هومن قهرمان عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد در گفت‌وگو باصما:
نما جزئی از فضای شهری است/ تکامل نمای شهری نیازمند استفاده از قواعد و ضوابط
از هر نمای شهری انتظار می رود چهار عملکرد اصلی داشته باشد. اولین و ابتدایی ترین وظیفه نما، حفاظت انسان در مقابل تهدیدهای بیرونی است، به طوری که بتواند انسان را از عوامل جوی و نفوذ عوامل انسانی و حیوانی مزاحم، محافظت کند.
در درجه دوم نما بایستی بتواند رابطی میان درون و بیرون، خصوصی و عمومی، خلوت و شلوع و… باشد؛ یعنی درواقع بتواند ورود نور، نسیم بیرونی و دید به فضاهای بیرونی را ایجاد کند.
در مرحله سوم نما به عنوان معرف شخصیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ساکنانی است که در آن ساختمان زندگی می کنند. اما شاید بتوان مهم ترین و اصلی ترین عملکردی را که از نما انتظار می رود، وجود نما به مثابه جزئی از یک کل یا جزئی از فضای شهری دانست.
نما باید با حفظ اعتبار و شخصیت خود، عنصری از یک جامعه وحدت یافته باشد. نمایی که در شهر مشهد ساخته می شود، باید به نوعی بیانگر هویت و ویژگی های این شهر باشد.
پازل هویتی مشهد تنها با نماسازی کامل نمی شود
هرچند باید به این نکته نیز توجه داشت که پازل هویتی شهر مشهد، تنها با نماسازی و توجه به منظر شهری کامل نمی شود، اما نقش منظر شهری به عنوان اصلی ترین عنصر در درک انسان از فضا، پررنگ و اثرگذار است.
تنها با اضافه کردن آرایه های زیبایی شناختی در نماهای ساختمانی ایجاد نمی شود، متذکر شد: بلکه توجه به جنبه های مختلف اجتماعی، اقتصادی، عملکردی و زیست محیطی در طراحی نماهای ساختمانی در کنار هم است که باعث شکل گیری هویت می شود.
بنابراین هرگاه از سایر جنبه ها غفلت کنیم، خروجی کار برداشتی ساده انگارانه از ویژگی های مذهبی خواهد بود که در نهایت نمی تواند مبین ویژگی های هویتی شهر باشد.
ضوابط نمای شهری نیازمند سطح بندی است
نمای شهری به عنوان پدیده ای که در طی زمان، شکل می گیرد و کامل می شود، برای تکامل خود نیازمند استفاده از قواعد و معیارهایی است که باعث هماهنگی بیشتر آن شود.
این ضوابط بایستی دارای سطح بندی باشند و بسته به اهمیت محوری که قرار است در آن ساخت و ساز صورت گیرد، طیفی از توصیه ای، ایجابی تا سلبی داشته باشند.
در کنار تدوین ضوابط غیرقابل تفسیر و تصویری به جای نگارش قواعد طراحی نما، بایستی با ارائه نمونه های زمینه گرا از این موضوع به جامعه معماران و شهروندان، به هدایت سلیقه زیبایی شناسی مردم به سمت هماهنگی بیشتر جداره های شهری پرداخت.
