معماری داخلی خیلی دیر وارد پروژه ساخت و ساز می شود

آنچه امروزه به عنوان طراحی داخلی مطرح است، به طور خلاصه عبارت است از بهینه سازی فضاهای داخلی یک سازه به منظور بهره گیری بیشتر از این فضاها جهت انجام فعالیت های روزمره زندگی و کار.

گرچه طراحی داخلی
به عنوان یک حرفه تخصصی در حوزه صنعت ساختمان مطرح است اما با توجه به اینکه این
رشته در ارتباط مستقیم با زندگی افراد و کیفیت زندگی عموم مردم است و در نهایت
تاثیری غیرقابل انکار بر فضای زندگی ما دارد، «صما» طی سلسله مطالبی که نخستین بخش
آن در ذیل منتشر خواهد شد، به بررسی نقش و جایگاه معماری داخلی در صنعت ساختمان
کشور می­پردازد و با بررسی وضع موجود به ترسیم وضعیت ایده آل از یک سو و نیز چالش­ها
و مسائل این حوزه از سوی دیگر خواهد پرداخت:

دکتر فرهمندیان، استاد
دانشگاه در گفتگو با خبرنگار صما، در تشریح وضعیت موجود معماری داخلی در کشور با
اشاره به اینکه فضای معماری بدون طراحی داخلی یا اصلاً قابل استفاده نیست و یا در
صورت قابل استفاده بودن، کارآیی لازم و بهینه را نخواهد داشت، افزود: با وجود
اینکه طراحی داخلی زندگی همه آحاد جامعه را تحت تأثیر قرار می­دهد و تأثیرات آن در
زندگی به وضوح قابل مشاهده است، اما با توجه به اینکه در وضعیت موجود عمده بحث‌هایی
که به صورت جاری در صنعت ساخت و ساز و ساختمان‌سازی مطرح است بحث‌هایی اقتصادمحور و به نوعی کارفرما محور است
یعنی آنچه در عمل رخ می­دهد بسیار به سلیقه کارفرما و کسانی که مدیریت اقتصادی
پروژه را دارند وابسته است . از این رو گاهی در مراحل اولیه پروژه مباحث معماری
داخلی اصلا دیده نمی‌شود و همین است که باعث می­شود موضوع طراحی و معماری داخلی از
ابتدا به صورت اصولی لحاظ نشده و به مرور با پیشرفت فیزیکی کار و در مرحله ای که
ساختمان به مرحله سفت‌کاری رسید، مسائل مربوط به معماری داخلی مطرح می­شود. معمولا
طراحی سازه ساختمان یا تاسیسات ساختمان در اولویت قرار می‌گیرند و مباحث معماری
داخلی در مسائل فرعی‌تر و جانبی‌تر دیده می­شود و پس از پیشرفت درصد بالایی از
پروژه با توجه به وضعیتی که ساختمان پیدا می‌کند این مباحث مطرح می‌شود و راهکارهایی
برای آن اندیشیده می­شود.

وی با اشاره به
اینکه آنچه در دنیا و در حالت ایده آل مرسوم است اینست که از ابتدا و به موازات
سایر مسائل باید بحث معماری داخلی هم دیده شود گفت برای داشتن یک سازه ایده آل و
استاندارد باید از همان ابتدا و همزمان با ایده‌هایی که برای ساختمان مطرح می­شود،
طرح و برنامه­ای نیز برای بحث طراحی و معماری داخلی داشته باشیم که متاسفانه در
حال حاضر در صنعت ساختمان در کشور ما این رویه رخ نمی­دهد.

