شهرمسکن و ساختمانمعمارینظام مهندسی

رضا میرزایی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد خراسان جنوبی در گفتگو با صما:

کالایی شدن مسکن سبب کاهش قدرت معمار و اغتشاش سیمای شهری شده است

به مناسبت برگزاری همایش سازندگان و طراحان در مشهد با رضا میرزایی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد خراسان جنوبی درباره سیما و منظر شهری و بحث پایداری و ایمنی گفتگو کردیم که در پی می آید .
میرزایی درباره وضعیت نما در ایران گفت: وضعیت کنونی نما در مشهد و سایر شهرها به چند دلیل رخ داده است. اول اعطای تراکم ساختمان در رشد بی رویه شهر نقش داشت و سبب شد که قدرت و نفوذ معمار که قبلا خیلی زیاد بود کاهش یابد و معماران قدرت لازم را بعد از تهیه نقشه نداشته باشند .
همچنین به دلیل رشد ساخت و ساز، مسکن کالایی و سبب شد سازندگان در یک جریان اقتصادی قدرت و نفوذ زیادی در حوزه ساخت و ساز پیدا کنند. از دیگر سو کمیته نمای شهرداری مشهد فقط به برخی معابر اصلی شهر ورود کرده و نظارتی بر نماهای دیگر شهر نداشته است که سبب شده این تجربه، مورد موفقی نباشد.
از طرف دیگر اینکه معماری شهرها به سمت معماری کلاسیک غربی رفته که حاصل کار تحصیل کرده‌های معماری در کشورهای دیگر مانند انگلستان، ایتالیا، فرانسه و کانادا…است که نگاهشان به معماری کلاسیک نزدیک تر است تا معماری ایرانی.
میرزایی اضافه کرد: موضوع دیگر، سبک فعالیت نظام مهندسی در ایران است که فقط اندازه پنجره … و موارد صوری برایش مهم است. بنابراین معماران بازاری و کسانی که فقط دنبال رضایت کارفرما هستند این وضعیت را به وجود آورده اند. در حالی که  نظارتی بر روی سازه های آنان وجود ندارد. اگر نظام مهندسی در محتوای معماری نیز وارد می شد قطعا این اتفاق رح نمی داد. اکنون نیز اگر نظام مهندسی به بخش محتوایی  ورود کند می توان به بهبود وضعیت سیما و منظر شهری امیدوار بود.
همچنین نکته دیگر بحث آشنایی مردم در اثر سفر به کشورهای همسایه مانند ترکیه، آذربایجان و گرجستان…است. چشم آنان به معماری کلاسیک این کشورها آشنا شده، در حالی که در مسکو یا گرجستان ساختمان ها معماری کلاسیک دارند. مردم ما نیز توقع دارند همان نما که برخواسته از هویت آن منطقه بوده را در شهرهای خود داشته باشند و از پیمانکار می خواهند که نما را به آن صورت برای آنان اجرا کند. بنابراین فرهنگ معماری ما در اثر تکرارهای غلط  فراموش شد هرچند که برخی از این طرح هایی که اجرا می شوند زیبایی معماری کلاسیک را دارند.
این استاد دانشگاه افزود: از دیگر سو معمولا در حال حاضر معماران نقشه را نمی کشند بلکه سایر مهندسین مانند عمران و مکانیک نقشه ها را تهیه می کنند؛ پس کسانی که تخصص معماری ندارند اما خودشان را صاحب سلیقه می دانند، چون سواد معماری ندارند هرچه دوست دارند را اجرا می کنند.
میرزایی بیان کرد: بنابراین نبود نگاه مدیریتی سبب اغتشاش در سیما و منظر شهری شده است. آن‌ها باید برای بهبود این وضعیت حضور داشته باشند و الگوهای مناسبی را ارائه کنند. در کشورهای اروپایی به دلیل نظارتی که وجود دارد طرح اولیه و نهایی نباید تفاوتی داشته باشد، این مورد باعث می شود که بتوان بدون دخل و تصرف به نمای مطلوب رسید.

این معمار افزود: معماری سنتی ما به خصوص در دروان قاجاریه دارای عناصر پرکار و تزئینات برخواسته از فرهنگ ایرانی بوده است و اکنون کمتر شاهد استفاده از این الگوها در سالهای اخیر هستیم. اگر آموزش معماران را در این زمینه تقویت کنیم شاهد طرح های مانایی می شویم. باید به این نکته هم توجه کنیم که یک دلزدگی از معماری مدرن در دنیا و ایران شکل گرفته است. در کشور ما جانشین معماری مدرن، معماری کلاسیک غربی شد چون نتوانستیم الگوی خوبی از معماری خود داشته باشیم و معماری اصیل خود را احیا کنیم . در حال حاضر بهتر است که نگاه انتزاعی به معماری دوران قاجار، پهلوی و حتی صفویه داشته باشیم و با المان های ترکیبی از خلاقیت و معنا شناسی الگوی مورد قبولی در زمینه معماری ارائه دهیم.

یکی دیگر از مفاهیم مهم در معماری، بحث پایداری است که میرزایی درباره این مفهوم بیان کرد: پایداری مفهومی در معماری است که از دهه ۷۰ شروع شد. حرکت مدیریت جهانی در حوزه صنعت ساختمان به سمت پایداری است. البته پایداری در معماری در ارتباط با پایداری اجتماعی نیز هست.
وی افزود: دردنیا مثلا آیین نامه های گرمایی وجود دارد که معمار و سازنده را به مجبور به رعایت اصول خواستی می کند. از ۲۰۰۵ در نیوریوک آیین نامه هایی  وجود دارد که باید حداقل ها  رعایت شوند و لازم اجرا هستند؛اما آیین نامه های ما ضمانت اجرا ندارند.

این استاد دانشگاه با تاکید بر اهمیت رعایت ایمنی در ساختمان ها گفت: در دنیا در باره ایمنی دستورالعمل هایی وجود دارد که ما باید از آن الگو برداری کنیم . مثلا در کشورهای خارجی برای ساختمان ها مدال طلایی یا نقره‌ای در نظر گرفته می شود و به ساختمان ها براساس رعایت دستورالعمل هایی که در زمینه رعایت ایمنی در ساختمان وجود دارد، رتبه داده می شود. شهرداری ما هم می تواند از این روش ها الگو برداری کند و براساس میزان رعایت سازندگان، برای ساختمان ها مشوق هایی ارائه دهد تا تشویق شوند که الگوها را رعایت کنند. مثلا اگر از ۱۰۰ درصد مواردی که برای ایمنی است سازنده ای ۸۰ درصد را رعایت کند تخفیفی به او از سوی شهرداری اعطا شود.

مطالب پیشنهادی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا