مسجد یک نیاز برای محله های تهران یا پروژه عمرانی ؟
صبح روز، ۱۳ فروردین، تعدادی از شهروندان در اعتراض به ساخت مسجد در پارک قیطریه توسط شهرداری تهران، تجمعی برگزار کردند. این تجمع تنها حرکت اعتراضی شهروندان نبود. در روزهای اخیر کارزاری هم با همین هدف راه‌اندازی شد و ظرف مدت کوتاهی و تا لحظه تنظیم این گزارش حدود ۷۰ هزار نفر آن را امضا کردند. اعتراض شهروندان از سویی به قطع درختان برمی‌گشت و از سوی دیگر هشدار در خصوص تعدی به محوطه تاریخی قیطریه بود که زیر این درختان مدفون است.
خبرگزاری مهر در روز ۱۲ فروردین به نقل از محسن سعادتی، معاون میراث فرهنگی استان تهران، گزارش کرد که نیروهای یگان حفاظت میراث فرهنگی در محل حضور دارند و حصارهای اطراف محل مسجدسازی جمع‌آوری شده است. با این حال شیوا آراسته، معمار و پژوهشگر حوزه معماری، ذیل تصاویری که از تجمع دیروز منتشر کرد نوشت: «در پارک هیچ خبری از یگان میراث فرهنگی نیست، حصار‌ها بر‌چیده نشده و فقط مامورین نیروی انتظامی در پارک حضور دارند». اما چرا انتظار می‌رود که میراث فرهنگی نخستین سازمانی باشد که مقابل ساخت مسجد در پارک قیطریه بایستد؟
قیطریه را با برج‌ها و ساختمان‌هایش می‌شناسیم، اما باستان‌شناسان در کاوش‌های منطقه به بیش از ۳۵۰ گور دو نفره برخوردند و بیش از ۵ هزار شی سفالین و برنزی که همه آنها پر از اشیای باستانی بود، یافتند. اشیای به دست آمده متعلق به دوره عصر آهن اول و دوم بود و تمام آنها راهی موزه ایران باستان شد.
اما علی‌رغم گستردگی محوطه، باستان‌شناسان کاوش‌ها را ادامه ندادند. برای ادامه کاوش‌ها لازم بود درختان پارک قیطریه قطع شوند. باستان‌شناسان معتقد بودند محوطه باستانی احتمالا در پارک ادامه دارد. آنها به سئوال‌های زیادی درباره تاریخ باستان تهران پاسخ داده بودند و چون نباید درختی قطع می‌شد کاوش‌های بیشتر را به آیندگان سپردند.
تصاویر این موضوع در مستندی با نام تپه‌های قیطریه ساخته پرویز کیمیاوی در همان سال‌ها تهیه و اتفاقا چند سال پیش در شبکه مستند نیز پخش شد.
حالا شهرداری تهران می‌خواهد در پارک قیطریه مسجد بسازد؛ آن‌هم در جایی که احتمالا مهمترین محوطه باستانی تهران است.
مسجدسازی با نگاهی بر اهمیت به محتوای مسجد برای جذب نمازگزاران
خرداد سال گذشته بود که حاج ابوالقاسم دولابی نماینده ویژه رئیس جمهور در امور روحانیت گفته بود که «باید خون گریست؛ از ۷۵ هزار مسجد، درب ۵۰ هزار مسجد بسته است». طبق اظهارات معاون مرکز رسیدگی به امور مساجد «از بین ۳۵۰۰ مسجد در استان تهران، ۱۰۰۰ مسجد فعال نیستند».
این در حالی است که گفته می‌شود در کل کشور، حدود ۶۵ هزار مسجد شیعی داریم که بیش از ۵۰درصد آن امام جماعت ندارند. یعنی فعال نیستند در چنین شرایطی بسیاری ساخت مسجد آن هم با این همه هزینه جانبی را ناشی از رفتارهای متظاهرانه مذهبی تفسیر می‌کنند.
ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران، با انتشار ویدیویی از صحبت‌های خود در جلسه این شورا در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ساخت مسجد در بخشی از بوستان قیطریه نه تنها تعظیم شعائر اسلامی نیست بلکه موجب تخریب شعائر و بدبینی بخش وسیعی از شهروندان خواهد شد».
محمد توسلی اولین شهردار تهران پس از انقلاب، «مالک باغ در سال ۱۳۵۸ این مکان را برای احداث پارک به شهرداری اهدا کرده بود» و از همین رو، دلیل نقض هدف این اهدا، مشکل شرعی داشته و اساسا با شعائر مذهبی منافات دارد.
اما شمار زیادی از صاحبنظران هم معتقدند که اصرار بر ساختن مسجد می‌تواند پوششی برای درآمدزایی باشد، مثلا محمد فاضلی، جامعه‌شناس در ایکس نوشته است: «مشاهده شخصی خودم از ساختن مجتمع تجاری، مغازه، و مکان‌های کسب در اطراف و با مالکیت مساجد، نشان می‌دهد اصرار بر ساختن مسجد، می‌تواند پوششی برای درآمدزایی باشد. انتشار فهرست املاک و درآمد تولیت مساجد از آنها می‌تواند بخشی از اصرار بر ساخت مساجد متعدد آن هم در نقاط خاص را تبیین کند».
عباس عبدی، روزنامه‌نگار هم اعتقادی نزدیک به فاضلی دارد و در شبکه ایکس نوشته است: «اگر نمی‌توانید جوانان را نمازگزار کنید، ایرادی ندارد، راه ساده‌تری در دسترس است که برای پیمانکاران خودی هم سود دارد. تا می‌توانید مسجد بسازید». به گفته او «کنار مسجد می‌شود مغازه، پاساژ،کارواش و تعمیرگاه هم درست کرد».
وحید اشتری فعال رسانه‌ای هم نوشت: «سابق بر این مسجد یک نیاز بود که از دل اهل محل می‌جوشید و با اراده اهل محل تامین مالی می‌شد و بنیانش گذاشته می‌شد. بعضا چند سال تکمیل‌اش طول می‌کشید چون ذره ذره و با پول مردم ساخته می‌شد. الحمدلله با حکومتی شدن همه پدیده‌های دینی در چند دهه گذشته، الان مسجد یک «پروژه عمرانی» است.