دکتر فرهمندیان با
اشاره به اینکه یکی از توانایی­های مورد نیاز برای یک معمار داخلی توانایی برآورد
هزینه ها و تامین بهترین ها با حداقل هزینه­هاست هزینه های لازم در خصوص بحث
معماری داخلی را در مقایسه با کل هزینه های ساخت و ساز بسیار ناچیز ارزیابی کرد و
افزود: هزینه‌هایی که در حال حاضر برای بحث­های مرتبط با معماری داخلی در ساختمان­های
عادی مسکونی اختصاص می‌یابد چیزی در حدود ۵ درصد است که البته شامل بخش‌هایی نظیر
کف‌سازی و بدنه‌سازی و مواردی نظیر آن که اجباری است نمی­شود ولی آنچه که سازنده
به صورت پیش‌فرض، مواردی را مازاد بر این ببیند مثلاً اعمال ایده‌ها یا حالت‌هایی
ویژه از نظر فضاسازی یا بحث‌های روانشناسی محیطی همان حدود ۵ درصد است که البته در
پروژه‌های مختلف قابل دسته‌بندی است مثلا در پروژه‌هایی که ارتباط و کیفیت فضاهای
داخلی با انسان‌ها در تعامل بیشتری است درصد هزینه‌ای بیشتری را به خود اختصاص می‌دهد
و پروژه‌های دیگری که این موارد اهمیت کمتری دارند و البته در همه این موارد سلیقه
کارفرما و سازنده عامل تعیین کننده هستند.

وی ضمن اشاره به
تفکیک نوع بنا و کاربری سازه خاطر نشان کرد: اجرای معماری داخلی ایده‌آل در پروژه‌هایی
که کیفیت فضاهای داخلی با انسان ارتباط بیشتری دارند، می‌تواند حتی تا ۱۰۰ درصد
هزینه پروژه را افزایش دهد و این بسته به نظر کارفرما و سازنده پروژه دارد که می­تواند
تا بی­نهایت هزینه برای رسیدن به یک سازه دلخواه صرف نماید اما یک رقم معقول برای
این هدف ۲۰ تا ۲۵ درصد هزینه‌ها را شامل می­شود.

این استاد دانشگاه
با اشاره به اینکه برای طراحی و اجرای معماری داخلی باید حتما از یک طراح و معمار
داخلی بهره جست، افزود: معماری داخلی هنوز آن به جایگاهی که باید دست نیافته و
وضعیت مناسبی را در پروژه‌های ساختمانی و بحث ساخت و ساز ندارد، یکی از عمده‌ترین
دلایل این موضوع که البته صرفا در بحث معماری داخلی مطرح نیست و همه جنبه‌‌های
ساخت و ساز و اصولا معماری و حتی سایر رشته‌های مهندسی را در بر می‌گیرد بحث ضعف
سیستم آموزشی در کشور است، اینکه در طی دوره آموزشی فارغ‌التحصیلان به صورت هدفمند
برای ورود به بازار کار و ارتباط با محیط حرفه‌ای کاری آماده نشده‌اند، به عنوان
مثال فارغ‌التحصیلان معماری داخلی ما در حال حاضر مبانی کلی و اصول زیبایی‌شناسی
را آموخته و اصول این رشته را به خوبی می‌داند اما نمی‌تواند با یک پروژه واقعی
ارتباط برقرار کند و کار خوبی را ارائه نماید و در واقع فارغ التحصیلان دانشگاهی
ما طی دوران تحصیل برای ورود به دنیای واقعی این حرفه آماده نمی­شوند و دید عملی و
تجربی به کار ندارند. دانش­آموختگان دانشگاهی ما چیزهایی را می‌دانند و آموخته‌اند
ولی دنیای واقعی بازار کار چیزهای دیگری را می‌طلبد که در عمل اینها نمی­توانند
یکدیگر را درک کنند و ارتباط لازم و صحیحی برقرار کنند، من معتقدم که به عنوان یک
ضرورت باید به یک طراح داخلی از لحاظ فنی دوره‌های عملی نظیر کار با چوب، شناخت مصالح
جدید، روش‌های برآورد مالی، روش‌های برقراری ارتباط با کارفرما، اصول تنظیم
قراردادهای کاری و… ارائه شود، آنچنان که می­بینیم افرادی هم که در این حوزه
موفق بوده‌اند دانش تجربی را در کنار تحصیلات آکادمیک داشته‌اند و من به جد معتقدم
که باید سرفصل‌های آموزشی تغییر کند.

یکی از چالش­های
مهم این رشته نبود منابع علمی مناسب و در دسترس و در نتیجه تربیت ناکارآمد متخصصین
این صنعت است که باید برای بهبود جایگاه معماری داخلی نخست برای این مهم، چاره ای
اندیشید.