انواع عایق و عایق کاری ساختمان
مواد انواع عایق به دلیل تاثیر بالا بر کاهش مصرف انرژی و همچنین حفاظت در برابر انواع خوردگی ها نقش بسیار مهمی در صنعت ایفا می کند و بازه گسترده ای از انواع مواد و ترکیبات را در صنایع گوناگون در بر می گیرد. به طور کلی عایق ها پنج دسته مهم عایق های گرمایی یا حرارتی، عایق های رطوبتی، عایق های الکتریسیته، عایق های شیمیایی و عایق های زیستی را شامل می شوند.
اهمیت عایق بندی در ساختمان
صرفه جویی در مصرف انرژی یکی از مهمترین مباحث بهره وری در ساختمان است و عایق کاری ساختمان نقش بسزایی در رسیدن به این هدف دارد. به جز تلفات انرژی، در عایق کاری اهداف دیگری نیز دنبال می شوند. از جمله کاهش آلودگی های صوتی که به ویژه در شهرهای شلوغ و در نزدیکی بزرگراه ها نقش مهمی در آسایش ساکنان ایفا می کند. به طور کلی عایق دارای هشت نقش کلیدی در ساختمان است که عبارتند از:
- کاهش تلفات انرژی و گرم نگه داشتن فضای درون خانه
- کاهش آلودگی صوتی و ایجاد محیط آرام و کم صدا
- حفاظت از ساختمان در برابر آتش سوزی
- افزایش دوام سازه با حفاظت از آن در برابر انواع خوردگی ها و رطوبت
- سازگاری با محیط زیست و همسو بودن با توسعه زیست مدار (Sustainable Development)
- ساخت پذیری (Buildability) مواد عایق و کمتر بودن ضایعات آنها و باقی نماندن درز و شکاف پس از نصب در ساختمان (این ویژگی بیشتر در ساختمان های چوبی مطرح است)
- ایجاد آسایش برای ساکنان با ایجاد هوایی مطبوع در فصل گرم و سرد از طریق جلوگیری از تبادل گرما بین محیط درون و بیرون
- حفظ تندرستی ساکنان با متعادل کردن رطوبت از طریق جذب آن و جلوگیری از رشد انواع حشرات و مخمر ها در فضای خانه
نقش عایق در کاهش تلفات انرژی و هدررفت گرما
عایق کاری نقش بسیار مهمی در گرم نگه داشتن ساختمان در فصل زمستان و خنک نگه داشتن آن در فصل تابستان دارد. به کمک عایق کاری می توان یک خانه را در زمستان ۵ درجه گرمتر و در تابستان ۱۰ درجه خنکتر نگه داشت. به این ترتیب علاوه بر کم شدن مصرف انرژی، از آلودگی محیط زیست نیز کاسته میشود و منابع انرژی برای استفاده آیندگان حفظ می گردد.
عامل مهم در انتخاب عایقها، میزان مقاومت حرارتی آنها است. هر قدر این مقاومت بالاتر باشد، عایق حرارت را کمتر از خود عبور می دهد و صرفه جویی ای که به همراه دارد افزایش می یابد، پس به جای ضخامت عایق ها، باید مقاومت حرارتی آنها با هم مقایسه شود. عایق های گوناگون با مقاومت های حرارتی برابر، از نظر میزان صرفه جویی در انرژی همانند هستند و تنها اختلاف آنها در قیمت و محل کاربرد است.
گروه بندی عایق های حرارتی
عایق های حرارتی دو گروه اصلی دارند که روش کار آنها کاملا متفاوت است
- عایق هایی که در ساختار آنها حباب های هوا وجود دارد و باعث کاهش هدایت حرارت میشوند.
- عایق هایی که حرارت را باز می تابانند. پشت این عایق ها باید حدود ۲۰ میلیمتر فاصله هوایی تعبیه شود.
