رئیس مرکز پژوهش های شورای اسلامی شهر مشهد در گفت و گو با «صما»:
الزام به تدوین طرح جامع مدیریت منظر شهری با رویکرد اسلامی-ایرانی/ برخوردهای سلیقه‌ای در کمیته نما در نبود سند بالادستی
رئیس مرکز پژوهش های شورای اسلامی شهر مشهد گفت: اخیرا با پیگیری کمیسیون شهرسازی و معماری دوره ششم و کارگروه تخصصی سیما و منظر و معماری ایرانی – اسلامی، تهیه و تدوین «چارچوب ضوابط و مقررات منظر شهری با رویکرد ایرانی – اسلامی» در دستور کار مدیریت شهری قرار گرفته است.
به گزارش دبیرخانه اجلاس سازندگان و طراحان مشهد، الهه سادات ذوقی حسینی در گفت و گو با «صما» با اشاره به ناهماهنگی در منظر شهری در نبود سند بالادستی گفت: شهر مشهد از نبود طرح جامع مدیریت منظر شهری رنج می برد.
ذوقی حسینی با بیان اینکه کمیته نما به عنوان یک مُسکن در سال ۸۴ شکل گرفت تا ظرف ۹ ماه طرح جامع مدیریت منظر شهری آماده شود که از آن تاریخ حدود ۱۷ سال می گذرد، ادامه داد: در نقد عملکرد کمیته نما بایستی اعلام کرد که به علت عدم وجود سند بالا دستی، گاها برخورد سلیقه ای صورت گرفته و در نتیجه شاهد ادامه تکثر و ناهماهنگی در منظر شهری هستیم.
تقلید کورکورانه از معماری نئوکلاسیک غربی
وی افزود: از دیدگاه علم روان شناسی خط آسمان ناهماهنگ و اغتشاش در سیمای شهری، تاثیر نامطلوبی بر روان شهروندان گذاشته و اگر نماهای شهری در بهترین حالت دارای طراحی مناسب باشند، تنوع سبک به مثابه همنوازی چند موسیقی متفاوت است که نه تنها درکی از جزء، بلکه درکی از کل نیز نخواهد داشت و باعث اغتشاش ذهنی می شود.
ذوقی با انتقاد از اینکه در حال حاضر غالب معماری مسکونی مشهد، معماری کیچ است که تقلید کورکورانه از معماری نئوکلاسیک غربی است؛ تاکید کرد: راه حل برون رفت از بحران بی هویتی معماری معاصر مشهد، انتخاب رویکرد ایرانی- اسلامی است.
نبود اتفاق نظر و تعبیر درست از معماری اسلامی- ایرانی
این معمار اضافه کرد: اما نکته حائز اهمیت این است که در میان صاحب نظران معماری، اتفاق نظر در مورد معماری اسلامی وجود ندارد و همچنین تعبیر درستی هم از معماری اسلامی- ایرانی وجود ندارد.
عضو هیئت علمی دانشکده معماری دانشگاه آزاد مشهد تاکید کرد: اگر شما یک بنایی را بسازید که ظاهر آن با معماری ایرانی باشد، اما در آن اتلاف انرژی صورت بگیرد یا اینکه مظاهر آن بسیار زیبا باشد، اما اصولی نباشد و با یک زلزله چند ریشتری فرو بریزد، مسلما منطبق بر اصول معماری ایرانی نیست. انطباق با اقلیم و نیارش از اولین اصول معماری ایرانی است.
معماری اسلامی؛ فرامکان و فرازمان
رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر مشهد ادامه داد: همچنین اگر این ساختمان محرمیت اطراف را مورد هجمه قرار دهد و یا از تابش خورشید بر روی ساختمان همسایه جلوگیری کند و سهم همسایه از خورشید را ضایع کند و به طور کلی رفتار اسلامی نداشته باشد، دیگر نمی توان به این ساختمان، معماری اسلامی گفت؛ معماری اسلامی فرامکانی و فرازمانی بوده و به کالبد خاصی محدود نمی شود. گنبد و طاق و قوس و آجر و کاشی از مظاهر معماری ایرانی است.
عضو هیئت علمی دانشکده معماری دانشگاه آزاد مشهد تصریح کرد: به طور کلی در بحث مناسب سازی سیما و منظر شهری در مشهد باید سه راهکار کلی مورد نظر باشد که شامل تدوین و تجمیع ضوابط سیما و منظر شهری، ایجاد ضمانت های اجرایی برای ضوابط سیما و منظر و ارتقای فرهنگی مخاطبان در قبال معماری اسلامی – ایرانی است.
بومی سازی و یکپارچه سازی ضوابط منظر شهری
وی ادامه داد: مرکز پژوهش های شورای اسلامی شهر مشهد به پیشنهاد رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی با بررسی اسناد بالادست ملی و محلی و با نگاهی به تجارب داخلی و خارجی، ضوابط مربوط به سیما و منظر شهری را برای شهر مشهد بومی سازی و یکپارچه سازی کرده و برای تصویب به کمیسیون ماده ۵ ارائه داده تا جزو الزامات قانونی قرار گیرد.
افزایش ضمانت اجرایی ضوابط سیما و منظر
ذوقی پیرامون ضمانت اجرایی ضوابط گفت: قرار گرفتن ضوابط سیما و منظر در طرح های تفصیلی هفت گانه شهری، باعث افزایش ضمانت اجرایی آن خواهد شد.
رئیس مرکز پژوهش های شورای اسلامی شهر مشهد در پایان بیان کرد: در حوزه راهکارهای فرهنگی اثرگذاری بر سیما و منظر شهری، معاونت فرهنگی شهرداری مشهد می تواند اقدامات بسیار خوبی در خصوص نهادینه سازی معماری اسلامی – ایرانی را برنامه ریزی کند.
وی خاطرنشان کرد: از جمله این اقدامات می‌توان به برگزاری همایش هایی همچون طراحان، سازندگان و کمپین های هویت نما اشاره کرد که در سایر شهرها با موفقیت انجام شده است.
