین طرح‌های عمرانی
برای تامین مسکن در کشور بود که بخشی از آن در شهرهای زیر ۲۵ هزار نفر و با
مسئولیت بنیاد مسکن انجام گرفت.
از سوی دیگر بنیاد مسکن انقلاب اسلامی از
سال ۱۳۸۴ به صورت جدی به امر مقاوم سازی مساکن روستایی پرداخته است، ولی با این
حال بیشتر نقاط روستایی از کمبود مسکن مناسب و با کیفیت رنج می‌برند.

در این بین جوامع روستایی در زمینه‌ی مسکن
و توسعه‌ی کالبدی همواره با مشکلات فراوانی مواجه بوده و هستند. بخش مهمی از این
مشکلات به دلیل کمبود یا نبود سرمایه و اعتبارات لازم برای این امر است.

یکی از این چاره اندیشی‌ها دادن اعتبار به
جوامع روستایی در زمینه توسعه‌ی کالبدی، الگوی مسکن و مقاومسازی مسکن است.

با بررسی کارنامه بنیاد مسکن در طرح‌های
هادی، مقاوم سازی و همچنین بهینه سازی مساکن روستایی در می‌یابیم که این بنیاد
اثرات بسیار مناسبی بر موارد یاد شده داشته است،
البته اوضاع مسکن به طور کلی شرایط خوبی
ندارد و دستگاه‌های اجرایی از جمله وزارت راه و شهرسازی و شهرداری‌ها نقش بسزایی
در کنترل بازار مسکن به خصوص در شهر‌های بزرگ دارد.
بسیاری از کارشناسان بر این باورند که
بنیاد مسکن انقلاب اسلامی کارنامه قابل قبولی در حمایت از مساکن روستایی داشته است
و اگر اهداف بنیاد مسکن را با عملکرد آن در سالهای اخیر بررسی کنیم، در می‌یابیم
که این بنیاد موفق عمل کرده و مشکل اصلی در بازار مسکن در جای دیگری است.