دانشنامه ساخت و ساز

فراینده طراحی معماری داخلی ، مسکونی – قسمت اول

برای انجام دادن طراحی داخلی فضاهای مسکونی، اطلاع از فرایند طراحی، به طراح بسیار کمک خواهد کرد. این آگاهی باعث می شود که او به مسیر پیش روی خود از ابتدا تا انتها مسلط شود و به شیوه بهتر و در زمان کمتری آن را به صورت مطلوب دنبال نماید. در فرایند طراحی داخلی مسکونی می توان سه فعالیت اصلی و مهم شناخت، برنامه ریزی، و طراحی را در نظر گرفت. در راستای اجرای این سه فعالیت، اصولی مورد توجه است که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد.

طرح فضاهای داخلی مسکونی

فرایند طراحی داخلی فضاهای مسکونی

فرایند طراحی داخلی فضاهای مسکونی سه دسته فعالیت را شامل می شود: دسته اول مربوط به فعالیت هایی است که از طریق آنها اطلاعاتی را کسب می کند. دسته دوم تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری از اطلاعات به دست آمده را در بر می گیرد. در دسته سوم فعالیت ها، طراح به طراحی مبادرت می ورزد. به این ترتیب به نظر می رسد که در فرایند طراحی داخلی فضاهای مسکونی، سه فعالیت زیر دنبال می گردد:

طراحی داخلی

قبل از اقدام به هر عملی، لازم است که در مورد آن فکر کنیم و جوانب مختلف آن را بسنجیم. این امر به ما کمک می کند تا به کاری که درصدد انجامش هستیم، یقین پیدا کنیم و امکان خطای خود را در اجرای آن به حداقل برسانیم. برای شخص طراح هم شایسته است که به این کار بسیار ن کیو، عمل نماید و پیش از آنکه به طراحی بپردازد، در مورد موضوع طراحی خود تفکر نماید. شناخت عوامل مؤثر در طراحی فضاهای داخلی به طراح کمک می کند تا با در نظر گرفتن کلیه موارد اثرگذار در طراحی، تصمیم گیری نماید و به طراحی مبادرت ورزد. این عوامل را می توان در چهار قالب کلی زیر دسته بندی کرد:

۱ استفاده کنندگان؛
۲ محیط پیرامون طرح؛
۳ امکانات موجود؛
۴ بررسی الگوهای معماری فضاهای داخلی.

شناخت این عوامل اثرگذار در طراحی، موجب می شود که طراح، دقیقاً بداند که برای چه کسی؟ چه چیزی؟ در کجا؟ و چگونه؟ می خواهد طراحی کند. داشتن پاسخ های این چهار سؤال اساسی راه گشای او در طراحی شده و او را به هدف که همانا طراحی داخلی فضاهای مسکونی برای افرادی خاص است، رهنمون خواهد بود.

 

اصول گردآوری اطلاعات

یکی  از اصلی ترین اقدامات جهت انجام هر طرحی گردآوری اطلاعات است. اگر گردآوری اطلاعات دقیق و صحیح انجام شود، تأثیر بسزایی در پیشبرد طرح در مراحل آتی خواهد داشت. جمع آوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه ای و میدانی صورت می گیرد. در روش کتابخانه ای از منابعی نظیر کتاب، مجله، پایان نامه و سایت های اطلاعاتی استفاده می شود. در روش میدانی نیز از طریق مشاهده )بازدید از سایت و بناهای مختلف و…(، مصاحبه )با معماران و طراحان داخلی و صاحب نظران و افراد مطلع و دست اندرکار و…(، پر کردن پرسشنامه و دیگر موارد مشابه، اطلاعات  مورد نیاز برداشت می شوند.