سقف و کف ساختمانهای موجود را می توان به راحتی عایق کاری کرد. در صورت وجود جای کافی، دیوارهای خارجی را نیز می توان عایق نمود. بر اساس مقررات ملی ساختمان، تمامی ساختمانهایی که ساخته می شوند باید برای کاهش تلفات انرژی سطح مشخصی از عایق بندی گرمایی را راعایت کنند تا پایان کار آنها صادر شود. میزان عایق مورد نیاز نیز در مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان تعیین شده است.
انواع عایقهای متداول در ساختمان و کاربرد آنها
عایق پشم شیشه
این ماده از ذوب شیشه و تبدیل آن به الیاف ریز تولید می شود. این الیاف به صورت حلقه (رول) یا پانل در آمده و برای مصرف به بازار عرضه می شوند. پشم شیشه در برابر آتش مقاوم است. این عایق انواع و کاربردهای گوناگونی دارد و نصب آن مطابق با دستورالعمل سازنده انجام می شود. پشم شیشه به راحتی قابل برش و نصب است.
عایق پشم سنگ
ماده اولیه برای تولید پشم سنگ، مشهورترین سنگ آذرین یعنی دیاباز یا بازالت است. این ماده بازمانده فعالیت های آتشفشانی است که در ایران فراوان یافت می شود. پشم سنگ از پشم شیشه متراکم تر بوده و دارای مقاومت گرمایی بیشتری است. پشم سنگ عایق صوتی خوبی نیز محسوب می شود. تولید، عرضه و نصب این عایق مانند پشم شیشه بوده و در برابر آتش بسیار مقاوم است.
عایق پلی استایرن حجیم شده
بافت این نوع عایق به شکل نیمه صلب و از دانه های ریز پلی استایرن تشکیل شده است. رطوبت به سادگی در آن نفوذ می کند. این عایق به سادگی آتش می گیرد بنابراین حتما باید از دو طرف با مواد مقاوم به آتش پوشانده شود. در بعضی کشورها این صفحات با پوشش زینتی شبیه کاغذ دیواری یا گچکاری نیز عرضه میشوند. نوع دیگری از این عایق به صورت قالب ریزی شده تولید می شود که عایق XPS نام دارد. مزیت آن نسبت به پلی استایرن معمولی در نفوذناپذیری بهتر آن نسبت به آب است.
عایق های ورقه ای چند لایه
برای تولید این ورقه ها، چند لایه ورقه آلومینیومی پوشش دار را بر روی هم قرار می دهند و آنها را طوری به هم می چسبانند که بین شان حفره هایی از هوا ایجاد شود. وجود سوراخ در این ورقه ها کارآیی آنها را به شدت پایین می آورد. برای عایق کردن ساختمان در فصل زمستان معمولا دو یا سه لایه از این ورقه ها مورد نیاز است. نفوذ گرد و خاک به این عایق می تواند مقاومت حرارتی آن را کاهش دهد.
عایق سلولزی
عایق الیافی که از کاغذ، مواد خام تخته کاغی یا چوب با چسباننده ها، کند سوز کننده ها و سایر افزودنی ها یا بدون آنها ساخته میشود (استاندارد ملی۸۰۸۴- بند ۴-۱۱). اخیرا، استفاده از عایق های سلولزی در ایالات متحده افزایش پیدا کرده است. یکی از دلایل این افزایش این است که نتایج پژوهش ها نشان داده است که سلولز بهتر از عایق پشم شیشه ساختمان ها را در برابر خسارت ناشی از آتش سوزی محافظت می کنند. زیرا چگالی این عایق ها بیش از پشم شیشه است در نتیجه اکسیژن لازم برای سوخت اجزای ساختمانی تامین نمی شود. دلیل دیگر افزایش مصرف عایق سلولزی گنجایش بالای بازیافت آن نسبت به هر ماده عایق دیگری است.
معرفی برخی از عایق کاران ساختمانی در ایران
- نوین کاران
- نوین پوشش
- ایران عایق
- پلی کاران
