علی حقیقی، کارشناس ارشد معماری دانشگاه تهران است که بعد از فارغ التحصیلی فعالیت خود را در دفاتر مهندسین مشاور آغاز کرده است. ولی در سال ۹۵ دفتر معماری علی حقیقی را تاسیس کرد. خانه پیشوا یکی از کارهای وی است که جایزه معمار سال ۹۹ را به خود اختصاص داد. این معمار در بخش های مسکونی شامل آپارتمانی و ویلایی، همچنین تجاری، پروژه های مختلفی را کار کرده است. در ادامه می توانید مشروح گفتگوی صما با علی حقیقی بخوانید.
به عنوان اولین سوال نظر شما درباره معماری بومی و محلی چیست؟
هر پروژه مختصات خودش را دارد گاهی می طلبد که به فرهنگ و تاریخ آن منطقه رجوع کنیم؛ اما رویکرد من به معماری مدرن نزدیکتر است در طراحی سعی می کنم از نشانه هایی استفاده کنم البته نه در قالب پست مدرن. در معماری به دنبال بهترین جواب نیستم سعی من بر این است که بهترین سوال را برای پروژه مطرح کنم . وقتی که بهترین سوال و دقیق ترین سوال را مطرح می کنید بهترین جواب به دست می آید و این امکان فراهم می شود که ببینید که آیا در این پروژه خاص به زمینه و تاریخچه مکان توجه کنبد یا خیر، با توجه به کاربری پروژه موضوع معماری بومی و محلی منطق بیشتری پیدا می کند. در معماری سنتی ما کاربری های محدودی وجود داشته است که اکنون با توجه به تغییرات رخ داده در جامعه، نیازهای دیگری بروز کرده و رویکردهای جدیدی را معماری پیش پای ما گذاشته است که معماری قدیم قادر به پاسخگویی آنان نیست.
لطفا درباره شیوه تعامل معماران، کارفرمایان و مجریان و چالش هایی که در کار پیش می آید برای خوانندگان ما بگوید؟
در باره مجری باید بگویم او معمولا متاثر ازرویکرد کارفرما و بهره بردار است. اگر کارفرما دید درست مهندسی را داشته باشد مجری هم تابع این نظر همراه معمار می شود، مگر مجری توانمندی اجرای دیتیل های کار را نداشته باشد که ضعف اجرا مطرح می شود که بحث دیگری است. در کل مهم رویکرد کارفرماست که چقدر به پروژه و اجرای درست آن اهمیت دهد. همچنین این نکته که کارفرما بابت اجرای درست و دیتل ها هزینه کند نیز ممکن است چالش هایی رخ دهد. مجاب کردن کارفرما برای اجرای درست کار و اینکه برای خروجی خوب باید هزینه کند از جمله مهم ترین چالش های معماران با کارفرمایان است. در بحث های مالی کارفرماهایی که یا تجربه کافی ندارند یا بعضا خساست به خرج می دهند مهم است که معمار بتواند آنان را درباره بحث نظارت توجیه کند. نظارت بخش بسیار مهمی است که هر چقدر نقشه های معمار دقیق باشد گاهی در اجرا مسائلی پیش بینی نشده به وجود می آید که نیاز به بازبینی دارد و دستور کار کارگاهی نیاز دارد که گاه هزینه بر هستند و کارفرما طبعا این هزینه را باید متقبل شود.
به نظر شما چه مهارت‌هایی برای یک معمار موفق لازم است؟
به نظر من در کنار دانش و تجربه لازم که حداقل پارامترهای اولیه برای موفقیت هستند، صبوری و سختکوشی نیز مهم است . وقتی به موضوع توسعه می رسیم و کار فراتر از کار شخصی می شود و مسئله کارگروهی مطرح است داشتن روحیه همکاری با گروه مهم است. از دیگر سو جذب نیروهای جوان و خلاق و دادن انگیزه به آنها نیز دارای اهمیت است. ایجاد تعادل بین تجربه و جوانی در هر دفتر معماری سبب می شود آن دفترهمیشه به روز باشد و قدرت رقابت را با دیگران حفظ کند. در کنار این موارد اینکه معماری بتواند مشتری خود را حمایت کند تا او راضی باشند، شناسایی جامعه هدف، چگونگی ارائه طرح ها نیز برای توسعه کار معمار موفق مهم است.
معماران در طراحی شهری با چه چالش هایی در ایران مواجه هستند؟
در مواردی که کاربری پروژه خدمات عمومی است دغدغه های بیشتری طبیعتا وجود دارد نسبت به زمانی که پروژه ویلایی است و کارفرما و مخاطب محدودتراند. در این موارد دغدغه معماران هم کمتراست؛اما وقتی بهره برداران و مخاطبان پروژه مردم هستند دغدغه معماران هم مناسب با صورت مسئله تغییر می کند. برای من عملکرد در هر پروژه ای مهم است و اینکه در نهایت پروژه درست کار کند. زمانی هست که شما پروژه ای شخصی با مخاطب محدود دارید که به صلاحدید کارفرما با توجه به بهره برداری خاص و محدود از برخی مسائل عدول می کنید. وقتی پروژه عمومی است مطالعات اولیه جدی تر باید صورت بگیرد تا نیازهای فعلی و آینده مخاطبینی که در ابتدای امر نمی شناسیم و باید شناسایی کنیم را تشخیص دهیم از دیگر سو باید به نیاز مخاطبان آتی نیز فکر کنیم. بحث ماندگاری و عملکرد پروژه نیز بسیار مهم است که با اجرای درست به این مهم دست می یابیم. ماندگار بودن پروژه نه به خاطر صرفا داشتن اثر ماندگار بلکه به این خاطر است که از منابع درست استفاده و به معماری پایدار فکر کنیم. در بحث در برخی از پروژه های عمومی به خاطراینکه به فرم خاص طراحی شده اند از لحاظ اقتصادی شکست خورده اند. بنابراین در پروژه های عمومی جوانب مختلف در طراحی و اجرا باید لحاظ شود.