به منظور طراحی داخلی فضاهای مسکونی نیز هر دو روش کاربرد دارند. برای تهیه برخی از اطلاعات، نیاز به جمع آوری آنها از طریق مطالعات کتابخانه ای است. مسائلی از قبیل اقلیم منطقه و ضوابط موجود در شهرداری از این دسته اند. این گونه اطلاعات، اطلاعات ثابتی هستند که از قبل در کتب و جزوات خاصی تهیه شده اند. نکته ای که در جمع آوری آنها باید مدنظر قرار گیرد، به روز بودن و معتبر بودن آنهاست. برخی از مطالب در منابع دست دوم آورده شده اند و یا به صورت ناقص در منبعی ذکر شده اند. استفاده از منابع کامل تر و دست اوّل در گردآوری بهتر مطالب ما را یاری می رساند.

طرح فضاهای داخلی مسکونی

مصاحبه با استفاده کنندگان

استفاده کنندگان طرح شامل همه افرادی است که قصد زندگی در یک بنای مسکونی را داشته و از فضاهای آن بهره برداری می کنند. این افراد می خواهند که در خانه خود احساس آرامش کنند. لذا فضای معماری می بایست که با توجه به ارزش های انسانی آنان شکل بگیرد. بنابراین جا دارد که تعداد افراد، سن و جنس آنها، ویژگی های فردی و علایق شخصی آنها، نیازها و خواسته های فضایی شان به خوبی مورد توجه قرار گیرد. شناخت وضعیت رابطه خانوادگی و الگوهای فرهنگی و چگونگی روابط اجتماعی این افراد هم به طراح کمک می کند تا به تعداد و ویژگی های لازم برای فضاهای مورد نیاز طرح و چگونگی ساماندهی عرصه ها و بخش های مختلف واقف شود.

برای مثال می تواند بفهمد که این خانواده به چند اتاق خواب احتیاج دارد؟ این خانواده چه نوع آشپزخانه ای را نیاز دارند؟ در این خانواده عرصه خصوصی و عرصه عمومی شامل چه فضاهایی است؟ و این دو عرصه چگونه رابطه ای را با هم دارند؟ آن فرد خانواده که علاقه بسیاری به گل و گیاه دارد.

چه نظراتی برای فضاهای خانه دارد. آن عضو خانواده که اهل مطالعه است، چه نوع فضایی را نیاز دارد؟ و موارد مشابه دیگر. اطلاعات دیگری که در روند کار طراحی تأثیرگذار هستند از طریق مصاحبه با استفاده کنندگان و مشاهدات عینی، جمع آوری می گردند. در زمان کوتاهی از طریق مصاحبه با استفاده کنندگان می توان اطلاعات بسیار مفیدی جمع آوری نمود. کسب توانایی در انجام مشاهدات و مصاحبه مناسب ما را در بهتر انجام گرفتن این روند یاری خواهند رساند. از آنجایی که فضای داخلی مسکونی مورد نظر، برای زندگی استفاده کنندگان طراحی می گردد، قطعاً نظرات آنها در فراهم آوردن فضایی که در آنجا احساس آرامش و راحتی داشته باشند، مؤثر خواهد بود. ویژگی های فرهنگی، اقتصادی، روابط خانوادگی حاکم در خانواده و دیگر اطلاعاتی از این قبیل، طرح مورد نظر را تحت تأثیر قرارمی دهند. به این ترتیب با پرسیدن سؤالاتی راه گشا و مناسب، نظر استفاده کنندگان را در مسائل مختلف مورد سؤال قرار می دهیم.

هر مطلبی که به صورت مستقیم و غیرمستقیم در طراحی تأثیرگذار است، در این سؤالات گنجانده می شود. در این رابطه بهتر است که از تلقین و تحمیل نظرات خودداری نمود، اما می توان با راهنمایی های مناسب، استفاده کنندگان را در پاسخ گویی درست هدایت کرد. چرا که بسیاری از استفاده کنندگان از طراحی اطلاع زیادی ندارند و صحبت و مشورت آنها با شما که در حوزه کاری خود فرد متخصص و مطلعی هستید، می تواند برای آنها آموزنده و هدایت گر باشد و او را در انتخاب های درست و تع یین خواسته هایی معقول تر کمک نماید. در این مرحله، اولویت های استفاده کننده را نیز مورد پرسش قرار دهید. زیرا همواره هنگام طراحی با مسائلی روبه رو می شوید که باید برخی جنبه ها را بر دیگر جنبه ها برتری دهید.

