طرز استفاده از سایه در نما و پلان

 خطوط سادهی نما یا پلان به تنهایی نمی توانند گویای کیفیت طرح باشند. اما با ترسیم سایه ها تصویر روشنی از عمق و ارتفاع اشکال و احجام و کیفیت طرح حاصل می شود.

 

ترسیم سایه علاوه بر کاربردی که در ارایه ی گویای طرح ساختمان دارد، به عنوان یک ابزار مهم، امکان ارزیابی ترکیب سطوح، احجام و الگوی استقرار پنجره ها و درها را برای طراح و مجری فراهم می آورد. ترسیم سایه ی پلان و نما به هم وابسته است. در ترسیم سایه ی یک جسم، مثلا یک مکعب، فرض بر این است که مانند شکل ۴۵–۲ شعاع تابش نور متمایل به پشت ناظر، از سمت بالا و چپ بیننده و در امتداد قطر مکعب فرضی، بر جسم میتابد .

به همین دلیل در تصویر افقی (پلان) و در تصویر قائم (نما) امتداد شعاعهای نوری را با خطوط مورب *۴۵ درجه، با توجه به موقعیت ناظر ترسیم می کنند. برای تعیین عمق سایه در نما، از پلان کمک می گیریم و در ترسیم عمق سایه در پلان، از نمای جسم استفاده می کنیم. اگر سایه ی نقاط اصلی حجم را پیدا کنیم آنگاه می توانیم شکل سایه را ترسیم کنیم. شکل سایه بستگی به شکل جسم و حالت سطحی دارد که سایه بر روی آن می افتد. جهت سایه بستگی به محل قرارگیری جسم و موقعیت خورشید دارد.

 

مثال
ترسیم سایه مکعب واقع بر دیوار
شکل ۴۷-۲ یک حجم مکعب شکل را که بر روی یک دیوار قائم قرار دارد به همراه پلان و نمای آن نشان می دهد
به مراحل ترسیم سایه ی این حجم توجه کنید.

مرحله  ۱
امتداد شعاعهای نوری نقطهی A را با زاویهی ۴۵ در پلان و نما ترسیم می کنیم. در امتداد شعاع نوری، “A ، سایه ی قطهی A را در پلان به دست می آوریم . سایه ی نقطه ی A را به شما منتقل می کنیم تا سایه ی نقطه A در شما نیز به دست آید.
مرحله ۲
خط AB با صفحه ی دیوار موازی است پس سایه ی آن بر دیوار نیز با خود خط موازی می باشد.* در نما، از A خط ” A ” B را به موازات AB ترسیم میکنیم : (“B بر روی شعاع نوری نقطه ی B واقع است.)
مرحله  ۳
با توجه به این که خط BC نیز با سطح دیوار موازی است لذا خط و سایه ی آن با هم موازی می باشند. در نما، خط * B * c را به موازات BC رسم می کنیم تا امتداد شعاع نوری نقطه ی C را قطع کند.
مرحله ۴
بالهای AA و CC بر سطح دیوار عمود هستند لذا سایه ی آن ها در امتداد شعاع نوری می باشد .
حال می توانیم سایه را کامل کنیم.

در شکل دقت کنید. حالات مختلف سایه، به عنوان مثال و در پلان و نما، ترسیم و مراحل انجام کار شماره گذاری شده است. در این تصاویر قواعد زیر به سادگی قابل مشاهده است :
ا- سایه ی هر نقطه در امتداد شعاع نوری آن قرار دارد. |
۲- سایه ی خطوط عمودی در پلان، در امتداد شعاع نوری که از خط می گذرد قرار دارد.
٣- وقتی خطی با یک سطح موازی است، سایه اش بر آن سطح با خود خط موازی است.
۴- صفحهی سایه ی هر نقطه که شامل شعاع نوری، شعاع شکست و تصویر شعاع نوری است، در پلان به صورت یک خط دیده میشود.

 استفاده از سایه برای نمایش پلان ها

همان طور که می دانید، پلان یک برش افقی از ساختمان است که حداقل در ۱ / ۳ ارتفاع طبقه از کف انجام می شود. همان طور که در شکل ۴۹-۲ دیده می شود، با استفاده از تکنیک سایه می توان امکان درک واقعی تری از پلان را برای بیننده فراهم نمود.

 

 استفاده از سایه برای معنی بلان موقعیت

با ترسیم سایه در پلان موقعیت ساختمانها، می توان ارتفاع قسمتهای مختلف آن را نسبت به سطح زمین و همچنین نسبت به سایر احجام مشخص نمود و به این ترتیب تجسم بهتری از ساختمانها و محوطه را، مانند شکل های ۲۵۰، ۵۱-۲ و ۵۲-۲ برای بیننده ایجاد کرد.