طرح فضاهای داخلی مسکونی

به طور مثال برای برخی خانواده ها فضاهای خصوصی و اتاق های خواب از اهمیت بیشتری برخوردار است، ولی برای برخی دیگر، فضای پذیرایی یا آشپزخانه اهمیت بیشتری دارد. این مسئله ما را در طراحی این فضاها حساس تر خواهد کرد. در نظر گرفتن فضایی برای کتابخانه، کار یا بازی بچّه ها می تواند در فضاهای مختلف خانه صورت گیرد. در این باره می توان نظر کارفرما را در مورد برتری آن جویا شد. پیدا کردن نوع فضاها و روابط فضایی مورد علاقه استفاده کننده و یافتن خواسته های او، ما را در طراحی کاری که مورد پسند او باشد، کمک خواهد کرد. گاهی مواقع استفاده کننده خود بیان روشنی از فضاهای مطلوبش ندارد، اما از خانه دوستش و یا فضایی که در فلان مجله و سایت دیده است، خوشش آمده و مشابه آنها را خواهان است.

در این موارد توصیف خانه دوست و یا شرح فضای دیده شده در سایت و مجله و در صورت امکان دیدن عکس دقیق آنها، شما را در درک خواسته های استفاده کننده یاری می رساند. مدنظر قرار دادن همه افراد خانواده نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. نوع روابط والدین و فرزندان در چیدمان فضایی طرح، اثرگذار خواهد بود. شرایط شغلی، نوع رفت وآمدها، عرصه بندی فضاها و مواردی از این قبیل همگی مواردی هستند که می توانند ما را در طراحی داخلی فضایی مناسب تر راهنمایی کنند. نکته دیگری که در این ارتباط لازم است مورد توجه قرار بگیرد، فراهم آوردن فضایی مناسب از سوی ما برای کارفرماست تا بتواند در فضایی آرام، پاسخ گوی درست سؤالات باشد. این عمل در مواردی خاص می تواند از راه های دیگر نیز انجام گیرد.

برای مثال اگر به دلایلی مانند نداشتن وقت و یا عدم امکان ملاقات حضوری بین کارفرما و طراح، شرایط انجام مصاحبه فراهم نباشد، می توان سؤالات را از طریق پست الکترونیک و یا به صورت تلفنی نیز مطرح نمود. اگرچه در انجام مصاحبه با کارفرما و کاربران پروژه، نباید تلقین و تحمیل نظرات صورت گیرد، ل کین ارائه راهنمایی های منصفانه و اطلاعات مناسب به آنان نه تنها جایز، بلکه بسیار مفید و سودمند است. در این حالت آنان می توانند با آگاهی بیشتر و شناخت عمیق تری در مورد فضاهای زندگی خود تصمیم گیری نمایند.

به طور مثال در مورد آشپزخانه باز اُپن ۱ یا غیر آن، بدون اینکه حق انتخاب را از کارفرما بگیرید، می توانید مزایا و معایب هر یک را توضیح دهید. به این طریق استفاده کننده با آگاهی بیشتری می تواند آشپزخانه مورد نظر خود را انتخاب کند. این مسئله در مورد هر یک از فضاهای خانه قابل تعمیم است. این توضیحات در مورد انتخاب فضاها، چگونگی جانمایی و شرایط آنها و همچنین در مورد نوع، رنگ و مواد مصالح مورد استفاده نیز می تواند تعمیم پیدا کند. به این ترتیب به درستی می توان گفت: درست است که در طراحی، نظر استفاده کننده بسیار اهمیت دارد، ولی باید منطبق با اصول طراحی باشد. در جایی که بین نظرات استفاده کننده و اصول طراحی مغایرت وجود داشته باشد، پیروی از نظرات او لازم نبوده و باید اصول را در طراحی دنبال کرد، و کارفرما را نیز تا حد امکان قانع نمود.

 


 

 

مطالب پیشنهادی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا